Page Text
________________
प्रतिपत्तिः ३, नै० उद्देशकः ३
अत्र सङ्ग्रहणिगाथे
119 11
"पोग्गलपरिणामे वेयणा य लेसा य नाम गोए य अरई भए यसोगे खुहा पिवासा य वाही य ॥ उसासे अनुतावे कोहे माणे य मायलोभे य चत्तारिय सण्णाओ नेरइयाणं तु परिणामे ।।
सम्प्रति सप्तमनरकपृथिव्यां य गच्छन्ति तान् प्रतिपादयति- इह परिग्रहसंज्ञापरिणाभवक्तव्यतायां चरमसूत्रं सप्तमनरकपृथ्वीविषयं तदनन्तरं चेयं गाथा ततः । एत्थ किर अतिवयंती नरवसभा केसवा जलचरा य । मंडलिया रायाणो जे य महारंभकोडुंबी ॥
मू. (११८)
वृ. 'एत्ये' त्यनन्तरमुक्ताऽधः सप्तमी पृथिवी परामृश्यते, 'अत्र' अधः सप्तमनरकपृथिव्यां 'किल' इत्याप्तवादसूचने आप्तवचनमेतदिति भावः, 'अतिव्रजन्ति' अतिशयेन - बाहुल्येन गच्छन्ति नरवृषभाः 'केशवाः' वासुदेवा: 'जलचराश्च' तन्दुलमत्स्यप्रभृतयः 'माण्डलिकाः' वसुप्रभृतय इव 'राजानः' चक्रवर्त्तिनः सुभूमादय इव ये च महारम्भाः कुटुम्बिनः - कालसौकरिकादय इव । पू. (११९) भिन्नमुहुत्तो नरएसु होति तिरियमणुएसु चत्तारि ।
देवेसु अद्धमासो उक्क से विउव्वणा भणिया ।।
॥२॥
१४५
बृ. सम्प्रति नरकेषु प्रस्तावात्तिर्यगादिषु चोत्तरवैक्रयावस्थानकालमानमाह - भिन्नः - खण्डो मुहूर्तो भिन्नमुहूर्तः अन्तर्मुहूर्मित्यर्थः, नरकेषूत्कर्षतो विकुर्वणास्थितिकालः, तिर्यङ्गनुष्येषु चत्वार्यन्तर्मुहूर्तानि, देवेष्वर्द्धमास उत्तम्षतो विकुर्वणाऽवस्थानकालः भणितः एष उत्कर्षतो विकुर्वणाऽवस्थानकालो भणितस्तीर्थकरगणधरैः ।
मू. (१२०) जे पोग्गला अनिट्ठा नियमा सो तेसि होइ आहारो । संठाणं तु जहन्नं नियमा हुडं तु नायव्वं ॥
वृ. सम्प्रति नरकेष्वाहारादिस्वरूपमाह-ये पुद्गला अनिष्टा नियमात्स तेषां भवत्याहारः, 'संस्थानंतु' संस्थानं पुनस्तेषां हुण्डं हुण्डमपि जघन्यमतिनिकृष्टमनिष्टं वेदितव्यं, एतच्च भवधारणीयशरीरमधिकृत्य वेदितव्यम्, उत्तरवैक्रियसंस्थानस्याग्रे वक्ष्यमाणत्वात् इयंच प्रागुक्तार्थसङ्ग्रहगाथा ततो न पुनरुक्तदोषः । पू. (१२१)
असुभा विउव्वणा खलु नेरइयाणं तु होइ सव्वेसिं । वेउव्वियं सरीरं असंघयण हुंडसंठाणं ।।
वृ. सम्प्रति विकुर्वणास्वरूपमाह सर्वेषां नैरयिकाणां विकुर्वणा 'खलु' निश्चितमशुभा भवति, यद्यपि शुभं विकुर्विष्याम इति ते चिन्तयन्ति तथाऽपि तथाविधप्रतिकूलकर्मोदयतस्तेषामशुभैव विकुर्वणा 'खलु' निश्चितमशुभा भवति, यद्यपि शुभं विकुर्विष्याम इति ते चिन्तयन्ति तताऽपि तथाविधप्रतिकूलकर्मोदयतस्तेषाशुभैव विकुर्वणा भवति, तदपि च वैक्रियंउत्तरवैक्रियशरीरमसंहननम्, अस्थ्यभावात्, उपलक्षणमेतत् भवधारणीयं च वैक्रियशरीरमसंहननं, तथा हुण्डसंस्थानं तत् उत्तरवैक्रियशरीरं, हुण्डसंसथाननाम्न एव भवप्रत्ययत उदयभावात्
910
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003348 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 14 Jivajivabhigam UpangSutra 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 14, & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 12 MB |