________________
१४४
जीवाजीवाभिगमउपाङ्गसूत्रम् ३/नै०-२/११२ मू. (११२) तेसिं महालयाए उवमा देवेण होइ कायब्वा।
जीवा य पोग्गला बक्कमति तह सासया निरया।। मू. (११३) उववायपरीमाणं अवहारुच्चत्तमेव संघयणं।
संठाणवण्णगंधा फासा ऊसासमाहारे। मू. (११४) लेसा दिट्ठी नाणे जोगुवओगे तहा समुग्घाया।
तत्तो खुहापिवासा विउव्वणा वेयणा य भए । मू. (११५) उववाओ पुरिसाणं ओवम्मं वेयणाए दुविहाए ।
तत्तो खुहापिवासा विउव्वणा वेयणा य भए । मू. (११६)
एयाओ संगहणिगाहाओ। वृ.सम्प्रत्युद्देशकार्थसङ्ग्रहणिगाथाः प्राह आसामक्षरमात्रगमनिका-प्रथमं 'पुढवीओ' इति पृथिव्योऽभिधेयास्तद्यथा-"कइणं भंते ! पुढवीओ पन्नत्ताओ?" इत्यादि । तदनन्तरम् 'ओगाहित्ता नरगा' इति, यस्यांपृथिव्यां यदवगाह्य याशाश्च नरकास्तदभिधेयं, यथा-"इमीसे णंभंते! रयण० असीउत्तरजोयणसयसहस्सबाहल्लाए उवरि केवइयं ओगाहित्ता" इत्यादि।
ततोनरकाणां संस्थानंततोबाहल्यंतदनन्तरं विष्कम्भपरिक्षेपौततोवर्णस्ततोगन्धस्तदन्तरं स्पर्शस्ततस्तेषां नरकाणां महत्तायामुपमा देवेन भवति कर्तव्या, ततो जीवाः पुद्गलाश्च तेषु नरकेषु व्युत्क्रमन्तीति, तथा शाश्वताशाश्वता नरका इति वक्तव्यं, तत उपपातो वक्तव्यः, तद्यथा- "इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए कतो उववजंति ?" इत्यादि, तत एकसमयेनोत्पद्यमानानांपरिमाणं ततोऽपहारस्तत उच्चत्वंतदनन्तरंसंहननंततःसंस्थानंततोवर्णस्तदनन्तरं गन्धस्तः स्पर्शस्तत उच्छ्वासवक्तव्यता तदनन्तरमाहारस्ततो लेश्या ततो दृष्टिस्तदनन्तरं ज्ञानं ततो योगस्ततोऽप्युपयोगस्तदनन्तरं समुद्घातस्ततः क्षुत्पिपासे ततो विकुर्वणा, तद्यथा
___ “रयणप्पभापुढविनेरइयाणंभंते ! किं एगत्तं पभू विउवित्तए पुहुत्तं पहू विउवित्तए" इत्यादि, ततो वेदनाततो भयंतदनन्तरंपञ्चानांपुरुषाणामधःसप्तम्यामुपपातस्ततऔपन्यं वेदनाया द्विविधायाः, उष्णवेदनायाः शीतवेदनायाश्चेत्यर्थः, ततः स्थितिर्वक्तव्या तदनन्तरमुद्वर्तना ततः स्पर्श पृथिव्यादिस्पर्शो वक्तव्यः, ततः सर्वजीवानामुपपातः, तद्यथा
_ "इमीसेणंभंते! रयणप्पभाएपुढवीएतीसाए निरयावाससयसहस्सेसु एगमेगंसि निरयावासंसि सव्वे पाणा सब्वे भूया" इत्यादि।सम्प्रति तृतीय आरभ्यते, तत्र चेदमादिसूत्रम्
तृतीया प्रतिपतौ नैरयिकस्य उद्देशकः २ समाप्तः
-: "नैरयिकः उद्देशकः-३:मू. (११७) इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए नेरतिया केरिसयं पोग्गलपरिणाम पच्चणुभवमाणा विहरंति?, गोयमा ! अनिढुंजाव अमणामं, एवं जाव अहेसत्तमाए एवं नेयव्वं
वृ. 'रयणप्पभे'त्यादि, रत्नप्रभापृथिवीनैरयिकाभदन्त! कीशं पुद्गलपरिणामं आहारादिपुद्गलविपाकं 'प्रत्यनुभवन्तः प्रत्येकं वेदयमाना विहरन्ति?, भगवानाह-गौतम! अनिष्टमित्यादि प्राग्वा एवं प्रतिपृथिवि तावद्वक्त यावदधःसहमी, एवं वेदनालेश्यानामगोत्रारतिभयशोक१० . . . TR
धारभयनपरिग्रह मंज्ञिसूत्राणि रक्तवाति,
www.jainelibrary.org
Jain Education International
For Private & Personal Use Only