Page Text
________________
प्रतिपत्तिः -३, नै०-उद्देशकः २
११९
थाली पिहङग किण्ह(ग) उडए मुरवे मुयंगे य॥ ॥२॥
नंदिमइंगे आलिंग सुघोसे इद्दरे य पणवे य। नंदिमदंगे शागि
पडहगझल्लरिभेरीकुत्तुबगनाडिसंठाणा ।। कण्डुःपाकस्थानं लोहीकटाही प्रतीतौ तद्वत्संस्थानाः स्थाली-उषा पिहडं-यत्र प्रभूतजनयोग्यं घान्यं पच्यते उटजः-तापसाश्रमो मुरजोमद्दलविशेषः नन्दीमृदङ्गो-द्वादशविधतूर्यान्तर्गतो मृदङ्गः, स च द्विधा, तद्यथा-मुकुन्दो मर्दलश्च, तत्रोपरि सङ्कुचितोऽधो विस्तीर्णो मकुन्दः उपर्यधश्च समो मद्दलः आलिङ्गो मृन्मयो मुरजः सुघोषो–देवलोकप्रसिद्धो घण्टाविशेष आतोद्यविशेषो वा दर्दरो-वाद्यविशेषः पणवो-भाण्डानां पटहः पटहः-प्रतीतः, भेरी-ढक्का, झल्लरी-चविनद्धा विस्तीर्णवलयाकारा,कुस्तुम्बकः-संप्रदायगम्यः, नाडी-घटिका, एवं शेषास्वपि पृथिवीषु तावद्वक्तव्यं यावत्षष्ठयां, सूत्रपाठोऽप्येवम्–“सक्करप्पभाए णं भंते ! पुढवीए नरका किंसंठिया प० गो०! दुविहा प०-आवलिकापविट्ठा य आवलियाहबाहिरा य" इत्यादि ।
अघःसप्तमीविषयंसूत्रं साक्षादुपदर्शयति-'अहेसत्तमाएणंभंते!' इत्यादि, अघःसप्तम्यां भदन्त ! पृथिव्यां नरकाः 'किंसंस्थिताः' किमिव संस्थिताः प्रज्ञप्ताः ?, भगवानाह-गौतम ! द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-'वट्टेयतंसाय' इति, अघःसप्तम्यां हि पृथिव्यानरका आवलिकाप्रविष्टा एवन आवलिकाबाह्याः, आवलिकाप्रविष्टा अपि पञ्च, नाधिकाः, तत्र मध्येऽप्रतिष्ठानाभिधानो नरकेन्द्रो वृत्तः, सर्वेषामपि नरकेन्द्राणां वृत्तत्वात्, शेषास्तु चत्वारः पूर्वादिषु दिक्षु, तेच त्र्यम्राः, तत उक्तं वृत्तश्च त्र्यम्रश्च।
सम्प्रति नरकावासानां बाहल्यप्रतिपादनार्थमाह-'इमीसे ण मित्यादि, अस्यां भदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां नरकाः कियवाहल्येन-बहलस्य भावो बाहल्यं-पिण्डभाव उत्सेध इत्यर्थः तेन प्रज्ञप्ताः?, भगवानाह-गो० ! त्रीणि योजनसहनाणि बाहल्येन प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-अधस्तने पादपीठे घना-निचिताः सहस्र-योजनसहस्रं, मध्ये-पीठस्योपरि मध्यभागे सुषिराः सहस्र-योजनसहनं, तत उप्पिं ति उपरि सङ्कुचिताः शिखराकृत्या सङ्कोचमुपगतायोजनसहनं, तत एवं सर्वसङ्ख्यया नरकावासानां त्रीणि योजनसहस्राणि बाहल्यतो भवन्ति, एवं पृथिव्यां २ तावद्वक्तव्यं यावदघःसप्तम्यां, तथा चोक्तमन्यत्रापि॥१॥ “हेढा घणा सहस्सं उप्पिं संकोचतो सहस्संतु।
मज्झे सहस्स सुसिरा तिन्नि सहस्सूसिया नरया॥" सम्प्रति नरकावासानामायामविष्कम्भप्रतिपादनार्थमाह-'इमीसेमभंते!' इत्यादि, अस्यां भदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां नरकाः किंप्रमाणमायामविष्कम्भेन, समाहारो द्वन्द्वस्तेनायामविष्कम्भ्याभ्यामित्यर्थः, कियत् ‘परिक्षेपेण' परिरयेण प्रज्ञप्ताः?, भगवानाह-गौतम! द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-सवयेयंविस्तृताश्च असङ्खयेयविस्तृताच, सङ्घयेययोजनप्रमाणं विस्तृतविस्तरो येषां ते सङ्खयेयविस्तृताः, एवमसङ्खयेयं विस्तृतं येषां ते असङ्खयेयविस्तृतः, चशब्दौ स्वगतानेकसङ्ख्याभेदप्रकाशनपरौ, तत्रयेतेसङ्खयेयविस्तृतास्तेसङ्खयेयानियोजनसहस्राणिआयामविष्कम्भेन सङ्घयेयानि योजनसहस्राणि परिक्षेपेण, तत्र येतेऽसङ्घयेयविस्तृतास्तेऽसङ्खयेयानियोजनसहनाण्यायामविष्कम्भेन असङ्खयेयानियोजनसहस्राणि परिक्षेपेण प्रज्ञप्तानि, एवं प्रतिपृथिनवितावद्वक्तव्यं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003348 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 14 Jivajivabhigam UpangSutra 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 14, & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 12 MB |