________________
मूलं-५१
१७९
--
व्यापारांशाः, वाचनान्तरे ‘सावजा अबोहिया कम्मत'त्ति अत्र अबोधिकाः अविद्यमानबोधिका वेति, एवं सामान्येनोक्तानां मनुष्याणां विशेषनिर्देशार्थमाह-'तंजह'त्ति त एते इत्यर्थः 'से जहानामए'त्ति क्वचित्तत्राप्ययमेवार्थः २०। ___'आबाहे'त्ति रोगादिबाधायां एगचा पुण एगे भयंतारो'ति एका असाधारणगुणत्वाद् अद्वितीया मनुजभवभाविनीवाअर्चा-बोन्दिस्तनुर्येषां ते एकार्चाः, पुनःशब्दः पूर्वोक्तार्थापेक्षया उत्तरवाक्यार्थस्य विशेषद्योतनार्थः, एके-केवलज्ञानभाजनेभ्योऽपरे 'भयंतारो'त्ति भक्तार:अनुष्ठानविशेषस्य सेवयितारो भयत्रातारो वा, अनुस्वारस्त्वलाक्षणिकः, 'पुवकम्मावसेसेण' क्षीणावशेषकर्मणा देवतयोत्पत्तारो भवन्तीति योगः २१ ।
'सव्वकामविरय'त्ति सर्वकामेभ्यः-समस्तशब्दादिवषयेभ्यो विरता-निवृत्तास्तेषु वा विरया-विगतौत्सुक्या ये ते तथा, यतः “सब्बरागविरय'त्ति सर्वरागात्-समस्ताद्विषयाभिमुख्यहेतुभूतात्मपरिणामविशेषाद्विरता-निवृत्ता येते तथा, 'सव्वसंगातीत'त्ति सर्वस्मात्सङ्गात्मातापित्रादिसमाबन्धादतीताः-अपक्रान्ताः सर्वसङ्गातीताः यतः 'सव्वसिणेहाइक्वंतत्ति सर्वस्नेह-मात्रादिसम्बन्धहेतुं अतिक्रान्ताः-त्यक्तवन्तो ये ते सर्वस्नेहातिक्रान्ताः 'अक्कोह'त्ति क्रोधविफलीकरणात् 'निक्कोह'त्ति उदयाभावात्, एतदेव कुत इत्याह-'खीणक्कोह'त्ति क्षीणक्रोधमोहनीयकर्माण इत्यर्थः, एकार्थावते शब्दाः २२॥
मू. (५२) अनगारेणंभंते! भाविअप्पा केवलिसमुग्घाएणं समोहणित्ता केवलकप्पलोयं फुसित्ताणंचिट्ठइ?, हंता चिट्ठइ, से नूणं भंते ! केवलकप्पे लोए तेहिं निजरापोग्गलेहिं . फुडे ?, हंता फुडे,
छउमत्थे णं भंते ! मणुस्से तेसि गिजरापोग्गलाणं किंचि वण्णेणं वण्णं गंधेणं गंध रसेणं रसंफासेणं फासंजाणइ पासइ?, गोयमा!, मोइणढे समढे, से केणठेणंभंते! एवं वुचइ-छउमत्ये णं मणुस्से तेसिं निज्जरापोग्गलाणं नो किंचि वण्णेणं वण्णं जाव जाणइ पासइ ?,
गोयमा, अयंणंजंबुद्दीवेर सव्वदीवसमुदाणंसब्बभंतरएसब्बखुड्डाएवढे तेल्लपूयसंठाणसंठिए वट्टे रहचकवालसंठाणसंठिए बट्टे पुक्खरकण्णियासंठाणसंठिए बट्टे पडिपुन्नचंदसंठाणसंठिएएकंजोयणसयसहस्संआयामविक्खंभेणंतिण्णिजोयणसयसहस्साइंसोलससहस्साई दोन्निय सत्तावीसे जोयणसए तिन्नि य कोसे अट्ठावीसंच धनुसयं तेरस य अंगुलाई अद्धंगुलियं च किंचि विसेसाहिए परिक्खेवणं पन्नत्ते, देवेणं महिड्डीए महजुइए महब्बले महाजसे महासुक्खे महाणुभावेसविलेवणं गंधसमुग्गयंगिण्हइसर तंअवदालेइतर जाव इणामेवत्तिकड केवलकप्पं जंबूद्दीवं तिहिं अच्छरानिवाएहिं तिसत्तखुत्तो अनुपरिअट्टिताणं हव्वमागच्छेजा,
से नूनं गोयमा! से केवलकप्पे जंबूद्दीवे र तेहिं घाणपोग्गलेहिं फुडे?,हंता फुडे, छउमत्ये णंगोयमा! मणुस्से तेसिंघाणपोग्गलाणं किंचि वण्णेणं वणंजाव जाणंति पासंति?, भगवं! नो इणढे समढे, से तेणतुणं गोयमा! एवं वुच्चइ छउमत्येणं मणुस्से तेसिं निजरापोग्गलाणं नो किंचि वण्णेणं वण्णं जाव जाणओइ पासइ, एसुहमा णं ते पोग्गला पन्नता, समणाउसो ! सबलोयंपि यणं ते फुसित्ताणं चिट्ठति।।
क्रम्हाणं भंते ! केवली समो हणंति ? कम्हाणं केवली समुग्धायं गच्छंति ?, गोयमा ! केवलीणं चत्तारि कम्मंसा अपलिक्खीणा भवंति, तंजहा--
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org