________________
३९४
119 11
॥२॥
119 11
॥२॥
॥ ३ ॥
"पेच्छइ सो तसथावरणपणट्ठसुरनरतिरिक्खजोणीयं । एगन्नवं जगभिणं महभूयविवज्जियं गुहिरं ।। एवंविहे जगमी पेच्छइ नग्गोहपायवं सहसा । मंदरगिरिं च तुङ्ग महासमुद्दं च विच्छिन्नं ॥ धम्मितस्स सयणं अच्छइ तहि बालओ मणभिरामो । संविद्धो सुद्धहिअओ मिउकोमलकुंचियसुकेसो ॥ हत्थो पसारिओ से महरिसिणो एह तत्थ भणिओ य । खंध इमं विलग्गसु मा मरिहिसि उदयवुड्डीए ॥ तेय घेत्तुं हत्थे उ मीलिओ सो रिसीतओ तस्स । पेच्छइ उदरंमि जपं ससेलवणकाणणं सव्वं ॥" त्ति,
॥५॥
॥६॥
पुनः सृष्टिकाले विष्णुना सृष्टं, कुदर्शनता चास्य प्रतीतिवाधितत्वात्, कतथा एवं वक्ष्यमाणेन न्यायेन एके- केचनात्माद्वेतवाद्यादयो वदन्ति मृषा - अलीकं यदुत एक आत्मा, तदुक्तम्" एक एव हि भूतात्मा भूते २ व्यवस्थितः । एकधा बहुधा चैव दृश्यते जलचन्द्रवत् ॥”
॥१॥
तथा "पुरुष एवेदं ग्निं सर्वं यद्भूतं यच्च भाव्यमित्यादि, कुदर्शनता चास्य सकललोकविलोक्यमानभेदनिबन्धनव्यवहारोच्छेदप्रसङ्गात्, तथा अकारकः सुखदुःखहेतूनां पुण्यपापकर्मणामकर्त्तात्मेत्यन्ये वदन्ति, अमूर्त्तत्वनित्यत्वाभ्यां कर्तृत्वानुपपत्तेरिति, कुदर्शनता चास्य संसार्य्यात्मनो मूर्त्तत्वेन परिणामित्वेन च कर्तृत्वोपपत्तेरकर्तृत्वे चाकृताभ्यागमप्रसङ्गात्,
तथा वेदकश्च - प्रकृतिजनितस्य सुकृतस्य दुष्कृतस्य च प्रतिबिम्बोदयन्यायेन भोक्ता, अमूर्त्तत्वे हि कदाचिदपि वेदकता न युक्ता आकाशस्येवेति कुदर्शनताऽस्य, तथा सुकृतस्य दुष्कृतस्य चकर्म्मणः करणानि - इन्द्रियाणि कारणानि - हेतवः सर्वथा - सर्वैः प्रकारैः सर्वत्र च देशे काले च, न वस्त्वन्तरं कारणमिति भावः, करणान्येकादश, तत्र वाक्पाणिपादपायूपस्थलक्षणानि पञ्च कर्मेन्द्रियाणि स्पर्शनादीनि तु पञ्च बुद्धिन्द्रियाण्येकादशं च मन इति, एषां चाचेतनावस्थायामकारकत्वात् पुरुषस्यैव कारकत्वेन कुदर्शनत्वमस्य, तथा नित्यश्चासौ, यदाह
॥१॥
"नैनं छिन्दन्ति शस्त्राणि, नैनं दहति पावकः ।
॥ ४ ॥
प्रश्नव्याकरणदशाङ्गसूत्रम् १/२/११
,
“जले विष्णुः स्थले विष्णुर्विष्णुः पर्वतमस्तके । ज्वालामालाकुले विष्णुः सर्वं विष्णुमयं जगत् ।। अहं च पृथिवीपार्थं !, वाय्वग्निजलमप्यहम् । वनस्पतिगतश्चाहं, सर्वभूतगतोऽप्यहम् ||" (तथा) "सो किल जलयसमुत्थेणुदएणेगन्नवंमि लोगम्मि । वीतपरंपरेण धोलंतो उदयमज्झम्मि | " - स किल - मार्कण्डर्षिः,
न चैनं क्लेदयन्त्यापो, नैनं वहति मारुतः ॥ "
अच्छेद्योऽयमभेद्योऽयममूर्त्तोऽयं सनातन" इति, असच्चैतत्, एकान्तनित्यत्वे हि सुखदुःख
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International