________________
प्रश्नव्याकरणदशाङ्गसूत्रम् १ /१/७
वागउक्कोसगरुलपिंगुलसुयबरहिणमयणसालनंदीमुहनंदमाणग कोरंगभिंगार कोणालगजीवजीवकतित्तिरवट्टकलावक कपिंजलककवोतक पारेवयगचिडिगढिंककु कुडवसरमयूरगचउरगहयपोंडरीयकरवकवीरल्लसेणवायस्यविहंगभिणासि वासवग्गुलिचम्म ट्टिलविततपक्खिखहयरविहाणाकतेय एवमायी, जलथलखगचारिणो उ पंचिंदिए पसुगणे बियतियचउरिदिए विविहे जीवे पियजीविए मरणदुक्खपडिकूले बराए हणंति बहुसंकिलिट्टकम्पा
इमेहिं विविहेहिं कारणेहिं, किं ते ?, चम्मवसामंसमेयसोणियजगफिफ्फिसमत्थुलुंगहितयंतपित्तकोफसदंतट्टा अट्ठिमिंजनहनयणकण्णण्हारुणिनक्कधमणिसिंगदाढिपिच्छविसविसाणवालहेउं, हिंसंति य भमरमधुकरिगणे रसेसु गिद्धा तहेव तेदिए सरीरोबकरणट्टयाए किवणे बेदिए बहवे वत्थोहरपरिमंडणट्ठा, अन्नेहि य एवमाइएहिं बहूहिं कारणसतेहिं अबुहा इह हिंसंति तसे पाणे इमे य एगिंदिए बहवे बराए तसे य अन्ने तदस्सिए चेव तनुसरीरे समारंभंति अत्ताणे असरणे अनाहे अबंधवे कम्मनिगलबद्धे अकुसलपरिणाममंदबुद्धिजणदुब्विजाणए पुढविमये पुढविसंसिए जलमए जलगए अनलाणिलतणवणस्सतिगणनिस्सिए य तम्मयतज्जिते चैव तदाहारेतप्पलरिणतवण्णगंधरसफासबोंदिरूवे अचक्खुसे चक्खुसे य तसकाइए असंखे धावरकाए य सुहुमवायरपत्तेयसरीरनामसाधारणे अनंते हणंति अविजाणओ य परिजाणओय जीवे इमेहिं विविहेहि कारणेहि, किं ते ?,
करिसणपोखरणीवाविवप्पिणिकूबसरतला गचितिवेतियखातिय आरामविहारथूभपागारदारगोउर अट्टालगचरियासेतुसंकम पासायविकम्पभवणधरणसरणलेण आवणचेतियदेवकुलचित्तसमभावपाआयतणावसहभूमिघरमंडवाण य कए भायणमंडोवगरणस्सविविहस्स य अट्ठाए पुढविं हिंसति मंदबुद्दिया जलं च मज्जणयपाणभोयणवत्थधोवणसोयमादिएहिं पयणपयावणजलावणविदंसणेहिं अगणि सुप्पवियणतालयंटपेहुणमुह- करयलसागपत्तवत्थमादिएहिं अनिल अगारपरिवा रभक्खभोयणसयणासणफल- कमुसलउखलततविततातोञ्जवहणवाहणम' डवविविहभवणतोरणाविडंगदेवकुलजालयद्धचंदनिज्जूगचंदसालियवेतियणिस्सेणिदोणिचंगेरिकखीलमेढकसभापवाव सहगंधमला लेवणंबरजुयनंगलमइयकुलियसंदणसीयारहसगडजाणजोग्गअट्टाल गचरिअदारगोपुर-फलिहाजंतसूलियलउड मुंसढिसतग्धिबहुपहरणावरणुवक्खराण कते, अण्णेहि य एवमादिएहिं बहूहिं कारणसतेहिं हिंसन्ति ते तरुगणे भणिता एवमादी सत्ते सत्तपरिवज्जिया उवहणन्ति दढमूढा दारुणमती कोहा माणा माया लोभा हसरती अरती सोय वेदत्थी जायकामत्थधम्महेउं सवसा अवसा अट्टा अणट्टाए य तसपाणे थावरे य हिंसंति हिंसंति मंदबुद्धि सवसा हणंति अवसा हणंति सवसा अवसा दुहओ हणंति अट्ठा हणंति अणट्टा हणंति अड्डा अणट्टा दुहओ हणंति हस्सा हणंति वेरा हणंति रतीय हणंति हरसवेरारती यहणंति कुद्धा हणंति लुद्धा हणंति मुद्धा हणंति कुद्धा लुद्धा मुद्धा हणंति अत्था हणंति धम्मा हणंति कामा हणंति अत्था धम्मा कामा हति ।
वृ. 'तं चे' त्यादि, यस्य स्वरूपं नामानि चानन्तरमुक्तानि तं प्राणवधमित्युत्तरेण पदेन सम्बन्धः, चकारो विशेषणार्थः विशेषणं च कर्त्त' कारकं, पुनः शब्द बाषामात्रे, कुर्वन्ति - विदधति, केचिदिति केचिदेव जीवाः न पुनः सर्वे, की ध्शा इत्याह- पापाः पीतकिनः, त एव विभज्यन्ते
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
३६८