________________
द्वार-२, अध्ययन-४,
४९५
यावज्जीवतया वाआजन्मेत्यर्थः, एतदेवाह-यावत्श्वेतास्थिसंयतइति, श्वेतास्थिताचसाधोप॑तस्य क्षीणमांसादिभावे सतीति, इतिशब्दो विवक्षितवाक्यार्थसमाप्ती, भङ्गयन्तरेण ब्रह्मचर्य व्रतं स्तोतुं प्रस्तावयति-‘एवं वक्ष्यमाणेन वचनेन भणितं व्रतं ब्रह्मलक्षणं भगवता श्रीमहावीरेण तंच इमंत्ति तच्चेदं वचनं पद्यत्रयप्रभृतिकमू. (४०) पंचमहब्बयसुब्बयमूलं, समणमनाइलसाहुसुचिनं ।
वेरविरामणपज्जवसाणं, सव्वसमुद्दमहोदधितित्थं ।। वृ. 'पञ्चमहब्बयसुब्बयमूलं पञ्चमहाव्रतनामकानियानि सुव्रतानि तेषां मूलमिव मूलं यत् अथवा पञ्चमहाव्रताः-साधवस्तेषांसम्बन्धिनांशोभमनियमानांमूलं यत्अथवापञ्चानांमहाव्रतानां सुव्रतानां च-अणुव्रतानां मूलं यत्तत्तथा, अथवा हे पञ्चमहाव्रतसुव्रत ! मूलमिदं ब्रह्मचर्यमिति प्रकृतं, 'समणमणाइलसाहुसुचिण्णं' 'समणं'ति सभावं यथा भवतीत्येवं अनाविलैः-अकलुषैः शुद्धस्वभावैः साधुभिः-यतिभिः सुष्ठु चरितं-आसेवितं यत्तत्तथा,
'वेरविरमणपञ्जवलसाणं' वैरस्य परस्परानुशयस्यविरमणं-विरामकरणमुपशमनयन० निवर्त्तनंपर्यवसानं-निष्ठाफलं यस्य तत्तथा, सव्वसमुद्दमहोदहितित्थं सर्वेभ्यःसमुद्रेभ्यः सकाशात् महानुदधि;-स्वयंभूरमण इत्यर्थः तद्वद्यहुनिस्तरत्वेन तत्सर्वसमुद्रमहोदधिस्तथा तीर्थमिव तीर्थं-पवित्रताहेतुर्यत्र तत्तथा, अथवा सर्वसमुद्रमहोदधिः-संसारोऽतिदुस्तरत्वात्तन्निस्तरणे तीर्थमिव-तरणोपाय इव तत्तथेति वृत्तार्थः॥ मू. (४१) तित्थकरेहि सुदेसियमग्गं, नरयतिरिच्छविवजियमगं।
सव्वपवित्तिसुनिम्मियसारं, सिद्धिविमाणअवंगुयदारं। वृ.तित्थयरेहि सुदेसियमग्गं तितीर्थकरैः-जिनैःसुदेशितमार्ग-सुष्ठुदर्शितगुप्तयादितत्पालनोपाय, निरयतिरिच्छविवज्जियमग्गं' नरकतिरश्चांसम्बन्धी विवर्जितो-निषिद्धोमार्गो-गतिर्येन तत्तथा, 'सब्बपवित्तसुनिम्मियसारसर्वपवित्राणि-समस्तपावनानि सुनिर्मितानि-सुष्ठुविहितानि साराणि-प्रधानानि येन तत्तथा, सिद्धिविमाणअवंगुयदारं सिद्धेर्मिमानानांचाप्रवृत्तं-अपगतावरणीकृतमुद्घाटितमित्यर्थो द्वारं-प्रवेशमुखं येन तत्तथेति वृत्तार्थः॥ मू. (४२) देवनरिंदनमंसियपूर्य, सव्वजगुत्तममंगलमग्गं ।
दुद्धरिसं गुणनायकमेकं, मोक्खपहस्स वडिंसकभूयं ।। वृ. 'देवनरिंदमंसियपूर्य' देवानांनराणांचेन्दैनमस्यिता-नमस्कृता येतेषां पूज्यं-अर्चनीयं यत्तत्तथा, 'सव्वजगुत्तममंगलमग्गं' सर्व जगदुत्तमानां मङ्गलानां मार्गः-उपायोऽऽयं वा-प्रधानं यत्तत्तथा, 'दुद्धरिसं गुणनायकमेक्कं' दुर्द्धर्षं-अनभिभवनीयं गुणान्नयति-प्रापयतीति गुणनायकमेकं-अद्वितीयमसदृशं, 'मोक्खपहस्सऽवडिंसगभूअं' मोक्षपथस्यसम्यग्दर्शनादेरवतंसकभूतं-शेखरकल्पं प्रधानमित्यर्थः इति दोधकार्थः ॥
मू. (४३) जेण सुद्धचरिएण भवइ सुबंभणो सुसमणो सुसाहू सइसी समुणी ससंजए स एव भिक्खू जो सुद्धं चरति बंभचेरं, इमं च रतिरागदोसमोहपबड्डणकरं किंमज्झपमायदोसपासस्थसीलकरणं अदभगणाणि यतेल्लमजणाणि य अभिक्खाणं कामयपीसकरचरणवदनधोवणसंबा.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org