________________
७९
श्रुतस्कन्धः-१, वर्गः-, अध्ययनं-१ प्रदेशा-मूलादयोऽवयवा वृक्षाश्चयस्मात्सोऽपगतृणप्रदेशवृक्षः, कौऽसौ?-वृक्षोद्देशः-वृक्षप्रधानो भूमेरेकदेशो रूक्षोद्देशो वा, किमर्थ ?-दवाग्निसन्त्राणकारणार्थ-दवाग्निसन्त्राणहेतुरिदं भवत्वित्येतदर्थ, तथा येनैव-यस्यामेव दिशि मण्डलं तेनैव-तत्रैव प्रधारितवान् गमनाय, कथं बहुभिर्हस्त्यादिभिः सार्द्धमित्ययमेको गमः ।
__यत् पुनः 'तए णं तुम मेहा ! अन्नया कयाई कमेण पंचसु' इत्यादि दृश्यते तद्गमान्तरं मन्यामहे, तच्च एवं द्रष्टव्यं 'दुचंपि मंडलघायं करेसि जाव सुहंसुहेणं विहरसि, तए णं तुम मेहा ! अन्नयाकयाइपंचसुउऊसुअइछतेसु'इत्यादि, यावत् 'जेणेवमण्डलेतेणेव सिंहादयःप्रतीताः नवरंवृका-वरुक्षाःद्वीपिका:-चित्रकाः अच्छत्ति-रिच्छा तरच्छा-लोकप्रसिद्धाः परासराः-शरभा शृगालविरालशुनकाः प्रतीताः कोला:-शूकराः शशकाः-प्रतीताः कोकन्तिका-लोमटकाः चित्राः चिल्ललगा-आरण्या जीवविशेषाः, एतेषां मध्येऽधिकृतवाचनायां कानिचिन्न दृश्यन्ते, अग्निभयविद्रुताः-अग्निभयाभिभूताः एगओत्ति एकतो बिलधर्मेण-बिलाचारेण यथैकन बिले यावन्तो मर्कोटकादयः संमान्ति तावन्तस्तिष्ठन्ति एवं तेऽपीति, ततस्त्वया हे मेघ ! गात्रेण गात्रं कण्डूयिष्ये इतिकृत्वा-इतिहेतोः पाद उक्षिप्तः-उत्पाटितः,
तंसि च णं अंतरंसि-तस्मिंश्चान्तरे पादाक्रान्तपूर्वे अन्तराले इत्यर्थः । पादं निक्खेविस्सामित्तिकट्ठ' इह भुवं निरूपयन्नति शेषः, प्राणानुकम्पयेत्यादि पदचतुष्टयमेकार्थं दयाप्रकर्षप्रतिपादनार्थं, निहिए'त्तिनिष्ठां गतः कृस्वकार्योजात इत्यर्थः, उपरतोऽनालिङ्गितेन्धनाद्व्यावृत्तः उपशान्तो-ज्वालोपशमाविध्यातोऽङ्गारमुर्मुराधभावात् 'वापी तिसमुच्चये 'जीर्ण'इत्यादिशिथिला वलिप्रधाना या त्वक् तया पिनद्धं गात्रं-शरीरं यस्य स तथा अस्थामा--शारीबलविकलत्वात् अबलः अवष्टम्भवर्जितत्वात् अपराक्रमो-निष्पादितस्वफलभिमानविशेषरहितत्वात्, अचंक्रमणतोवा 'ठाणुखंडे'त्तिऊर्द्धस्थानेन स्तम्भिगात्रइत्यर्थः ‘रययगिरिपब्भारेत्तिइहप्रागम्भारईषदवनतं खण्ड, उपमा चानेनास्य महत्तयैव, न वर्णतो, रक्तत्वात्तस्य, वाचनान्तरे तु सित एवासाविति।
म. (३८) ततेणं तुम मेहा! आनुपुब्वेणं गमवासाओ निक्खते समाणे उम्मुक्कबालभावे जोव्वणगमणुपत्ते मम अंतिए मुंडे भवित्ता आगाराओ अनगारियं पव्वइए,
तंजति जाव तुमे मेहा! तिरिक्खजोणियभावमुवगएणं अपडिलद्धसंमत्तरयणलंभेणं से पाणे पाणाणुकंपयाए जाव अंतरा चेव संधारिते नो चेव णं निक्खित्ते किमंग पुण तुम मेहा! इयाणिं विपुलकुलसमुब्भवेणं निरुवहयसरीरदंतलद्धपंचिंदिएणं एवं उट्ठाणबलवीरियपुरिसगारपरक्कमसंजुत्तेणं मम अंतिए मुंडे भवित्ता आगारातो अनगारियं पव्वतिए समाणे समणाणं निग्गंधाणं राओ पुब्वरत्तावरत्तकालसमयंसि वायणाए जाव धम्माणुओगचिंताए य उच्चारस्स वा पासवणस्स वा अतिगच्छमाणाण य निग्गच्छमाणाणय हत्यसंघट्टणाणिय पायसंघट्टणाणिय जाव रयरेणुगुंडणाणि य नो सम्मंसहसि खमसि तितिक्खसि अहियासेसि?
तते णं तस्स मेहस्स अनगारस्स समणस्स भगवतो महावीरस्स अंतिए एतमटुं सोचा निसम्म सुभेहिं परिणामेहि पसत्थेहि अज्झवसाणेहिं लेस्साहिं वुस्जअझमाणीहिं तयावरणिजाणं कम्माणं खओयसमेणं ईहावूहमग्गणगवेसणं करेमाणस्स सन्निपुब्बेजातीसरणे समुप्पन्ने, एतमटुं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org