________________
२५१
शतकं-१८, वर्गः-, उद्देशकः-३ 'निर्जरयन्ति' मूत्रादिवत्यजन्ति ।
'चक्कियत्तिशक्नुयात् 'अणाहरणमेयंबुइयंति आध्रियतेऽनेनेत्याधरणं-आधारस्तन्निषेधोऽनाधरणं-आधर्तुमक्षम एतन्निर्जरापुद्गलजातमुक्तं जिनैरिति॥
शतकं-१८ उद्देशकः-३ समाप्तः
-: शतक-१८ उद्देशकः-४:वृ. तृतीयोद्देशकस्यान्ते निर्जरापुद्गलानामासितुमित्यादिभि पदैरर्थतः परिभोगो विचारितश्चतुर्थे तु प्राणातिपातादीनामसौ विचार्य्यत इतयेवंसम्बन्धस्यास्येदमादिसूत्रम्--
मू. (७३३) तेणंकालेणं२ रायगिहे जाव भगवंगोयमेएवंवयासी-अहभंते! सपाणाइवाए मुसावाए जाव मिच्छादसणसल्ले पाणाइवायवेरमणे मुसावाय जाव मिच्छादसणसल्लवेरमणे पुढविक्काइए जाव वणस्सइकाइए धम्मत्थिकाए अधम्मस्थिकाए आगासस्थिकाए जीवा असरीरपडिबद्धे परमाणुपोग्गले सेलेसिंपडिवन्नए अनगारे सव्वे य बायरबोंदिधरा कलेवरा एए णं दुविहा जीवदव्या य अजीवदव्वा यजीवाणं भंते! परिभोगत्ताए हव्वमागच्छंति?, गोयमा! पाणाइवाए जाव एएणं दुविहा जीवदव्वा य अजीवदव्वा य अत्थेगतिया जीवाणं परिभोगत्ताए हव्वमागच्छंति अत्थेगतिया जीवाणं जाव नो हव्वमागच्छति।
सेकेणद्वेणं भंते! एवं वुच्चइपाणाइवाए जाव नो हव्यमागच्छंति?, गोयमा! पाणाइवाए जाव मिच्छादसणस्ले पुढविकाइए जाव वणस्सइकाइए सब्वे य बायरेबोंदिधरा कलेवरा एएणं दुविहा जीवदव्वा य अजीवदव्वा य, जीवाणं परिभोगत्ताए हव्वमागच्छंति, पाणाइवायवेरमणे जाव मिच्छादसणसल्लविवेगेधम्मत्थिकाए अधम्मस्थिकाएजा व परमाणुपोग्गले सेलेसी पडिवन्नए अनगारे एएणं दुविहाजीवदव्वाय अजीवदव्वा यजीवाणं परिभोगत्ताएनो हव्वमागच्छन्ति से तेणडेणं जाव नो हव्वमागच्छति॥
वृ. 'तेण'मित्यदि, 'जीवे असरीरपडिबद्धे'त्ति त्यक्तसर्वशरीरो जीवः 'बायरवोंदिधरा कलेवर'त्ति स्थूलाकारधराणि न सूक्ष्माणि कडेवराणि-निश्चेतना देहाः अथवा 'बादरबोन्दिधराः'वादराकारधारिणः कडेवराव्यतिरेकात् कडेवराद्वीन्द्रियादयो जीवाः।
'एएण'मित्यादि, एतानिप्राणातिपातादीनि सामान्यतो द्विविधानिन प्रत्येकं, तत्र पृथिवीकायादयो जीवद्रव्याणि, प्राणातिपातादयतु न जीवद्रव्याण्यपि तु तद्धा इति न जीवद्रव्याण्यजीवद्रव्याणि धर्मास्तिकायदयस्तु अजीवरूपाणि द्रव्याणीतिकृत्वाऽजीवद्रव्याणीति जीवानां परिभोग्यत्वायागच्छन्ति, जीवैः परिभुज्यन्त इत्यर्थः ।
तत्रप्राणातिपातादीन् यदा करोति तदा तान्सेवतेप्रवृत्तिरूपत्वात्तेषामित्येवं तत्परिभोगः अथवा चारित्रमोहनीयकर्मदलिकभोगहेतुत्वात्तेषांचारित्रमोहानुभोगः प्राणातिपातादिपरिभोग उच्यते, पृथिव्यादीनां तु परिभोगो गमनशोचनादिभि प्रतीत एव, प्राणातिपातविरमणादीनांतु नपरिभोगोऽस्ति वधादिविरतिरूपत्वेनजीवस्वरूपत्वात्तेषां धर्मास्तिकायादीनांतु चतुर्णाममूर्तत्वेन परमाणोः सूक्ष्मत्वेनशैलेशीप्रतिपन्नानगारस्य च प्रेषणाद्यविषयत्वेनानुपयोगित्वान्न परिभोग इति
परिभोगश्च भावतः कषायवतामेव भवतीति कषायान् प्रज्ञापयितुमाहमू. (७३४) कतिणंभंते! कसाया पन्नत्ता?, गोयमा! चत्तारि कसायाप०, तं०-कसायपदं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org