________________
२०६
भगवतीअङ्गसूत्रं (२) १६/-/३/६७०
कर्मप्रकृतेः एकस्याः वेदो-वेदनमन्यासां प्रकृतीनां यत्रोद्देशकेऽभिधीयते स वेदावेदः स एवोद्देशकः-प्रज्ञापनायाः सप्तविंशतितमं पदं वेदावेदोद्देशकः, दीर्घता चेह सज्ञात्वात्।
स चैवमर्थतः-गौतम ! अष्ट कर्मकृतीर्वेदयति सप्त वा मोहस्य क्षये उपशमे वा एवं मनुष्योऽपि, नारकादिस्तु वैमानिकान्तोऽष्टावेवेत्येवमादिरिति। 'वेदाबंधोवि तहेव'त्तिएकस्याः कर्मप्रकृतेर्वेद-वेदने अन्यासां कियतीनां बन्धो भवतीति प्रतिपाद्यते यत्रासौ वेदाबन्ध उच्यते, सोऽपि तथैव प्रज्ञापनायामिवेत्यर्थः, स च प्रज्ञापनायां षड्विंशतितमपदरूपः, एवं चासौ
कइणं भंते ! कम्मप्पगडीओ पन्नत्ताओ?, गोयमा ! अट्ठ कम्मपगडीओ पन्नत्ताओ, तंजहा-नाणावरणंजाव अंतराइयं, एवं नेरइयाणंजाववेमाणियाणं।जीवेणंभंते! नाणावरणिज्जं कम्मवेदेमाणेकइकम्मपगडीओबंधइ ?,गोयमा! सत्तविहबंधएवाअट्ठविहबंधएवाछव्विहबंधए वा एगविहबंधए वा' इत्यादि।
तत्राष्टविधबन्धकः प्रतीतः, सप्तविधबन्धकस्त्वायुर्वन्धकालादन्यत्र, षड्विधवन्धक आयुर्मोहवर्जानां सूक्ष्मसम्परायः, एकविधबन्धको वेदनीयापेक्षयोपशान्तमोहादिः, 'बंधावेदोवि तहेव'त्ति एकस्याः कर्मप्रकृतेर्दन्धे सत्यन्यासां कियतीनां वेदो भवति? इत्येवमर्थो बन्धावेद उद्देशक उच्यते, सोऽपि तथैव-प्रज्ञापनायामिवेत्यर्थः, सच प्रज्ञापनायां पञ्चविंशतितमपदरूपः
एवं चासौ-'कइणं भंते!' इत्यादि प्रागिव, विशेषस्त्वयं-'जीवेणं मंते! नाणावरणिज्जें कम्मंबंधेमाणे कइकम्मपगडीओ वेएइ?, गोयमा ! नियमाअठ्ठ कस्मप्पगडीओ वेएइ' इत्यादि, 'बंधाबंधो'त्तिएकस्या बन्धेऽन्यासां कियतीनांबन्धः? इति यत्रोच्यतेऽसौ बन्धाबन्ध इत्युच्यते, सच प्रज्ञापनायां चतुर्विंशतितम पदं, स चैवं-'कइण त्यादि तथैव, विशेषः ।
पुनरयं-'जीवेणंभंते! नाणावरणिचं कम्मंबंधेमाणे कइ कम्मप्पगडीओ बंधइ?,गोयमा सत्तविहबंधए वा अट्ठविहबंधए वा छविहबंधए वा' इत्यादि, इह सङ्ग्रहगाथा क्वचिद् दृश्यते॥१॥ "वेयावेओपढमो १ वेयाबंधो य बीयओ होइ२ ।
बंधावेओ तइओ ३ चउत्थओ बंधबंधो उ ४ ।।" इति ।। अनन्तरं बन्धक्रिया उक्तेतिक्रियाविशेषाभिधानाय प्रस्तावनापूर्वकमिदमाह
मू. (६७१) तएणंसमणे भगवंमहावीरे अन्नदा कदायि रायगिहाओ नगराओगुणसिलाओ घेइयाओ पडिनिक्खमति २ बहियाजणवयविहारं विहरति, तेणंकालेणंतेणं समएणं उल्लुयतीरे नामनगरे होत्था वन्नओ, तस्सणं उल्लुयतीरस्सनगरस्स बहिया उत्तरपुरच्छिमे दिसिभाए एत्थणं एगजंबूए नामं चेइए होत्या वनओ। तए णं समणे भगवं महावीरे अन्नदा कदायि पुव्वाणुपुद्धि घरमाणे जाव एगजंबूए समोसढे जाव परिसा पडिगया, भंतेत्ति भगवं गोयमे समणं भगवं महावीरं वंदइ नमसइ वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी
अनगारस्सणंभंते ! भावियप्पणो छटुंछटेणं अनिक्खित्तेणं जाव आयावेमाणस्स तस्सणं पुरच्छिमेणं अवडं दिवसं नो कप्पति हत्थंवा पादं वा बाहं वा ऊरुवा आउट्टावेत्तए वापसारेत्तए या। तस्सणं अंसियाओ लंबंतितंच वेजे अदक्खु ईसिंपाडेति ईसिं२ अंसियाओ छिंदेजा से नूनं भंते! जे छिंदति तस्स किरियाकजति जस्सछिज्जतिनोतस्सकिरियाकजइ नन्नत्थेगेणंधम्मतराइएणं हंता गोयमा! जे छिंदति जाव धम्मंतराएणं । सेवं भंते !
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org