________________
१७९
शतकं-१५, वर्गः-, उद्देशकः
'निल्लेवेतिनिर्लेपः भूमिमित्यादिसंश्लिष्टसिकतालेषाभावात्, किमुक्तं भवति?-'निष्ठितः' निरवयवीकृत इति ‘सेत्तं सरे'त्ति अथ तत्तावत्काखण्डं सरः-सरःसझं भवति मानससझं सर इत्यर्थः ‘सरप्पमाणे'त्ति सर एवोक्तलक्षणं प्रमाणं-वक्ष्यमाणमहाकल्पादेर्मानं सरःप्रमाणं 'महामाणसे'त्तिमानसोत्तरं, यदुक्तंचतुरशीतिर्महाकल्पशतसहस्राणीति तप्ररूपितम्, अथ सप्तानां दिव्यादीनां प्ररूपणायाह-'अनंताओ संजूहाओत्ति अनन्तजीवसमुदायरूपानिक्याते 'चयं चउत्त"त्ति च्यवं च्युत्वा-ध्यवनं कृत्वा चयं वा-देहं 'चइत्त'त्ति त्यक्त्वा ‘उवरिल्ले'त्ति उपरितनमध्यमाधस्तनानां मानसानां सद्भावात् तदन्यव्यवच्छेदायोपरितने इत्युक्तं 'माणसे'त्ति गङ्गादिप्ररूपणतः प्रागुक्तस्वरूपे सरसि सरःप्रमाणायुष्कयुक्ते इत्यर्थः ‘संजूहे'त्ति निकायविशेषे देवे 'उववज्जइ'त्ति प्रथमो दिव्यभवः सज्ञिगर्भसङ्ख्यासूत्रोक्त एव ।
एवं त्रिषु मानसेशु संयूथेष्वाद्यसंयूथसहितेषु चत्वारि संयूथानि त्रयश्च देवभवाः, तथा 'मानसोत्तरे त्तिमहामानसे पूर्वोक्तमहाकल्पप्रमितायुष्कवति, यच्च प्रागुक्तंचतुरशीतिमहाकल्पान् शतसहस्राणि क्षपयित्वेति तप्रथममहामानसापेक्षयेतिद्रष्टव्यं, अन्यथा त्रिषुमहामानसेषुबहुतराणि सानिस्युरिति,एतेषुचोपरिमादिभेदात्रिषु मानसोत्तरेषुत्रीण्येवसंयूथानित्रयश्चदेवभावः आदितस्तु सप्त संयूथानिषट्च देवभवाः, सप्तमदेवभवस्तु ब्रह्मलोके, सच संयूथं न भवति, सूत्रे संयूथत्वेनानभिहितत्वादिति, पाईणपडीणायएउदीणदाहिणविच्छिन्ने ति इहायामविष्कम्भयोःस्थापनामात्रत्वमवगन्तव्यं तस्य प्रतिपूर्णचन्द्रसंस्थासंस्थितत्वेन तयोस्तुल्यत्वादिति 'जहा ठाणपए'त्ति ब्रह्मलोकस्वरूपं तथा वाच्यं यथा स्थानपदे' प्रज्ञापनाद्वितीयप्रकरणे, तच्चैवं
'पडिपुन्नचंदसंठाणसंठिए अच्चिमाली भासरासिप्पभे' इत्यादि, 'असोगवडेंसए' इत्यत्र यावत्करणात् 'सत्तिवन्नवडेंसए चंपगवडेंसएचूयवडेंसएमझेयबंभलोयवडेंसए'इत्यादिश्यं, 'सुकुमालगभद्दलए तिसुकुमारकश्चासौ भद्रश्च-भद्रमूर्तिरिति समासः, लकारककारौतुस्वार्थिकाविति, मिउकुंडलकुंचियकेसए'त्तिमृदवः कुण्डलमिव-दर्भादिकुण्डलकमिव कुञ्चिताश्च केशा यस्य स तथा मट्ठगंडतलकण्णपीढए'त्ति मृष्टगण्डतले कर्णपीठके कर्णाभरणविशेषौ यस्सस तथा, 'देवकुमारसप्पभए'त्ति देवकुमारवत्सप्रभः देवकुमारसमानप्रभोवा यः स तथा कशब्दः स्वार्थिक इति, 'कोमारियाए पव्वञ्जाए'त्ति कुश्रुतिशलाकयाऽविद्धकर्ण-अव्युत्पन्नमतिरित्यः
. 'एणेजस्से' त्यादि, इहैणकादयः पञ्च नामतोऽभिहिताः द्वौपुनरन्त्यौ पितृनामसहिताविति 'अलं थिरति अत्यर्थं स्थिरं विवक्षितकालं यावदवश्यंस्थायित्वात् 'धुवंतिध्रुवंतद्रुणानां ध्रुवत्वात् अत एव 'धारणिज्जंतिधारयितुयोग्यम्, एतदेव भावयितुमाह-'सीए'इत्यादि, एवंभूतं च तत् कुतः ? इत्याह-थिरसंघयणं'ति अविघटमानसंहननमित्यर्थः ‘इतिकट्ठ'त्ति 'इतिकृत्वा' इतिहेतोस्तदनुप्रविशामीति।
मू. (६४९) तएणं समणे भगवं महावीरे गोसालं मंखलिपुत्तं एवं वयासी-गोसाला ! से जहानामए-तेणए सिया गामेल्लएहिं परब्भमाणे प० २ कत्थय गहुँ वा दरिं वा दुग्गंवा नित्रं वा पब्वयं वा विसमंवा अणस्सादेमाणे एगेणं महं उन्नालोमेण वा सणलोमेण वा कप्पासपम्हेण वा तणसूएण वा अताणं आवरेत्ताणं चिद्वेजा।
से णं अनावरिए आवरियमिति अप्पाणं मन्नइ अप्पच्छन्ने य पच्छन्नमिति अप्पाणं मन्नइ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org