Agam Sutra Satik 05 Bhagavati AngSutra 05

SR No.: 003339
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 1096
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 05, & agam_bhagwati
File Size: 23 MB

Page 588

शतकं-११, वर्गः-, उद्देशकः-१०
इह नोशब्दः सर्वनिषेधे मिश्रवचनो वा, आगमस्य ज्ञानत्वात् क्षायिकक्षायोपशमिकज्ञानस्वरूपभावविशेषेण च मिश्रत्वादौदयिकादिभावलोकस्येति ।
'अहेलोयखेत्तलोए'त्ति अधोलोकरूपः क्षेत्रलोकोऽधो लोकक्षेत्रलोकः, इह किलाष्टप्रदेशो रुचकस्तस्य चाधस्तनप्रतरस्याधोनवयोजनशतानियावत्तिर्यगलोकस्ततः परेणाधः-स्थितत्वादधोलोकः साधिकसप्तरज्जुप्रमाणः, 'तिरियलोयखेत्तलोए'त्ति रुचकापेक्षयाऽध उपरि च नव २ योजनशतमानस्तिर्यगूरपत्वात्तिर्यगलोकस्तद्रूपः क्षेत्रलोकस्तिर्यगलोकक्षेत्रलोकः, ‘उडलोय. खेत्तलोए'त्ति तिर्यगलोकस्योपरि देशोनसप्त रज्जुप्रमाण ऊर्द्धभागवर्तित्वादूर्द्धलोकस्तद्रूपःक्षेत्रलोक ऊर्द्धलोकक्षेत्रलोकः ।अथडाऽधः-अशुभः परिणामो बाहुल्येन क्षेत्रानुभावाद्यत्र लोके द्रव्याणामसावधोलोकः, तथा तिर्यङ्-मध्यमानुभावं क्षेत्रं नातिशुभंनाप्तत्यशुभंतद्रूपो लोकस्तिर्यगलोकः, तथा ऊर्ध्व-शुभः परिणामो बाहुल्येन द्रव्याणां यत्रासावूक्लोकः, आह च॥१॥ “अहव अहोपरिणामो खेत्तणुभावेण जेण ओसत्रं ।
असुहो अहोत्ति भणिओ दव्वाणं तेणऽहोलोगोः॥ इत्यादि, 'तप्पागारसंठिए'त्ति तपः-उडुपकः, अधोलोकक्षेत्रलोकोऽधोमुखशरावाकारसंस्थान इत्यर्थः, दालरिसंठिए'तिअल्पोच्छ्रायत्वा महाविस्तारत्वाच्च तिर्यग्लोकक्षेत्रलोको झल्लरीसंस्थितः, 'उद्दमुइंगागारसंठिए'त्ति ऊर्ध्वः-ऊर्ध्वमुखो यो मृदङ्गस्तदाकारेण संस्थितो यः स तथाशरावसंपुटाकार इत्यर्थः, 'सुपइट्ठगसं, ठिए'त्ति सुप्रतिष्ठकं-स्थापनकंतचेहारोपितवारकादि गृह्यते, तथाविधेनैव लोकसादृश्योपपत्तेरिति, जहा सत्तमसए' इत्यादौ यावत्करणादिदं श्यम्-'उप्पिं विसाले अहे पलियंकसंठाणसंठिएमझे वरवइरविग्गहिए उप्पिं उद्धमुइंगागरसंठिए तेसिंचणंसासयंसि लोगंसि हेठ्ठा विच्छिन्नंसिजाव उप्पिं उड्डमुइंगागारसंठियंसि उप्पन्नाणदसणधरे अरहा जिणे केवली जीवेवि जाणइ अजीवेवि जाणइ तओ पच्छा सिज्झइ बुज्झइ 'इत्यादीति, 'झुसिरगोलसंठिए'त्ति अन्तःशुपिरगोलकाकारो यतोऽलोकस्य लोकः शुषिरमिवाभाति, ।
'अहेलोयखेत्तलोएणंभंते!'इत्यादि, एवं जहाइंदा दिसा तहेव निरवसेसं भाणियव्वं'ति दशमशतेप्रथमोद्देशके यथा ऐन्द्री दिगुक्ता तथैव निरवशेषमधोलोकस्वरूपं भणितव्यं, तच्चैवम्'अहोलोयखेत्तलोए णं भंते ! किं जीवा जीवदेसा जीवपएसा अजीवा अजीवदेसा अजीवपएसा?, गोचमा! जीवावि जीवदेंसाविजीवपएसाविअजीवाविअजीदेसावि अजीवपएसावि'इत्यादि, नवरमित्यादि, अधोलोकतिर्यग्लोकयोररूपिणः सप्तविधाःप्रागुक्ताः धर्माधर्माकाशास्तिकायानां देशाः ३ प्रदेशाः ३ कालश्चेत्येवम्, ऊर्ध्वंलोके तुरविप्रकाशाभिव्यङ्गयः कालो नास्ति, तिर्यगधोलोकयोरेव रविप्रकाशस्य भावाद्, अतः षडेव त इति।
'लोएणमित्यादि, 'जहा वीयसए अस्थिउद्देसए'त्ति यता द्वितीयशते दशमोद्देशक इत्यर्थः 'लोयागासे'त्ति लोकाकाशे विषयभूते जीवादय उक्ता एवमिहापीत्यर्थः, 'नवर'मिति केवलमयं विशेषः-तत्रारूपिणः पञ्चविधा उक्ता इह तु सप्तविधा वाच्याः, तत्र हि लोकाकाशमाधारतया विवक्षितमत आकाशभेदास्तत्र नोच्यन्ते, इह तु लोकोऽस्तिकायसमूदायरूप आधारतया विवक्षितोऽतआकाशभेदा अप्याधेया भवन्तीति सप्त, ते चैवं-धर्मास्तिकायः, लोके परिपूर्णस्य तस्य विद्यमानत्वात्, धर्मास्तिकायदेशस्तुन भवतिधर्मास्तिकायस्यैव तत्र भावात्, धर्मास्तिकाय