Page Text
________________
५०४
भगवतीअङ्गसूत्रं ९/-३३/४६४ प्रतीताः ‘सीलप्पवाल'त्ति विद्रुमाणि रत्तरयण'त्ति पद्मरागास्तान्यादिर्यस्त तत्तथा 'संतसारसावएजे'त्ति 'संत'त्ति विद्यमानं स्वायत्तमित्यर्थः 'सार'त्ति प्रधानं 'सावएज्जत्ति स्वापतेयं द्रव्यं, ततः कर्मधारयः, किम्भूतं तत् ? इत्याह--
'अलाहित्तिअलं-पर्याप्तं भवति यावत्तियत्परिमाणम् 'आसत्तमाओकुलवंसाओ'त्ति आसप्तमात् कुलवंश्यात्-कुललक्षणवंशे भवः कुलवंश्यस्तस्मात्, सप्तमपुरुषंयावदित्यर्थः 'पकामं दाउन्ति अत्यर्थं दीनादिभ्यो दातुम्, एवं भोक्तुं-स्वयं भोगेन ‘परिभाएउंति परिभाजयितुं दायादादीनां, प्रकामदानादिषु यावत् स्वापतेयमलं तावदस्तीति हृदयम् ‘अग्गिसाहिए'इत्यादि, अग्न्यादेः साधारणमित्यर्थः 'दाइयसाहिए'त्ति दायादाः-पुत्रादयःएतदेव द्रव्यस्यातिपारवश्यप्रतिपादनार्थंपर्यायान्तरेणाह-'अग्गिसामन्ने'इत्यादि, विसयाणुलोमाहिति विषयाणां-शब्दादीनामनुलोभाः-तेषु प्रवृत्तिजनकत्वेनानुकूला विषयानुलोमास्ताभिः 'आघवणाहि यत्ति आख्यापनाभि-सामान्यतो भणनैः ‘पन्नवणाहिय'त्तिप्रज्ञापनाभिश्च–विशेषकथनैः सन्नवणाहि यत्ति सज्ञापनाभिःश्च-सम्बोधनाभिः 'विनवणाहियत्ति विज्ञापनाभिश्च-विज्ञप्तिकाभिसप्रणयप्रार्थःनैः, चकाराः समुच्चयार्थाः, 'आघवित्तए वत्ति आख्यातुम्, एवमन्यान्यपि पूर्वपदेषुक्रमेणोत्तराणि योजनीयानि, 'विसयपडिकूलाहिति विषयाणां प्रतिकूलाः-तत्परिभोगनिषेधकत्वेन प्रतिलोभायास्तास्तथा ताभिः संजमभउब्वेयणकरीहिंति संयमाद्भयं-भीतिं उद्वेजनंच-चलनं कुर्वन्तीत्येवंशीला यारतास्तथा ताभिः ।
‘सचे'त्ति सद्भ्यो हितत्वात् ‘अनुत्तरे'त्ति अविद्यमानप्रधानतरम्, अन्यदपि तथाविधं भविष्यतीत्याह- केवल'त्ति केवलं-अद्वितीयं 'जहावस्सए'त्त एवं चेदं तत्र सूत्रं-'पडिपुन्ने' अपवर्गप्रापकगुणैर्भूतं 'नेयाउए' नायकं मोक्षगमकमित्यर्थः नैयायिकं वा न्यायानपेतत्वात् 'संसुद्धे'सामस्त्येन शुद्धं सल्लगत्तणे' मायादिशल्यकर्तनं सिद्धिमग्गे हितार्थःप्राप्युपायः 'मुत्तिमग्गे' अहितविच्युतेरुपायः निजाणमग्गे' सिद्धिक्षेत्रगमनोपायः, 'निव्वाणमग्गे' सकलकर्मविरहजसुखोपायः अवितहे कालान्तरेऽप्यनपगततथाविधाभिमतप्रकारम् अविसंधि' प्रवाहणाव्यवच्छिन्नं 'सव्वदुक्खप्पहीणमग्गे' सकलाशर्मक्षयोपायः ‘एत्यं ठिया जीवा सिझंति बुझंति मुन्नति परिनिब्वायंति'त्ति
___ 'अहीवेगंतदिट्ठीए' अहेरिव एकोऽन्तो-निश्चयो यस्याः सा (एकान्ता सा) ष्टि:बुद्धिर्यस्मिन् निर्ग्रन्थप्रवचने चारित्रपालनं प्रति तदेकान्तष्टिकम्, अहिपक्षे आमिषग्रहणैकतानतालक्षणा एकान्ता-एकनिश्चया दृष्टि-ग्यस्य स एकान्तदृष्टिकः 'खुरोइव एगंतधाराए'त्ति एकान्ता-उत्सर्गलक्षणैकविभागाश्रयाधारेवधारा-क्रिया यत्रतत्तथा, 'लोहमये'त्यादि, लोहमया यवा इव चर्वयितव्याः, नैर्ग्रन्थं प्रवचनं दुष्करमिति हृदयं, 'वालुये' त्यादि, वालुकाकवल इव निरास्वादं वैषयिकसुखास्वादनापेक्षया, प्रवचनमिति, 'गंगे'त्यादि, गङ्गा वा-गङ्गेव महानदी प्रतिश्रोतसा गमनं प्रतिश्रोतोगमनंतद्भावस्तत्था तया, प्रतिश्रोतोगमनेन गङ्गेवदुस्तरं प्रवचनमिति भावः, एवंसमुद्रोपमंप्रवचनमपि, तिक्खं कमियव्वंतियदेतत्प्रवचनंततीक्ष्णं खङ्गादिक्रमितव्यं, यथा हि खङ्गादि क्रमितमशक्यमेवमशक्यं प्रवचनमनुपालयितुमितिभावः 'गरुयं लंबेयच्वं ति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003339 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 05 Bhagavati AngSutra 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 1096 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 05, & agam_bhagwati |
| File Size | 23 MB |