________________
शतर्क - ८, वर्ग:-, उद्देशक:- ३
119 11
ताले तमाले तक्कलि तेतलि साले य सालकल्लाणे । सरले जायइ केयइ कंदति तह चम्मरुक्खे य ॥ भुयरुक्खे हिंगुरुक्खे लवंगरुक्खे य होइ बोद्धव्वे । पूयफली खज्जूरी बोद्धव्वा नालिएरी य ॥
'जे यावन्ने तहप्पगारे 'ति ये चाप्यन्ये तथाप्रकारा वृक्षविशेषास्ते सङ्ख्यातजीविका इति प्रक्रमः । ' एगट्टिया य'त्ति एकमस्थिकं फलमध्ये बीजं येषां ते एकास्थिकाः 'बहुबीयगा य'त्ति बहूनि बीजानि फलमध्ये येषां ते बहुबीजकाः - अनेकास्थिकाः 'जहा पन्नवणापए 'त्ति यथा प्रज्ञापनाख्ये प्रज्ञापनाप्रथमपदे तथाऽत्रेदं सूत्रमध्येयं तच्चैवं
119 11
॥२॥
“निबंबजंबुकोसंबसाल अंकोल्लपीलुसल्लूया ।
सल्लइमोयइमालय बउलपलासे करंजे य ।" इत्यादि । - तथा " से किं तं बहुबीयगा ?, बहुबीयगा अनेगविहा पन्नत्ता, तंजहा119 11 अत्थियतें दुकविले अंबाडमगाउलुंगबिल्ले य ।
आमलगफणसदाडिम आसोट्टे उंबरवडे य ।।" इत्यादि ।
३८९
अन्तिमं पुनरिदं सूत्रमन्त्र- "एएसिंमूलिया असंखेज्जजीविया कंदावि खंधावि तयावि सालावि पवालावि, पत्ता पत्तेयजीविया पुप्फा अनेगजीविया फला बहुबीयग"त्ति, एतदन्तं चेदं वाच्यमिति दर्शयन्नाह - 'जावे' त्यादि । अथ जीवाधिकारादिदमाह-
मू. (३९८) अह भंते! कुम्मे कुम्मावलिया गोहे गोहावलिया गोणे गोणावलिया मणुस्से मणुस्सावलिया महिसे महिसावलिया एएसि णं दुहा वा तिहा वा संखेज्जहावि छिन्नाणं जे अंतरा तेवि णं तेहिं जीवपएसेहिं फुडा ?, हंता फुडा ।
पुरिसे णं भंते ! (जं अंतरं) ते अंतरे हत्थेण वा पादेण वा अंगुलियाए वा सलागाए वा कट्ठेण वा कलिंचेण वा आमुसमाणे वा संमुसमाणे वा आलिहमाणे वा विलिहमाणे वा अन्नयरेण वा तिक्खेणं सत्यजाएणं आच्छिंदमाणे वा विच्छिंदमाणे वा अगनिकाएणं वा समोडहमाणे तेसिं atayyari किंचि आबाहं वा विबाहं वा उप्पायइ छविच्छेदं वा करेइ ?, नो तिणट्टे समट्टे, नो खलु तत्थ सत्थं संकमइ ।।
वृ. 'अहे 'त्यादि, 'कुम्मे' त्ति 'कूर्म' कच्छपः 'कुम्मावलिय'त्ति 'कूर्मावलिका' कच्छपपङ्क्तिः 'गोहे' त्ति गोधा सरीसृपविशेषः 'जं अंतर' न्ति यान्यन्तरालनि 'ते अंतरे' त्ति तान्यन्तरानि 'कलिचेण व' त्तिक्षुद्रकाष्ठरूपेण 'आमुसमाणे व' त्ति आमृशन् ईषत् स्पृशन्नित्यर्थः 'संमुसमाणे य'त्ति संमृशन् सामस्त्येन स्पृशन्नित्यर्थः ‘आलिहमाणे वत्ति आलिखन् ईषत् सकृद्वाऽऽकर्षन् 'विलिहमाणे व' त्ति विलिखन् नितरामनेकशो वा कर्षन् ।
आछिंदमाणे व 'त्ति ईषत् सकृद्वा छिन्दन् 'विच्छिंदमाणे वत्ति नितरामसकृद्धा छिन्दन् ‘समोडहमाणे’त्ति समुपदहन् 'आबाहं व' त्ति ईषद्वाधां 'वाबाहं व' त्ति व्याबाधां प्रकृष्टपीडाम् । कूर्म्मादिजीवाधिकारात्तदुत्पत्तिक्षेत्रस्य रत्नप्रभादेश्चरमाचरमविभागदर्शनायाह
मू. (३९९) कति णं भंते! पुढवी ओ पन्नत्ता ओ ?, गोयमा ! अट्ठपुढवीओ पन्नत्ताओ, तंजहा- रयणप्पभा जाव अहे सत्तमा पुढवि ईसिप भारा। इमा णं भंते! रयणप्पभापुढवी किं
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org