Agam Sutra Satik 05 Bhagavati AngSutra 05

SR No.: 003339
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 1096
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 05, & agam_bhagwati
File Size: 23 MB

Page 369

३६६
भगवतीअगसूत्रं ८/-२/३९१ अहवा आभिनिबोहियनाणी सुयनाणी मणपञ्जवनाणी जे चउनाणी ते आभिनिबोहियनाणी सुयनाणी ओहिनाणी मणपञ्जवनाणीजेएगनाणी नियणा केवलनाणी, जे अन्नाणी ते अत्यंगतिया दुअन्नाणी अत्थेगतिया तिअन्नाणीजे दुअन्नाणी ते मइअन्नाणी य सुयअन्नाणी यजे तियअन्नाणी ते मइअन्नाणी सुयअन्नाणी विभंगनाणी।।
नेरइयाणं भंते! किं नाणी अन्नाणी?, गोयमा! नानिवि अन्नाणीवि, जे नाणी ते नियमा तिनाणी, तंजहा-आभिनिबोहि० सुयना० ओहिना० जे अन्नाणी ते अत्थेगतिया दुअन्नाणी अत्थेगतिया तिअन्नाणी, एवं तिनि अन्नाणानि भयणाए।
असुरकुमाराणं भंते! किं नाणी अन्नाणी?, जहेव नैरइया तहेव तिन्नि नाणानि नियमा, तिनि अन्नाणानि भयणाए, एवंजाव थनियकु०। पुढविक्काइया णं भंते! किं नाणी अन्नाणी?, गोयमा! नो नाणी अन्नाणी, जे अन्नाणी ते नियमा दुअन्नाणी-मइअन्नाणी य सुयअन्ना०, एवं जाव वणस्सइका०।
बेइंदियाणं पुच्छा, गोयमा ! नाणीवि अन्नाणीवि, जे नाणी ते नियमा दुब्राणी, तंजहाआभिनिबोहियनाणी य सुयनाणी य, जे अन्नाणी ते नियमा दुअन्नाणी आभिनिबोहियअन्नाणी सुयअन्नाणी, एवं तेइंदियचउरिदियावि, पंचिंदियतिरिक्खजो० पुच्छा, गोयमा! नाणीविअन्नाणीवि, जे नाणी ते अत्थे० दुन्नाणी अत्थे० तिन्ना० एवं तिन्नि नाणानि तिन्नि अन्नाणानि य भयणाए।
मणुस्सा जहा जीवा तहेव पंच नाणानि तिन्नि अन्नाणानि भयणाए। वाणमंत० जहा ने० जोइसियवेमानियणं तिन्नि नाणा तिन्नि अन्नाणा नियमा। सिद्धाणं भंते ! पुच्छा, गोयमा! नाणी नो अन्नाणी, नियमा एगनाणी केवलनाणी।
वृतत्रच आभिनिबोहियनाणेत्तिअर्थाभिमुखोऽविपर्ययरूपत्वात्नियतोऽसंशयरूपत्वाद्बोधः-संवेदनमभिनिबोधः स एव स्वार्थिःकेकप्रत्ययोपादानादाभिनिबोधिकं ज्ञातिञ्जयतेवाऽनेनेति ज्ञानम्, आभिनिबोधिकंचतानंचेति आभिनिबोधिकज्ञानम् इन्द्रियानिन्द्रियनिमित्तो बोधइति।
“सुयनाणेत्तिश्रूयतेतदिति श्रुतं-शब्दः स एव ज्ञानं भावश्रुतकारणत्वात् कारणे कार्योपचारात श्रुतज्ञानं, श्रुताद्वा-शब्दातूज्ञानं श्रुतज्ञानम्-इन्द्रियमनोनिमित्तः श्रुतग्रन्थानुसारी बोधइति।
'ओहिनाणे'त्तिअवधीयते-अधोऽधो विस्तृतंवस्तुपरिच्छिद्यतेऽनेनेत्यवधिसएवज्ञानम् अवधिना वा-मर्यादया मूर्त्तद्रव्याण्येव जानाति नेतराणीति व्यवस्थया ज्ञानमवधिज्ञानं ।
'मनपज्जवणाणे'त्तिमनसोमन्यमानमनोद्रव्याणांपर्यवः-परिच्छेदोमनःपर्ययःसएव ज्ञानं मनःपर्यवज्ञानं मनःपर्यायाणां वा-तदवस्थाविशेषाणां ज्ञानं मनःपर्यायज्ञानम् ।
'केवलनाणेत्ति केवलमेकंमत्यादिज्ञाननिरपेक्षत्वात् शुद्धवाआवरणमलकलङ्करहितत्वात् सकलं वा-तत्प्रथमतयैवाशेषतदावरणाभावतः सम्पूर्णोत्पत्तेः असाधारणं वाऽनन्यसध्शत्वात् अनन्तं वा ज्ञेयानन्तत्वात् यथाथऽवस्थिताशेषभूतभवद्भाविभावस्वभावावभासीति भावना तच तत् ज्ञानं चेति केवलज्ञानम्।
'उग्गहो'त्तिसामान्यार्थःस्य-अशेषविशेषनिरपेक्षस्यानिरदेश्यस्य रूपादे-अवइति-प्रथमतो ग्रहणं-परिच्छेदनमवग्रहः 'ईह'त्ति सदर्थःविशेषालोचनमीहा अवाओ'त्ति प्रक्रान्तार्थःविनिश्चयोऽवायः 'धारणे ति अवगतार्थःविशेषधरणं धारणा ‘एवं जहे'त्यादि, 'एवम्' उक्तक्रमण