________________
शतकं-८, वर्ग:-, उद्देशकः-२
३६५
करेस्सइ १०॥
एयानि चेव उप्पननाणदंसणघरे अरहा जिणे केवली सव्वभावेणं जाणइ पासइ, तंजहाधम्मत्थिकायं जाव करेस्संति वा न वा करेस्संति ।
वृ. 'दसे'त्यादि, स्थानानि वस्तूनिगुणपर्यायाश्रितत्वात, छद्मस्थ इहावध्याधतिशयविकलो गृह्यते, अन्यथाऽमूर्त्तत्वेन धर्मास्तिकायादीनजानन्नपि परमाण्वादिजानात्येवासी, मूर्तत्वात्तस्य, समस्तमूर्तविषयत्वाचावधिविशेषस्य।
अथ सर्वभावेनेत्युक्तं ततश्च तत् कथञ्चितानन्नप्यनन्तपर्यायतया न जानातीति, सत्यं, केवलमेवं दशेति सङ्ख्यानियमो व्यर्थः स्यात्, घटादीनां सुबहूनामर्थानामकेवलिना सर्वपर्यायतया ज्ञातुमशक्यत्वात्, सर्वभावेन च साक्षात्कारेण-चक्षुप्रत्यक्षेणेतिहृदयं, श्रुतज्ञानादिना त्वसाक्षात्कारेण जानात्यपि।
'जीवं असरीरपडिवद्धं'तिदेहविमुक्तं सिद्धमित्यर्थः, ‘परमाणुपुग्गलं'ति परमाणुश्चासौ पुद्गलश्चेति, उपलक्षणमेतत्तेन द्वयणुकादिकमपि कश्चिन्नजानातीति, अयमिति-प्रत्यक्षः कोऽपि प्राणी जिनो-वीतरागो भविष्यति न वा भविष्यतीति नवमम् ९ 'अय'मित्यादि च दशमम् ।
___ उक्तव्यतिरेकमाह-'एयाणी'त्यादि, 'सव्वभावेणं जाणइत्ति सर्वभावेन साक्षात्कारेण जानाति केवलज्ञानेनेति हृदयम् ।। जानातीत्युक्तमतो ज्ञानसूत्रम्
.मू. (३९१) कतिविहे णं भंते ! नाणे पन्नत्ते?, गोयमा ! पंचविहे नाणे पन्नत्ते, तंजहाआभिनिबोहियनाणे सुयनाणे ओहिनाणे मणपज्जवनाणे केवलनाणे।
से किं तं आभिनिबोहियनाणे?, आभिनिबोहियनाणे चउबिहे पन्नत्ते, तंजहा-उग्गहो ईहा अवाओ धारणा, एवं जहा रायप्पसेणइए नाणाणं भेदो तहेव इहवि भानियव्वो जाव सेतं केवलनाणे। ___अन्नाणेणंभंते! कतिविहे पन्नते?, गोयमा! तिविहे पन्नत्ते, तंजहामइअन्नाणे सुयअन्नाणे विभंगनाणे।
से किंतं मइअन्नाणे?, २ चउब्बिहे पन्नत्ते, तंजहा-उग्गहो जावधारणा । से किंतं उग्गहे १ दुविहे पन्नत्ते तंजहा-अत्थोग्गहे य वंजणोग्गहे य, एवं जहेव आभिनिबोहियनाणं तहेव, नवरं एगट्ठियवलं जाव नोइंदियधारणा, सेत्तं धारणा, सेत्तं मइअन्नाणे।
से किं तं सुयअन्नाणे?, २ जं इमं अन्नानिएहि मिच्छद्दिडिएहिं जहा नंदीए जाव चत्तारि वेदा संवोवंगा, सेत्तं सुयअन्नाणे। ___ से किं तं विभंगनाणे ?, २ अनेगविहे पन्नत्ते तंजहा-गामसंठिए नगरसंठिए जाव संनिवेससंठिए दीवसंठिए समुद्दसंठिए वाससंठिए वासहरसंठिए पव्वयसंठिए रुक्खसंठिए थूभसंठए हयसंठिए गयसंठिए नरसंठिए किंनरसंठिए किंपुरिसंठिए महारगगंधव्वसंठिए उसभसंठिए पसुपसयविहगवानरणाणासंठाणसंठिए पन्नते।
जीवा णं भंते ! किं नाणी अन्नाणी?, गोयमा ! जीवा नाणीवि अन्नाणीवि, जे नाणी ते अत्थेगतिया दुनाणी अत्थेगतिया तिन्नाणी अत्थेगतिया चउनाणी अत्थेगतिया एगनाणीजे दुन्नाणी तेआभिनिबोहियनाणी य सुयनाणी य जे तिन्नाणी ते आभिनिबोहियनाणी सुयनाणी ओहिनाणी
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
For
www.jainelibrary.org