________________
शतकं-६, वर्ग:-, उद्देशकः-८
२९७
अस्थि णं भंते ! सोहम्मीसाणाणं कप्पाणं अहे गेहाइ वा २?,नो इणढे समझे । अस्थि णं भंते ! उराला बलाहया ? हंता अस्थि, देवो पकरेति असुरोवि पकरेइ नो नाओ पकरेइ, एवं थनियसवि।
अस्थि णं भंते ! बायरे पुढविकाए बादरे अगनिकाए ?, नो इणढे समढे, नन्नत्य विग्गहगतिसमावन्नएणं । अस्थि णं भंते ! चंदिम०?, नो तिणढे समढे । अस्थि णं भंते ! गामाइवा?, नो तिणढे स०/ अस्थिणं भंते! चंदाभाति वा?, नो तिणढे समढे।
एवं सणंकुमारमाहिदेसु नवरं देवो एगो पकरेति । एवं बंभलोएवि । एवं बंभलोगस्स उवरिंसव्वहिं देवो पकरेति, पुच्छियव्वो य, बायरे आउकाएबायरेअगनिकाए बायरे वन्नस्सइकाए अन्नं तं चेव ।। गाहा
वृ. 'कइ णमित्यादि, 'बादरे अगनिकाए'इत्यादि, ननु यथा बादराग्नेर्मनुष्यक्षेत्र एव सद्भावानिषेध इहोच्यते एवं बादरपृथिवीकायस्यापि निषेधो वाच्यः स्यात् पृथिव्यादिष्वेव स्वस्थानेषु तस्य भावादिति, सत्यं, किन्तु नेह यद्यत्र नास्ति तत्तत्र सर्वं निषिध्यते मनुष्यादिवद् विचित्रत्वात् सूत्रगतेरतोऽसतोऽपीह पृथिवीकायस्य न निषेध उक्तः, अकायायुवनस्पतीनां त्विह घनोदध्यादिभावेन भावाग्निषेधाभावःसुगम एवेति, ‘नो नाओ'त्तिनागकुमारस्यतृतीयायाः पृथिव्या अधोगमनं नास्तीत्यत एवानुमीयते ।
'नोअसुरोनो नागो'त्ति, इहाप्यत इववचनाच्चतुर्थ्यादीनामधोऽसुरकुमारनागकुमारयोर्गमनं नास्तीत्यनुमीयते, सौधर्मेशानयोस्त्वधोऽसुरो गच्छति चमरवत् न नागकुमारः अशक्तत्वात्, अत एवाह- 'देवो पकरे इत्यादि, इह च बादरपृथिवीतेजसोर्निषेधः सुगम एवास्वस्थानत्वात्, तथाऽब्वायुवनस्पतीनामनिषेधोऽपि सुगम एच, तयोरुदधिप्रतिष्ठितत्वेनाब्वनस्पतिसम्भवाद् वायोश्च सर्वत्र भावादिति।
“एवं सणंकुमारमाहिदेसुत्ति इहातिदेशतो बादराब्वनस्पतीनां सम्भवोऽनुमीयते, सच तमस्कायसद्भावतोऽवसेय इति । “एवं बंभलोयस्स उवरि सव्वहिं ति अच्युतं यावदित्यर्थः, परतो देवस्यापि गमो नास्तीति न तत्कृतबलाहकादेर्भावः 'पुच्छियव्यो यत्ति बादरोऽप्कायोऽग्निकायो वनस्पतिकायश्च प्रष्टव्यः, 'अन्नं तंचेव त्तिवचनान्निषेधश्च, यतोऽनेन विशेषोक्तादन्यत्सर्वं पूर्वोक्तमेव वाच्यमिति सूचितं, तथा ग्रैवेयकादीषप्राग्भारान्तेषुपूर्वोक्तं सर्वं गेहादिकमधिकृतवाचनायामनुक्तमपि निषेधतोऽध्येयमिति ।। अथ पृथिव्यादयो ये यत्राध्येतव्यास्तां सूत्रसङ्ग्रहगाथयाऽऽहभू. (३१४) तमुकाए कप्पपणए अगनी पुढवी य अगनि पुढवीसु।
आउनेऊवणस्सइ कप्पुवरिमकण्हराईसु ॥ वृ. 'तमुकाय गाहा, ‘तमुकाए'त्तितमस्कायप्रकरणेप्रामुक्ते 'कप्पपणए'त्तिअनन्तरोक्तसौधर्मादिदेवलोकपञ्चकेच 'अगनी पुढवी यत्ति अग्निकायपृथिवीकायावध्यतव्यौ-'अस्थिणं भंते ! बादरे पुढविकाएं बादरे अगनिकाए?, नो इणढे समढे, नन्नत्थ विग्गहगतिसमावन्नएणं' इत्यनेनाभिलापेन। ___तथा 'अगनि त्ति अग्निकायोऽध्येतव्यः 'पुढवीसुत्ति रत्नप्रभादिपृथिवीसूत्रेषु, 'अस्थि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org