________________
भगवतीअगसूत्रं 9/-19/१२ विशिष्टेच्छमन्तरेणापि,प्रावृट्कालेप्रचुरतरप्रश्रवणाद्यभिव्यङ्ग्यशीतपुद्गलाद्याहारवत्, 'तत्थणं जेसे अनाभोगनिव्वत्तिएसेणंअणुसमयमविरहिए आहारवेसमुप्पज्जइ' 'अणुसमयंतिप्रतिक्षणं सतता- तितीव्रक्षुद्वेदनीयकर्मोदयत ओजआहारादिना प्रकारेणेति, 'अविरहिए'त्ति चुक्कस्खलितन्यायादपिनविरहितः, अथवा प्रदीर्घकालोपभोग्याहारस्यसकृद्ग्रहणेऽपि भोगोऽनुसमयं स्यादतो ग्रहणस्यापि सातत्यप्रतिपादनार्थमविरहितमित्याह -
____ 'तत्थणंजे सेआभोगनिव्वत्तिए सेणंअसंखेज्जसमइए अंतोमुहुत्तिएआहारखे समुप्पज्जइ' असङ्ख्यातसामयिकः पल्योपमादिषरिमाणोऽपिस्यादतआह 'अंतोमुहुत्तिए'ति, इदमुक्तंभवतिआहारयामीत्यभिलाष एतेषां गृहीताहारद्रव्यपरिणामतीव्रतरदुःखजननपुरस्सरमन्तर्मुहूनिवर्तत इति ४ । किं वाऽऽहारेंति'त्ति, किंस्वरूपं वा वस्तु नारका आहारयन्ति ? इति वाच्यं, वाशब्दः समुच्चये, तत्रेदं प्रश्ननिर्वधनसूत्रम्-'नेरइया णं भंते ! किमाहारमाहारेति?, गोयमा ! दव्वओ अनंतपएसियाई' अनन्तप्रदेशवन्ति पुद्गलद्रव्याणीत्यर्थः, तदन्येषामयोग्यत्वात्, 'खेत्तओ असंखेज्जपएसावगाढाइं न्यूनतरप्रदेशावगाढानिहिन तद्ग्रहणप्रायोग्यानि, अनन्तप्रदेशावगाढानि तुनभवन्त्येव, सकललोकस्याप्यसङ्खयेयप्रदेशपरिमाणत्वात्, 'कालओ अन्नतरठिइयाई जघन्यमध्यमोत्कृष्टस्थितिकानीत्यर्थः स्थितिचाहारयोग्यस्कन्धपरिणामेनावस्थानमिति भावओ वनमंताई गंधमंताई रसमंताई फासमंताई आहारिति ५।
__ जाइं भावओ वन्नमंताई आहारिति ताई कि एगवन्नाई आहारेंति? जाव कि पंचवन्नाई आहारेंति?, गोयमा! ठाणमग्गणं पडुच्च एगवन्नाइपिआहारिति जावपंचवन्नाइंपिआहारिति, विहाणमग्गणं पडुच्च कालवन्नाइंपि आहारेंति जाव सुकिल्लाइंपि आहारेंति' तत्र 'ठाणमग्गणं पडुच्छत्ति तिष्ठन्त्यस्मिन्निति स्थान-सामान्यं यथैकवर्ण द्विवर्णमित्यादि, 'विहाणमग्गणंपडुच्च'त्ति विधान-विशेषः कालादिरिति ६ । 'जाइंवन्नओ कालवनाई आहारेति ताई किं एगगुणकालाई आहारेंतिजावदसगुणकालाईआहारेति संखेजगुणकालाईअसंखेजगुणकालाइंअनंतगुणकालाई आहारेंति?, गोयमा ! एकगुणकालाईपि आहारति जाव अनन्तगुणकालाइंपि आहारेंति ७।
एवं जाव सुक्किलाई ११, एवं गंधओवि १३ रसओवि १८॥
जाई भावओ फासमंताई ठाणमग्गणं पडुच्च नो एगफासाइं आहारेंति नो दुफासाइंपि आहारेंति नो तिफासाइंपि आहारेति' एकस्पर्शानामसम्मवादन्येषां चाल्पप्रदेशिकतासूक्ष्मपरिणामाभ्यां ग्रहणायोग्यत्वात्, 'चउफासाइंपिआहारैतिजाव अट्ठफासाइंपिआहारेति' बहुप्रदेशिकताबादरपरिणामाभ्यांग्रहणयोग्यत्वादिति, विहाणमग्गणंपडुच्चकक्खडाइपि आहारैतिजाव लुक्खाइंपिआहारेंति १९॥
जाई फासओ कक्खडाईपि आहारैति ताई किं एगगुणकक्खडाइं आहारेंति २० ।
एवं अट्ठवि फासा भाणियव्वा जाव अनंतगुणलुक्खाइपि आहारेंति २७ । जाइं भंते! अनंतगुणलुक्खाई आहारेंति ताई किं पुट्ठाई आहारेंति अपुट्ठाइं आहारेंति ?, गोयमा ! पुट्ठाई आहारेति नो अपुठ्ठाई आहारेति २८।
'पुट्ठाइंतिआत्मप्रदेशस्पर्शवन्ति, तत्पुनरात्मप्रदेशस्पर्शनमवगाढक्षेत्राद्वहिरपि भवतिअत उच्यते-'जाई भंते ! पुठ्ठाई आहारेति ताई किं ओगाढाई आहारेंति अणोगाढाई आहारेंति ?,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
www