________________
२४६
भगवती अङ्गसूत्रं ५/-/७/१५४
एवं पुक्खलसंवट्टगस्स महामेहस्स मज्झमज्ज्ञेणं तहिं उल्ले सिया, एवं गंगाए महाणदीए पडिसोयं हव्वमागच्छेजा, तहिं विनिहायमावज्जेज्जा, उदगावत्तं वा उदगबिंदु वा ओगाहेज्जा से णं तत्थ परियावज्जेज्जा |
वृ. पुद्गलाधिकारादेवेदं सूत्रवृन्दम्- 'परमाणु' इत्यादि, 'ओगाहेज ' त्ति अवगाहेत आश्रयेत 'छिद्येत' द्विधाभावं यायात् 'भिद्येत' विदारणभावमात्रं यायात्, 'नो खलु तत्थ सत्थं कमइ' त्ति परमाणुत्वादन्यथा परमाणुत्वमेव न स्यादिति । 'अत्येगइए छिज्जेज्ज' त्ति तथाविधबादरपरिणामत्वात् 'अत्थेगइए नो छिज्जेज 'त्ति सूक्ष्मपरिणामत्वात् 'उल्ले सिय'त्ति आर्द्रा भवेत् 'विनिहायमावज्जेज्ज' ति प्रतिस्खलनमापद्येत 'परियावज्जेज्ज'त्ति 'पय्यार्पद्येत' विनश्येत् ॥
मू. (२५५) परमाणुपोग्गले णं भंते! किं सअड्डे समझे सपएसे ? उदाहु अणढे अमझे अपएसे ?, गोयमा ! अड्डे अमज्झे अपएसे नो सअड्डे नो समज्झे नो सपएसे ।
दुपदेसिए णं भंते! खंधे किं सअद्धे समज्झे सपदेसे उदाहु अणद्धे अमज्झे अपदेसे ?, गोयमा ! सअद्धे अमझे सपदेसे नो अणद्धे नो समझे नो अपदेसे ।
तिपदेसिए णं भंते! खंधे पुच्छा, गोयमा ! अणद्धे समज्झे सपदेसे नो सअद्धे नो अमझे नो अपदेसे, जहा दुपदेसिओ तहा जे समा ते भानियच्चा, जे विसमा जहा तिपएसिओ तहा भाणियव्वा ।
संखेजपदेसिए णं भंते! खंधे किं सअड्डे ६ ? पुच्छा, गोयमा ! सिय सअद्धे अमज्झे सपदेसे सिय अड्डे समझे सपदेसे जहा संखेज्जपदेसिओ तहा असंखेज्जपदेसिओऽवि अनंतपदेसिओऽवि ।
वृ. 'दुपएसिए' इत्यादि, यस्य स्कन्धस्य समाः प्रदेशाः स सार्द्धं यस्य तु विषमाः ससमध्यः, सत्यप्रदेशिकादिस्तु स्कन्धः समप्रदेशिकः इतरश्च, तत्र यः समप्रदेशिकः स साद्धोऽमध्यः, इतरस्तु विपरीत इति ॥
मू. (२५६) परमाणुपोग्गले णं भंते ! परमाणुपोग्गलं फुसमाणे किं देसेणं देतं फुसइ 9 देसेणं देसे फुसइ २ देसेणं सव्वं फुसइ ३ देसेहिं देसं फुसति ४ देसेहिं देसे फुसइ ५ देसेहिं सव्वं फुसइ ६ सव्वेणं देतं फुसति ७ सव्वेणं देसे फुसति ८ सव्वेणं सव्वं फुसइ ९ ?, गोयमा ! नो देसेणं देसं फुसइ नो देसेणं देसे फुसति नो देसेणं सव्वं फुसइ नो देसेहिं देसं फुसति नो देसेहिं देसे फुसइ नो देसेहिं सव्वं फुसति नो सव्वेणं देतं फुसइ नो सव्वेणं देसे फुसति सव्वेणं सव्वं फुसइ ।
एवं परमाणुपोग्गले दुपदेसियं फुसमाणे सत्तमणवमेहिं फुसति, परमाणुपोग्गले तिपएसियं फुसमाणे निप्पच्छिमएहिं तिहिं फु०, जहा परमाणुपोग्गले तिपएसियं फुसाविओ एवं फुसावेयव्वो जाव अनंतपएसिओ ।
दुपएसिए णं भंते! खंधे परमाणुपोग्गलं फुसमाणे पुच्छा, ततियनवमेहिं फुसति, दुपदेसियं फुसमाणी पढमतइयसत्तमणवमेहिं फुसइ, दुपदेसओतिपदेसियं कुसमाणो आदिल्लएहि य पच्छिल्लएहि य तिहिं फुसति, मज्झमएहिं तिहिं विपडिसेहेयव्यं, दुपदेसिओ जहा तिपदेसियं फुसावितो एवं फुसावेयव्वो जाव अनंतपएसियं ।
तिपएसिए णं भंते! खंधे परमाणुपोग्गलं फुसमाणे पुच्छा, ततियछट्टनवमेहिं फुसति,
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International