________________
२४०
भगवतीअगसूत्रं ५/-/६/२४४ अथायुष एव दीर्घस्य सूत्रद्वयेनाशुभशुभत्वकारणान्याह-'कहन्न'मित्यादि, प्राग्वन्नवरं श्रमणादिकंहीलनादिकरणतः प्रतिलभ्येत्यक्षरघटना, तत्रहीलनं जात्याधुधट्टनतः कुत्सा निन्दनंमनसा खिंसनं-जनसमक्षं गर्हणं-तत्समक्षम् 'अपमाननं' अनभ्युत्थानादिकरणं अन्यतरेण' बहूनामेकतमेन अमनोज्ञेन' स्वरूपतोऽशोभनेन कदन्नादिना, अत एवाप्रीतिकारकेण, भक्तिमतस्त्वमनोज्ञं मनोज्ञमेव मनोज्ञफलत्वात्, इह च सूत्रेऽशनादि प्रासुकाप्रासुकादिना न विशेषितं, हीलनादिकर्तुं प्रासुकादिविशेषणस्य दानस्य फलविशेषं प्रत्यकारणत्वेन मत्सरजनितहीलनादिविशेषणानामेव च प्रधानतया तत्कारणत्वेन विवक्षणात्।
-वाचनान्तरे तु 'अफासुएणं अनेसनिजेणं ति श्यते तत्र च प्रासुकदानमपि हीलनादिविशेषितमशुभदीर्घायुःकारणं, अप्रासुकदानं तु विशेषत इत्युपदर्शयता अफासुएण' इत्याधुक्तमिति, प्राणातिपातमृषावादनयोनिविशेषणपक्षव्याख्यानमपि घटतएव, अवज्ञादानेऽपि प्राणातिपातादेश्यमानत्वादिति, भवति चप्राणातिपातादेरशुभदीर्घायुः, तेषांनरकगतिहेतुत्वात्, यदाह॥१॥ “मिच्छघिडिमहारंभपरिग्गहो तिव्वलोभ निस्सीलो।
नरयाउयं निबंधइ पावमई रो परिणामो।" नरकगतौ च विवक्षया दीर्घमेवायुः ।
विपर्यवसूत्रप्रागिव, नवरंइहापिप्रासुकाप्रासुकतयादानं न विशेषितं, पूर्वसूत्रविपर्यत्वाद् अस्य, पूर्वसूत्रस्य चाविशेषणतयाप्रवृत्तत्वात्, नचप्रासुकापासुकदानयोः फलंप्रतिनविशेषोऽस्ति, पूर्वसूत्रयोस्तस्य प्रतिपादितत्वात्, तस्मादिह प्रासुकैषणीयस्य दानस्य कल्प्याप्राप्तावितरस्य चेदं फलमवसेयं, वाचनान्तरे तु ‘फासुएण'मित्यादि श्यत एवेति, इहचप्रथममल्पायुःसूत्रं द्वितीयं तद्विपक्षस्तृतीयमशुभदीर्घायुःसूत्रं चतुर्थं तु तद्विपक्ष इति ।
अनन्तरं कर्मबन्धक्रियोक्ता, अथ क्रियान्तराणां विषयनिरूपणायाह
मू. (२४५) गाहावइस्सणं भंते! मंडं विक्किणमाणस्स केइ भंडं अवहरेजा? तस्सणं भंते तं भंडं अनुगेसमाणस्स किं आरंभिया किरिया कजइ परिग्गहिया० माया० अप० मिच्छा०?, गोयमा! आरंभिया किरिया कज्जइ परि० माया० अपञ्च० मिच्छादसणकिरियासिय कजइसिय नो कञ्जइ।
अह से भंडे अभिसमन्नागए भवति, तओ से पच्छा सव्वाओ ताओ पयणुईभवंति।
गाहावतिस्सणंभंते! तंभंडं विक्किणमाणस्स कतए भंडे सातिशेजा?, भंडेय से अनुवणीए सिया, गाहावतिस्सणंभंते! ताओभंडाओ किंआरंभिया किरयाकजइजावमिच्छादसणकिरिया कज्जइ ? कइयस्स वा ताओ भंडाओ किं आरंभिया किरिया कज्जइ जाव मिच्छादसणकिरिया कजइ ? गोयमा! गाहावइस्स ताओ भंडाओ आरंभिया किरिया कजइ जाव अपञ्चक्खानिया मिच्छादसणवत्तिया किरिया सिय कञ्जइ सिय नो कज्जइ, कतियस्स णं ताओ सव्वाओ पयणुई भवंति । गाहावतिस्स गं भंते ! भंडं विक्किणमाणस्स जाव भंडे से उवणीए सिया?
कतियस्स णं भंते ! ताओ भंडाओ किं आरंभिया किरिया कज्जति?, गाहावइस्स वा ताओ भंडाओ किं आरंभिया किरिया कञ्जति?, गोयमा! कइयस्स ताओ भंडाओ हेडिल्लाओ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org