________________
१५०
भगवत्तीअङ्गसूत्रं २/-/५/१३४ वागरित्तए उदाहु असमिया? आउजिया णं भंते! ते थेरा भगवंतो तेसिं समणोवासयाणं इमाई एयारूवाइं वागरणाइं वागरित्तए? उदाहु अनाउजिया? पलिउज्जया णं भंते! ते धेरा भगवंतो तेसिं समणोवासयाणं इमाइंएयारवाईवागरणाइंवागरित्तए उदाहु अपलिउज्जिया?, पुवतवेणं अजो ! देवा देवलोएसु उववजंति पुव्वसंजमेणं कम्मियाए संगियाए अञ्जो! देवा देवलोएसु उववजंति, सच्चे णं एसमढे नो चेवणं आयभाववत्तव्बयाए, पभू णं गोयमा ! ते थेरा भगवंतो तेसिं समणोवासयाणं इमाई एयारवाई वागरणाई वागरेत्तए।
नो चेवणं अप्पभू, तह चेव नेयध्वं अविसेसियं जाव पभू समियं आउजिया पलिउजिया जाव सच्चे णं एसमढे नो चेवणं आयभाववत्तव्ययाए, अहंपिणंगोयमा! एवमाइक्खामि भासेमि पन्नवेमि पस्वेमि पुव्वतवेणं देवा देवलोएसु उववजंति पुव्वसंजमेणं देवा देवलोएसुउववअंति कम्मियाए देवा देवलोएसुउववजति संगियाए देवा देवलोएसुउववजंति, पुव्वतवेणंपुव्वसंजमेणं कम्मियाएसंगियाएअजो! देवादेवलोएसु उवजंति, सच्चेणं एसमढे नोचेवणं आयभाववत्तव्वयाए
वृ. 'अतुरिय'ति कायिकत्वरारहितम् 'अचवलं'ति मानसचापल्यरहितम् 'असंभंतेत्ति असंभ्रान्तज्ञानः ‘धरसमुदानस्स' गृहेषु समुदान-भैक्षं गृहसमुदानं तस्मैगृहसमुदानाय 'भिक्खायरियाए'त्तिभिक्षासमाचारेण 'जुगंतरपलोयणाए'त्ति युग-यूपस्तत्प्रमाणमन्तरंस्वदेहस्य दृष्टिपातदेशस्य च व्यवधानं प्रलोकयति या सा युगान्तरप्रलोकना तया दृष्टया 'रियति ईर्यां गमनम् ॥
___'सेकहमेयं मन्ने एवं तिअथ कथमेतत् स्थविरवचनं मन्ये इति वितर्कार्थो निपातः एवम् अमुनाप्रकारेणेति बहुजनवचनं 'पभूणं'ति प्रभवः' समर्थास्ते 'समियाणं तिसम्यगितिप्रशंसार्थो निपातस्तेन सम्यक् ते व्याकर्तु वर्तन्ते अविपर्यासास्त इत्यर्थः समञ्चन्तीति वा सम्यञ्चः समिता वा-सम्यकप्रवृत्तयः श्रमितावा-अभ्यासवन्तः ‘आउज्जिय'त्ति आयोगिकाः' उपयोगवन्तोज्ञानिन इत्यर्थः जानन्तीति भावः ‘पलिउज्जिय'त्तिपरि-समन्ताद् योगिकाः परिज्ञानिनइत्यर्थपरिजानन्तीति भावः
अनन्तरं श्रमणपर्युपासनासंविधानकमुक्तम्, अथ सा यत्फला तद्दर्शनार्थमाह
मू. (१३५)तहारूवं भंते ! समणंवा माहणंवा पज्जुवासमाणस्स किंफला पज्जुवासणा?, गोयमा! सवणफला, से णं भंते ! सवणे किंफले ?, नाणफले, से णं भंते ! नाणे किंफले ?, विन्नाणफले, सेणं भंते ! विनाणे किंफले ?, पञ्चक्खाणफले, सेणंभंते! पञ्चक्खाणे किंफले?, संजमफले, सेणं भंते! संजमे किंफले?, अणण्हयफले, एवं अणण्हयेतवफले, तवे वोदाणफले, वोदाणे अकिरियाफले, से णं भंते ! अकिरिया किं फला?, सिद्धिपजवसाणफला पन्नत्ता गोयमा!, गाहा--
घृ. 'तहासव' मित्यादि तथारूपम्' उचितस्वभावं कञ्चन पुरुषं श्रमणं वा तपोयुक्तम्, उपलक्षणत्वादस्योत्तरगुणवन्तमित्यर्थः, 'माहनंवा स्वयंहनननिवृत्तत्वात्परंप्रतिमाहनेतिवादिनम्, उपलक्षणत्वादेव मूलगुणयुक्तमिति भावः, वाशब्दो समुच्चये, अथवा 'श्रमणः' साधुः ‘माहनः' श्रावकः ‘सवणफले ति सिद्धान्तश्रवणफला, नागफले तिश्रुतज्ञानफलं, श्रवणाद्धि श्रुतज्ञानमवाप्यते, 'विन्नाणफले'त्ति विशिष्टज्ञानफलं, श्रुतज्ञानाद्धि हेयोपादेयविवेककारिविज्ञानमुत्पद्यत एव, “पञ्चक्खाणफले'त्ति विनिवृत्तिफलं, विशिष्टज्ञानो हि पापं प्रत्याख्याति, 'संजमफले'त्ति कृतप्रत्याख्यानस्य हि संयमो भवत्येव ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org