________________
३०४
॥४॥
स्थानाङ्ग सूत्रम् ४/४/३९२ यथा सन्ध्यायां वसत्यर्थे प्रोषितस्येालोहे प्रबिष्टः साधुश्चतसृभिरीष्या जायाभिदर्तावासः प्रत्येकं चतुरोऽपियामानुरूपसर्गितोनचक्षुभितः, तथातैरश्च भयात्श्वादयो दशेयुः प्रद्वेषाच्चण्डकौशिको भगवन्तं दृष्टवान्आहारहेतोः सिंहादयःअपत्यलयनसंरक्षणायकाक्यादयउपसर्गयेयुरिति, तथा आत्मसंचेतनीयाः घट्टनता घट्टनया वा यथाऽक्षिणि रजः पतितं ततस्तदक्षि हस्तेन मलितं दुःखितुमारब्धमथवा स्वयमेवाक्षिणिगले वामांसाङ्कुरादिजातं घट्टयतीति प्रपतनताप्रपतनया वा यथा अप्रयत्नेन सञ्चरतः प्रपतनात् दुःखमुत्पद्यते स्तम्भनता स्तम्भनया वा यथा तावदुपविष्टः स्थिती यावत् सुप्तः पादादिः स्तब्धो जातः श्लेषणता श्लेषणया वा यथा पादमाकुञ्चय स्थितो वातेन तथैव पादो लगित इति, भवन्ति, चात्र गाथा:-- ॥१॥ "हास १ प्पदोस २ चीमंसओ ३ विमायाय ४ वा भवे दिव्यो ।
एवं चिय माणुस्सो कुसीलपडिसेवणचउत्थो । ॥२॥ तिरिओ भय १ प्पओसा २ ऽऽहरा ३ ऽवच्चादिरखणत्यं वा ४ ।
घट्टण १ थंभण २ पवडण ३ लेसणओ वाऽऽयसंचेओ ४ ।। ॥३॥ दिव्वंभिवंतरी १ संगमे २ गजइ ३ लोभणादीया ४
गणिया १ सोमिल २ धम्मोवएसणे ३ सालुजोसियाईया ४ ।
तिरियंमि साण १ कोसिय २ सीहा अचिरसूवियगवाई ।। कणुग १ कुडणा २ भिपयणाइ ३ गत्तसंलेसणादओ ४ नेया ।
आओदाहरणा वाय १ पित्त २ कफ ३ सन्निवाया व"त्ति ।। - उपसर्गसहनात् कर्मक्षयो भवतीति कर्मस्वरूपप्रतिपादनायाह - मू. (३९३) घउबिहे कम्मे पं० तं० -सुभे नामभेगे सुभे सुभे नाममेगेअसुभे असुभे नाम ४, १ चउब्विहे कम्मे पं० तं० - सुभे नाममेगे सुभविवागे सुभे नाममेगे असुभविवागे असुभे नाममेगे सुभविवागे असुभे नाममेगे असुभविवागे ४,२ चउबिहे कम्मे पं० २० - पगडीकम्मे ठितीकम्मे अनुभावकम्मे पदेसकम्मे ४, ३,।
वृ. 'चउविहे'त्यादि सूत्रत्रयं व्यक्तं, नवरं क्रियत इति कर्म ज्ञानावरणीयादि तत् शुभंपुण्यप्रकृतिरूपं पुनःशुभं-शुभानुबन्धित्वात् भरतादीनामिव, शुभं तथैवाशुभमशुभानुबन्धित्वात् ब्रह्मदत्तादीनामिव अशुभं-पापप्रकृतिरूपं शुभं शुभानुबन्धित्वात् दुःखितानामकामनिर्जरावतां गवादीनामिव अशुभंतथैव पुनरशुभमशुभानुबन्धित्वात्मत्स्यबन्धादीनामिवेति।तथा शुभंसातादि सातादित्वैनैव बद्धंतथैवोदेति यत्तत् शुभविपाकंयत्तुबद्धंशुभत्वेन सङक्रमकरणवशात्तूदेत्यशुभत्वेन तद् द्वितीय, भवति च कर्मणि कर्मान्तरानुप्रवेशः, सङक्रमाभिधानकरणवशाद्, उक्तञ्च - 119॥ “मूलप्रकृत्यभिन्नाः सङक्रमयति गुणत उत्तराः प्रकृतीः।
। नन्वात्माऽमूर्तत्वादध्यवसानप्रयोगेण ।।" इति, तथा मतान्तरम् - "मोत्तूण आउयं खलु दंसणमोहं चरित्तमोहं च । सेसाणं पयडीणं उत्तरविहिसंकमो भणिओ॥"
यद्बद्धमशुभतयोदेतिचशुभतय तत्तृतीयंचतुर्थं प्रतीतमिति, तृतीयं कर्मसूत्रमत्रत्यद्वितीयोद्देशकबन्धसूत्रवज्ञेयमिति।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org