________________
२३९
स्थानं - ४,-उद्देशकः -२ वा संसारो नैरयिकसंसारः, एवमन्येऽपि ॥
उक्तरूपश्चसंसार आयुषि सति भवतीतिआयुःसूत्रं, तत्रएतिचयातिचेत्याः-कर्मविशेष इति, तत्र येन निरयभवेप्राणीध्रियतेतन्निरयायुरेवमन्यान्यपि, उक्तरूपंचायुभवेस्थितिकारयतीति भवसूत्रं, कण्ठ्यं, केवलं भवनं भवः-उत्पत्तिनिरये भवो निरयभवो मनुष्येषु मनुष्याणां वा भवो मनुष्यभवः, एवमन्यावपि।
मू. (३१४) चउब्बिहे आहारे पं० २०-असणे पाणे खाइमे साइमे।चउब्विहे आहारे पं० तं०-उवक्खरसंपन्ने उवक्खडसंपन्ने सभावसंपन्ने परिजुसियसंपन्ने।
वृ.भवेषुचसर्वेष्वाहारकाजीवाः इत्याहारसूत्रे, तत्राहियत इत्याहारःअश्यत इत्यशनम्ओदनादि पीयत इति पानं-सौवीरादि खादः प्रयोजनमस्येति खादिम-फलवर्गादि स्वादः प्रयोजनमस्येति स्वादिम-ताम्बूलादि, उपस्क्रियतेऽनेनेत्युपस्करो-हिङ्गवादिस्तेन सम्पन्नोयुक्त उपस्करसम्पन्नः,तथा उपस्करणमुपस्कृत-पाकइत्यर्थस्तेन सम्पन्नओदनमण्डकादिः उपस्कृतसम्पन्नः पाठान्तरेण नो उपस्करसम्पन्नो-हिङ्गादिभिरसंस्कृत ओदनादिः, स्वभावेन-पाकं विना सम्पन्नःसिद्धःद्राक्षादिः स्वभावसम्पन्नः, परिजुसिय तिपर्युषितं-रात्रिपरिवसनंतेन सम्पन्नः पर्युषितसम्पन्न इसरिकादिः, यतस्ताः पर्युषितकलनीकृताः अम्लरसा भवन्ति, आरनालस्थिताम्रफलादिति
अननतरोदिताः संसारादयो भावः कर्मवतां भवन्तीति ‘चउविहे बंधे' इत्यादि कर्मप्रकरणमारादेककसूत्रात्
मू. (३१५)चउब्बिहे बंधे पं० सं०-पगतिबंधेठितीबंधेअनुभावबंधेपदेसंबधे। चउबिहे उवक्कमे पं० २०-बंधणोवक्कमे उदीरणोवकमे उवसमणोवक्कमे विप्परिणामणोवक्कमे ।
बंधणोवक्कमे चउब्बिहेपं० २०-पगतिबंधणीवक्कमे ठितिबंधणोवक्कमे अनुभावबंधणोवक्कमे पदेसंबधणीवक्कमे । उदीरणोक्कमे चउव्विहे पं० तं०-पगतीउदीरणोवक्कमे ठितीउदीरणोवकमे अनुभावउदीरणोवक्कमे पदेसउदीरणोवक्कमे।
उवसमणोवक्कमे चउबिहे पं० त०-पगतिउसामणोवक्कमे ठिति० अणु० पतेसुवसामणोवक्कमे । विष्परिणामणोवक्कमेचउविहे पं०२०-पगति०ठिती० अनु० पतेसविप० चविहे अप्पाबहुए पं० तं०-पगतिअप्पाबहुए ठिति० अनु० पतेसप्पाबहुते । चउब्बिहे संकमे पं० २०-पगतिसंकमे ठिती० अणु०पएससंकमे । चउबिहे निधत्ते पं०-पगतिनिधत्ते ठिती० अनु०पएसणिवत्ते। चउब्बिहे निकायितेपं०२०-पगतिनिकायितेठिति० अनु० पएसनिकायिते। . वृ. प्रकटं चैतत्, नवरं सकषायत्वात् जीवस्य कर्मणो योग्यानां पुद्गलानां बन्धनम्आदानं बन्धः, तत्र कर्मणः प्रकृतयः-अंशा भेदा ज्ञानावरणीयादयोऽष्टौ तासां प्रकृतेर्वाअविशेषितस्य कर्मणो बन्धः प्रकृतिबन्ध;, तथा स्थितिः-तासामेवावस्थानं जघन्यादिभेदभिन्न तस्या बन्धो-निर्वर्तनं स्थितिबन्धः, तथा अनुभावो-विपाकः तीव्रादिभेदो रस इत्यर्थस्तस्य बन्धोऽनुभावबन्धः, तथा जीवप्रदेशेषु कर्मप्रदेशानामनन्तानन्तानां प्रतिप्रकृति प्रतिनियतपरिमाणानां बन्धः-सम्बन्धनं प्रदेशबन्धः, परिमितपरिमाणगुडादिमोदकबन्धवदिति,
__एवञ्च मोदकष्टान्तंवर्णयन्ति वृद्धाः-किल मोदकः कणिक्कागुडघृतकटुभाण्डादिद्रव्यबद्धः सन्कोऽपिवातहर; कोऽपि पित्तहरः कोऽपि कफहरः कोऽपि मारकः कोऽपिबुद्धिकरः कोऽपि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
For
www.jainelibrary.org