Agam Sutra Satik 03 Sthan AngSutra 03

SR No.: 003337
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 596
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 03, & agam_sthanang
File Size: 12 MB

Page 192

स्थानं - ३, उद्देशक: -४
१८९
नाप्राप्तप्रार्थनाद्वारेणात्मनोऽशुभभावो भावगौरवमित्यर्थः एवमन्यत्रापि, नवरं रसो- रसनेन्द्रियार्थो मधुरादिः सातं सुखमिति, अथवा ऋद्धयादिषु गौरवमादर इति । अनन्तरं चारित्रर्द्धिरुक्ता, चारित्रं च करणमिति तद्भेदानाह
मू. (२३०) तिविधे करणे पं० धम्मिऐ करणे अधम्मिए करणे धम्मिताधम्मिए करणे
वृ. 'तिविहे' इत्यादि, कृतिः करणमनुष्ठानं तच्च धार्म्मिकादिस्वामिभेदेन त्रिविधं तत्र धार्मिकस्य-संयमस्येदं धार्मिकमेवमितरे, नवरमधार्मिकः असंयतस्तृतीयो देशसंयतः, अथवा धर्मे भवं धर्म्मो वा प्रयोजनमस्येति धार्मिकं विपर्यस्तमितरत् एवं तृतीयमपीति । धार्मिककरणमनन्तरमुक्तं तच्च धर्म एवेति तद्भेदानाह
मू. (२३१) तिविहे भगवता धम्मे पं० तं०-सुअधिज्झिते सुज्झातिते सुतवस्सिते, जया सुअधिज्झितं भवति तदा सुज्झातियं भवति जया सुज्झातियं भवति तदा सुतवस्सियं भवति, से सुअधिज्झिते सुज्झाकतिते सुतवसस्ते सुतक्खाते णं भगवता धम्मे पन्नेत्ते ।
वृ. 'तिविहे इत्यादि स्पष्टं, केवलं भगवता महावीरेणेत्येवं जगाद सुधर्मास्वामी जम्बूस्वामिनं प्रतीति, सुष्ठु-कालविनयाद्याराधनेनाधीतं गुरुसकाशात् सूत्रतः पठितं स्वधीतं, तथा सुष्ठु विधिना तत एव व्याख्यानेनार्थतः श्रुत्वा ध्यातम् - अनुप्रेक्षितं श्रुतमिति गम्यं सुध्यातम् अनुप्रेक्षणाऽभावे तत्त्वानवगमेनाध्ययनश्रवणयोः प्रायो ऽकृतार्थत्वादिति, अनेन भेदद्वयेन श्रुतधर्म्म उक्तः, तथा सुष्ठु - इहलोकाद्याशंसारहितत्वेन तपस्थितं तपस्यानुष्ठानं, सुतपस्थितमिति च चारित्रधर्म्म उक्त इति, त्रयाणामप्येषामुत्तरोत्तरतोऽविनाभावं दर्शयति- 'जया' इत्यादि व्यक्तं, परं निर्दोषाध्ययनं विना श्रुतार्थाप्रतीतेः सुध्यातं न भवति तदभावे ज्ञानविकलतया सुतपस्थितं न भवतीति भावः, यदेतत्-स्वधीतादित्रयं भगवता वर्द्धमानस्वामिना धर्म्मः प्रज्ञप्तः 'से' त्ति स स्वाख्यातः सुष्छूक्तः सम्यग्ज्ञानक्रियारूपत्वात्, तयोश्चैकान्तिकात्यन्तिकसुखावन्ध्योपायत्वेन निरुपचरितधर्म्मत्वात्, सुगतिधारणाद्धि धर्म्म इति उक्तं च
॥१॥
"नाणं पयासयं सोहओ तवो संजमो य गुत्तिकरो । तिण्sपि समाओगे मोक्खो जिनसासणे भणिओ " इति,
णमिति वाक्यालङ्कारे । सुतपस्थितमिति चारित्रमुक्तं तच्च प्राणातिपातादिविनिवृत्तिस्वरूपमिति तस्या भेदानाह
मू. (२३२) तिविधा वावत्ती पं० तं०-जाणू अजाणू वितिमिच्छा, एवमज्झोबवजणा परियावज्रणा ।
वृ. 'तिविहे 'त्यादि, व्यावर्त्तनं व्यावृत्तिः, कुतोऽपि हिंसाद्यवधेर्निवृत्तिरित्यर्थः, सा च या ज्ञस्य-हिंसादेर्हेतुस्वरूपफलविदुषोज्ञानपूर्विका व्यावृत्तिः, सा तदभेदात् जाणुत्ति गदिता, यात्त्वज्ञस्याज्ञानात् सा अजाणू इत्यभिहिता, या तु विचिकित्सातः संशयात् सा निमित्तनिमित्तिनोरभेदाद्विचिकित्सेत्यभिहिता। व्यावृत्तिरित्यनेनानन्तरं चारित्रमुक्तं तद्विपक्षश्चाशुभाध्यवसायानुष्ठाने इति तयोरधुना भेदानतिदेशत आह- 'एवमित्यादि सूत्रे, 'एवं' मिति व्यावृत्तिरिव त्रिधा 'अज्झोववज्रण'त्ति अध्युपपादनं क्वचिदिन्द्रियार्थे अध्युपपत्तिरभिष्वङ्ग इत्यर्थः तत्र जानतो विषयजन्यमनर्थं या तत्राध्युपपत्तिः सा जाणू या त्वजानतः सा अजाणू या तु संशयवतः सा