Agam Sutra Satik 03 Sthan AngSutra 03

SR No.: 003337
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 596
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 03, & agam_sthanang
File Size: 12 MB

Page 168

स्थानं -३, - उद्देशकः-३
१६५
भ्रश्येत्, सम्यक्त्वस्यापि हान्येति, उन्मादरोगधर्मभ्रंशाः प्रतिमायाः सम्यगननुपालनाजन्या 'अहिताद्यर्थाः' दुःखार्था भवन्तीति हृदयम् १३, विपर्ययसूत्रमेतदनुसारतोबोद्धव्यमिति १४ ।।
उक्तरूपाणि च साध्वनुष्ठानानि कर्मभूमिष्वेव भवन्तीति तनिरूपणायाह -
मू. (१९६) जंबुद्दीवेर ततो कम्मभूमीओ पं० २०-भरहे एरवतेमहाविदेहे, एवंधायइसंडे दीवे पुरच्छिमद्धे जाव पुक्खरवरदीवड्वपञ्चस्थिमद्धे ५।।
वृ. 'जंबुद्दीचे'त्यादि सूत्राणि साक्षादतिदेशाभ्यं पञ्च सुगमानि चेति । उक्ताः कर्मभूमयः, अथ तद्गतजनधर्मनिरूपणायाह
मू. (१९७)तिविहे दंसणे पं० तं० - सम्मइंसणे मिच्छदंसणे सम्मामिच्छदंसणे १, तिविधा रुती पं० तं० - सम्मरुती मिच्छरुती सम्मामिच्छरुती २, तिविधे पओगे पं० तं० - सम्मपओगे मिच्छपओगे सम्मामिच्छपओगे ३ ।
वृ. 'तिविहे' त्यादि सूत्राण्येकादश कण्ठ्यानि, किन्तु त्रिविधं दर्शन-शुद्धाशुद्धमिश्रपुञ्जत्रयरूपं मिथ्यात्वमोहनीयं, तथाविधदर्शनहेतुत्वादिति १, रुचिस्तु तदुदयसम्पाद्यं तत्वानां श्रद्धानं, प्रयोगः' सम्यक्त्वादिपूर्वोमनःप्रभृतिव्यापार इतिअथवासम्यगादिप्रयोगः-उचितानुचितोभयात्मक औषधादिव्यापार इति३ ।
मू. (१९८)तिविहे ववसाएपं०२०-धम्मिते ववसाते अधम्मिए ववसाते धम्मियाधम्मिए ववसाते ४, अथवा तिविधे ववसाते, पं० २०-पच्चक्खे पच्चतिते आनुगामिए ५, अहवा तिविधे ववसाते पं० तं० -इहलोइए परलोइए इहलोगितपरलोगिते ६, इहलोगिते ववसाते तिविहे पं० तं० - लोगिते तिते सामतिते ७, लोगिते ववसाते तिविधे पं० २० - अत्थे धम्मे कामे ८, वेतिगे ववसाते तिविधे पं० त० रिउब्वेदे जउव्वेदे सामवेदे ९, सामइते ववसाते तिविधे पं० २० - नाणे दसणे चरिते १०,तिविधि अत्यजोणी पं० तं० - सामे दंडे भेदे ११॥
वृ. "व्यवसायो' वस्तुनिर्णयः पुरुषार्थसिद्ध्यर्थमनुष्ठानं वा, स च व्यवसायिनां 'धार्मिकाधार्मिकरधार्मिकाधार्मिकाणां संयतासंयतदेशसंयतलक्षणानांसम्बन्धित्वादभेदेनोच्यमानस्त्रिधा भवतीति, संयमासंयमदेशसंयमलक्षणविषयभेदाद्वा ४, व्यवसायो-निश्चयः, स च प्रत्यक्षोऽवधिमनःपर्यायकेवलाख्यः, प्रत्ययात्-इन्द्रियानिन्द्रियलक्षणानिमित्ताज्जातःप्रात्ययिकः साध्यम्-अग्न्यादिकमनुगच्छति साध्याभावे न भवति यो धूमादिहेतुः सोऽनुगामी ततो जातमानुगामिकम्-अनुमानंतद्रूपोव्यवसाय आनुगामिक एवेति, अथवा प्रत्यक्षः-स्वयंदर्शनलक्षणः प्रात्ययिकः-आप्तवचनप्रभवः, तृतीयस्तथैवेति ५, इहलोके भवऐह लौकिकोय इह भवेवर्तमानस्य निश्चयोऽनुष्ठानं वासऐहलौकिको व्यवसायोइतिभावःयस्तु परलोके भविष्यति सपारलौकिकः, यस्त्विह परत्र चस ऐहलौकिकापारलौकिक इति६, लौकिकःसामान्यलोकाश्रयो निश्चयोऽनुष्ठानं वा, वेदाश्रितो वैदिकः, समयः-सामयादीनां सिद्धान्तस्तदाश्रितस्तु सामयिकः, लौकिकादयो व्यवसायाः प्रत्येकं त्रिविधास्ते च प्रतीता एव, नवरं अर्धधर्मकामविषयो निर्णयो यथा - ॥५॥ “अर्थस्य मूलं निकृतिः क्षमा च, धर्मस्य दानं च दया दमश्च ।
कामस्य वित्तं च वपुर्वयश्च, मोक्षस्य सर्वोपरमः क्रियासु ॥" इत्यादिरूपः तदर्थमनुष्ठानं वाअर्थादिरेव व्यवसाय उच्यतेइति ८, ऋग्वेदाद्याहितो निर्णयो