Page Text
________________
आचाराङ्ग सूत्रम् 9/19/७/६१
कर्तुशक्यतइत्यतस्तवमेवंजानीहि,श्रोतुरनेनपरामर्शः,अत्रचद्वितीयार्थेप्रथमा, ततश्चैवमन्वयो लगयितव्यः-पृथिव्याघारम्भिणः शेषकायारम्भकर्मणा उपादीयमानान् जानीहि, के पुनः पृथिव्याद्यारम्भिणः शेषकायारम्भकर्मणोपादीयन्ते? इति, आह – 'जे आयारे न रमंति' ये ह्यविदितपरमार्थाज्ञानदर्शनचरणतपोवीर्याख्येपञ्चप्रकाराचारे नरमन्ते'नधृतिकुन्ति, तदधृत्या च पृथिव्याघारम्भिणः, तान् कर्मभिरुपादीयमानान् जानीहि, के पुनराधारे न रमन्ते?, शाक्यादिगम्बरपावस्थादयः । किमिति?,
___यतआह-'आरंभमाणाविनयं वयंति आरम्भमाणाअपिपृथिव्यादीन्जीवान् विनयंसंयममेव भाषन्ते, काष्टकविनयनाद्विनयः-संयमः, शाक्यादयो हि वयमपि विनयव्यवस्थिता इत्येवं भाषन्ते, न पृथिव्यादिजीवाभ्युपगमं कुर्वन्ति, तदभ्युपगमे वा तदाश्रितारम्भित्वात् ज्ञानाद्याचारविकललेन नशीला इति । किं पुनः कारणं?, येनैवं ते दुष्टशीला अपि विनयव्यवस्थितमात्मानं भाषन्ते इत्यत आह – 'छन्दोवणीया अन्झोववण्णा' छन्दः-स्वाभिप्रायः इच्छामात्रमनालोचितपूर्वापरं विषयाभिलाषो वा, तेन छन्दसा उपनीताः-प्रापिता आरम्भमार्गमविनीता अपि विनयं भाषन्ते, अधिकमत्यर्थमुपपन्ना तच्चित्तास्तदात्मकाः अध्युपपत्राःविषयपरिभोगायत्तजीविताइत्यर्थः,यएवंविषयाशाकर्षितचेतसस्तेकिंकुर्युरित्याह-'आरंभसत्ता पकरंतिसंग आरम्भणमारम्भः-सावद्यानुष्ठानंतस्मिन्सक्ताः-तत्पराःप्रकर्षणकुर्वन्ति, सज्यन्ते येनसंसारेजीवाःससङ्गःअष्टविघंकर्म विषयसझेवातंसझंप्रकृर्वन्ति,सङ्गाचपुनरपि संसारः, आजवंजवीभावरूपः, एवंप्रकारमपायमवाप्नोति षड्जीवनिकायघातकारीति ॥ अथ यो निवृत्तस्तदारम्मात्स किंविशिष्टये भवतीत्य आह
मू. (६२) सेवसुमंसब्बसमण्णागयपण्णाणेणंअप्पाणेणंअकरणिजंपावंकरगंनोअण्णेसिं, तं परिण्णाय मेहावी नेव सयं छज्जीवनिकायसत्यं समारंभेजा नेवऽन्नेहि छज्जीवनिकायसत्यं समारंभावेजा नेवऽण्णे छज्जीवनिकायसत्यं समारंभंते समनुजाणेजा, जस्सेते छज्जीविकायसत्यसमारंभा परिण्णाया भवंति से हु मुणी परिण्णायकम्मे तिबेमि॥
वृ. से इतिपृथिव्युद्देशकाद्यमिहितनिवृत्तिगुणमाक्षड्जीवनिकायहनननिवृत्तो वसुमान् वसूनिद्रव्यभावभेदाद्विधाद्रव्यवसूनि-मरकतेन्द्रनीलज्रादीनिभाववसूनि-सम्यक्त्वादीनितानियस्य यस्मिन्वा सन्ति स वसुमान् द्रव्यवानित्यर्थः, इह च भाववसुभिर्वसमुत्त्वमङ्गीक्रियते, प्रज्ञायन्ते, यैस्तानिप्रज्ञानानि यथावस्थितविषयग्राहीणिज्ञानानिसर्वाणि समन्वागतानिप्रज्ञानानियस्यात्मनः स सर्वसमन्वागतप्रज्ञानः-सर्वावबोधविशेषानुगतः सर्वेन्द्रियज्ञानैः पटुभिर्ययावस्थितविषयग्राहिभिरविपरीतैरनुगतइतियावत्, तेनसर्वसमन्वागतप्रज्ञानेनात्सना,अथवा सर्वेषुद्रव्यपर्यायेषु सम्यगनुगतं प्रज्ञानं यस्यात्मनः स सर्वमन्वागतप्रज्ञान आत्मा, भगवद्वचनप्रामाण्यादेवमेत्त द्रव्यपर्यायजातं नान्यथेति सामान्यविशेषपरिच्छेदात्रिश्चिताशेषज्ञेयप्रपञ्चस्वरूपः सर्वसमन्वागतप्रज्ञान आत्मेत्युच्यते, अथवा-शुभाशुभफलसकलकलापरिज्ञानान्नरकतिर्यक्नरामरमोक्षसुखस्वरूपपरिज्ञानाच्चापरितुष्यत्रनैकान्तिकादिगुणयुक्तेसंसारसुखेमोक्षानुधानमाविष्कुर्वन सर्वसमन्वागतप्रज्ञान आत्माऽभिधीयते, तेनैवंविधेनात्मना। ___'अकरणीयम्' अकर्तव्यमिहपरलोकविरुद्धत्वादकार्यमिति मत्वा नान्वेषयेत्न
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003335 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 01 Aachar AngSutra 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 468 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 01, & agam_acharang |
| File Size | 10 MB |