Page Text
________________
श्रुतस्कन्धः-१, अध्ययनं-१, उद्देशकर
नि. [१०४] एयं वियाणिऊणं पुढवीए निक्खिवंति जे दंडं।
तिविहेण सव्वकालं मणेण वायाएकाएणं ।। वृ. 'एवमि'त्युक्तप्रकारानुसारेण पृथिवीजीवान् विज्ञायतद्वधंबन्धं च विज्ञाय पृथिवीतो निक्षिपन्तिये दण्डं-पृथिवीसमारम्भाद्वयुपरमन्ति, ते ईदृक्षाअनगाराभवन्तीत्युत्तरगाथायां वक्षयति, 'त्रिविधेने ति कृतकारितानुमतिभिः “सर्वकालं' यावञ्जीवमपि मनसा वाचा कायेनेति ।। अनगारभवने उक्तशेषमाह - नि. [१०५] गुत्ता गुत्तीहि सव्वाहिं समिया समिईहिं संजया।
__जयमाणगा सुविहिया एरिसया हुँति अणगारा॥ वृ. तिसृभिर्मनोवाकायगुप्तिभिर्गुप्ताः, तथा पञ्चभिरीर्यासमित्यादिभिस्समिताः, सम्यक्उत्थानशयनचक्मणादिक्रियासुयताः संयताः यतमानाः' सर्वत्र प्रयलकारिणः,शोभनं विहितंसम्यग्दर्शनाद्यनुष्ठानं येषां ते तथा, ते ईदृक्षा अनगारा भवन्ति, न तु पूर्वोक्तगुणाः पृथिवीकायसमारम्भिणः शाक्यादय इति ।। गतो नामनिष्पनो निक्षेपः, अधुना सूत्रानुगमेऽस्खलितादिगुणोपेत सूत्रमुच्चार्यते, तच्चेदं सूत्रम् --
मू. (१४) अट्टे लोए परिजुण्णे दुस्संबोहे अविजाणए अस्सिं लोए पव्वहिए तत्थ तत्थ पुढो पास आतुरा परिताति।
वृ. अस्य चायमभिसम्बन्धः-इहानन्तरसूत्रे परिज्ञातकर्मा मुनिरभवतीत्युक्तं, यस्त्वपरिज्ञातकर्मासभावातॊभवतीति, तथाऽऽदिसूत्रेणसह सम्बन्धः-सुधर्मस्वामीजम्बूनाम्ने इदमाचष्टे - 'श्रुतं मया' किंतच्छ्रुतं? पूर्वोद्देशकाएं प्रदश्येदमपीति, 'अट्टे' इत्यादि, परम्परसम्बन्धस्तु 'इह एगेसिं नो सन्ना भवतीत्युक्तं, कथनं पुनः संज्ञान भवतीति, आतत्वात्, तदाह - ‘अट्टे'इत्यादि, आतॊ नामादिश्चतुर्द्धा, नामस्थापने क्षुण्णे, ज्ञशरीरभव्यशरीरव्यतिरिक्तो नोआगमतो द्रव्यातः शकटादिचक्राणामुद्धिमूले वा यो लोहमयः पट्टो दीयते स द्रव्यातः, भावार्तस्तु द्विधा-आगमतो नोआगमतश्च, तत्रागमतो ज्ञाता-आतपदार्थज्ञस्तत्रचोपयुक्तो, नोआगमतस्तुऔदयिकभाववर्ती रागद्वेषग्रहपरिगृहीतान्तरात्मा प्रियविप्रयोगादिदुःखसङ्कटनिमग्नोभावार्तइतिव्यपदिश्यते, अथवा शब्दादिविषयेषु विषविपाकसद्दशेषु तदाकाशित्वाद्धिताहितविचारशून्यमना भावातः कर्मोपचिनोति, यत उक्तम् - “सोइंदियवसट्टे णं भंते ! जीवे किं बंधइ ? किं चिणाइ ? किं उवचिणाइ?, गोयमा! अट्ट कम्पपगडीओ सिढिलबंधणबद्धाओधणियबंधणबद्धाओपकरेइ, जाव अणादियं च णं अणवदग्गं दीहमद्धं चाउरन्तसंसारकन्तारमणुपरियट्टइ" एवं स्पर्शनादिष्वप्यायोजनीयम्, एवं क्रोधमानमायालोभदर्शनमोहनीयचारित्रमोहनीयादिभिर्भावार्ताः संसारिणो जीवा इति, उक्तं च-- ॥१॥
"रागद्दोसकसाएहिं, इंदिएहि य पञ्चहि ।
दुहा या मोहणिज्जेण, अट्टा संसारिणो जिया।" यदिवा ज्ञानावरणीयादिना शुभाशुभेनाप्रकारेण कर्मणाऽऽतः,कःपुनरेवंधि इत्यत्राहलोकयतीति लोकः-एकद्वित्रिचतुष्पञ्चेन्द्रियजीवराशिरित्यर्थः, अत्र लोकशब्दस्यं नामस्थापनाद्रव्यक्षेत्रकालभवभावपर्यायभेदादष्टधा निक्षेपंप्रदाप्रशस्तभावोदयवर्तिना लोकेनेहाधिकारो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003335 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 01 Aachar AngSutra 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 468 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 01, & agam_acharang |
| File Size | 10 MB |