________________
३१२
आचारामसूत्रम् १/-/९/१/२८०
वृ. किं च-द्वे विधे-प्रकारावस्येति द्विविधं, किं तत् ? - कर्म, तच्र्याप्रत्ययं साम्परायिक च, तद्विविधमपि समेत्य' ज्ञात्वा मेधावी सर्वभावज्ञः, क्रियां संयमानुष्ठानरूपांकोच्छेत्रीमनीशीम्-अनन्यसदृशीमाख्यातवान्, किंभूतो ?-ज्ञानी, केवलज्ञानवानित्यर्थः, किं चापरमाख्यातवानिति दर्शयति-आदीयते कमानेनेतिआदान-दुष्प्रणिहितमिन्द्रियमादानंच तत् स्रोतश्चादानतस्तत ज्ञात्वा तथाऽतिपातोतश्च उपलक्षणार्थत्वादस्यमषावादादिकमपिज्ञात्वा तथा 'योगं च' मनोवाकायलक्षणं दुष्प्रणिहितं 'सर्वशः' सर्वैः प्रकारैः कर्मबन्धायेति ज्ञात्वा क्रियां संयमलक्षणामाख्यातवानिति सम्बन्धः ॥ किंचमू. (२८१) अइवत्तियं अनाउदि सयमन्नेसिं अकरणयाए।
जस्सिस्थिओ परिन्नाया सव्वकम्मावहा उसे अदक्खु ॥ वृ. आकुट्टिः-हिंसा नाकुट्टिरनाकुट्टिरहिंसेत्यर्थः, किंभूताम् ? -अतिक्रान्ता पातकादतिपातिका-निर्दोषा तामाश्रित्य, स्वतोऽन्येषां चाकरणतया-अव्यापारतया प्रवृत्त इति, तथा यस्य स्त्रियः स्वरूपतस्तद्विपाकतश्च परिज्ञाता भवन्ति, सर्वं कविहन्तीति सर्वकविहाःसर्वपापोपादानभूताः स एवाद्राक्षीत्-स एव यथावस्थितं संसारस्वभावं ज्ञातवानिति, एतदुक्तं भवति-स्त्रीस्वभावपरिज्ञानेन तत्परिहारेण च स भगवान् परमार्थदर्यभूदिति ॥ मू. (२८२) अहाकडंन से सेवे सव्वसो कम्मुणा य अदक्खू ।
जंकिंचि पावगंभगवंतं अकुव्वं वियड जित्था ।। १. मूलगुणानाख्यायोत्तरगुणप्रचिकटयिषुराह-'यथा येनप्रकारेण पृष्ट्वा वाऽपृट्वा वाकृतंयथाकृतम्-आधाक दिनासौ सेवते, किमिति?-यतः सर्वशः सर्वैः प्रकारैस्तदासेवनेन कर्मणाऽटप्रकारेण बन्धमद्राक्षीत्-६ष्ट्वान्, अन्यदप्येवंजातीयकं न सेवत इति दर्शयतियत्किञ्चित्पापकं-पापोपादानकारणं तद्मगवानकुर्वन् ‘विकट' प्रासुकमभुङ्कत-उपमुक्तवान्। मू. (२८३) नो सेवइ य परवत्थं परपाएवी से न मुञ्जित्था।
परिवज्जियाण उमाणं गच्छइ संखडिं असरणयाए । वृ.किंच-नो सेवतेच-नोपभुकतेच परवस्त्रं प्रधानं वस्त्रं परस्यवावस्त्रं परवस्त्रनासेवते, तथापरपात्रेऽप्यसौन भुङ्कते,तथापरिवज्यापमानम्-अवगणय्यगच्छतिअसावाहाराय सङ्खण्डयन्ते प्राणिनो।ऽस्यामिति सङ्घण्डिस्तामाहारपाकस्थानभूतामशरणायशरणमनालम्बमानोऽदीनमनस्कः कल्प इतिकृत्वा परीषहविजयार्थं गच्छतीति मू. (२८४) मायन्ने असनपानस्स नाणुगिद्धे रसेसु अपडिन्ने ।
अच्छिंपिनो पमजिजा नोविय कंडूयए मुनी गायं वृ.किंच-आहारस्यमात्रांजानातीतिमात्राज्ञः, कस्य? अश्यतइत्यशनं-शाल्योदनादि पीयत इति पानं-द्राक्षापानकादिः तस्य च, तथा नानुगृद्धो 'रसेषु' विकृतिषु, भगवतो हि गृहस्थभावेऽपि रसेषु गृद्धिरनासीत्, किं पुनःप्रव्रजितस्येति?, तथा रसेष्वेव ग्रहणं प्रत्यप्रतिज्ञो, यथा--मयाऽद्यसिंहकेसरामोदकाएव ग्राह्या इत्येवंरूपप्रतिज्ञारहितोऽन्यत्र तुकुल्माषादौसप्रतिज्ञ एव,तथाऽक्ष्यपिरजःकणुकाद्यपनयनाय नोप्रमार्जयेनापि च गात्रं मुनिरसौ कण्डूयते-काष्ठादिना गात्रस्य कण्डूव्यपनोदं न विधत्त इति ।। किंच
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org