________________
४०२
अनुयोगद्वार-चूलिकासूत्रं विषयो, गमितस्य प्रमेयमित्यर्थः, अतः परं सर्वमौपमिकम् । तदेव निरूपयितुमाह
मू.( २८०) से किंतं ओवमिए?, २ दुविहे पन्नत्ते, तंजहा-पलिओवमे य सागरोवमे य, से किं तं पलिओवमे?, २ तिविहे पन्नत्ते, तंजहा-उद्धारपलिओवमे खेत्तपलिओवमे अ, से किं तं उद्धारपलिओवमे?, २ दुविहे पन्नत्ते, तंजहा-सुहमे अ वावहारिए अ, तत्थ णं जे से सुहुमे से ठप्पे, तत्थ नं जे से ववहारिए से जहानामए पल्लेसिआ जोयणं आयामविक्खभेणं जोअणं उड्टुं उच्चत्तेनं तं तुगुणं सविसेसं परिक्खेवेणं, से नं पल्ले एगाहिअबेआहिअतेआहिअ जाव उक्कोसेणं सत्तरत्तरूढाणं संसढे संनिचित्ते भरिए वालग्गकोडीणं, ते णं वालग्गा नो अग्गी डहेज्जा नो वाऊ हरेज्जा नो कुहेज्जा नो पलिविद्धसिज्जा नो पूइत्ताए हव्वभागच्छेज्जा, तओ नंसमए २ एगमेगं वालग्गं अवहाय जावइएणं कालेणं से पल्ले खीणे नीरए निल्लेवे निटिए भवइ से तं ववहारिए उद्धारपलिओवमे। मू. (२८१) एएसि पल्लाणं कोडाकोडी हवेज्ज दसगुणिआ।
तं ववहारअस्स उद्दारसागरोवमस्स एगस्स भवे परिमाणं॥ मू. ( २८२) एएहिं वावहारिअउद्धारपलिओवमसागरोवमेहि किं पओअणं?, एएहिं वावहारिअउद्धारपलिओवमसागरोवमेहिनस्थिकिंचिप्पओअणं, केवलं पनवणा पन्नविज्जइ, से तं वावहारिए उद्धारपलिओवमे।
से किंतंसुहुमे उद्धारपलिओवमे?, २ से जहानामए पल्ले सिआ जोअणं आयामंविक्खंभेणं जोअणं उव्वेहेणं तं तिगुणं सविसेसं परिक्खेवेणं, से णं पल्ल एगाहिअबेआहिअतेआहिअ उक्कोसेणं सत्तरत्तपरूढाणं संसढे संनिचिते भरिए वालग्गकोडीणं, तत्थ णं एगमेगे वालग्गे असंखिज्जाइखंडाइंकज्जइ, ते णं वालग्गा दिट्ठीओगाहणाओ असंखेज्जइभागमेत्ता सुहमस्स पणगजीवस्स सरीरोगाहणाउअसंखेज्जगुणा, ते णं वालग्गा नो अग्गी डहेज्जा नो वाऊ हरेज्जा नो कुहेज्जा नो पलिविद्धसिजा नो पूइत्ताए हव्वमागच्छेज्जा, तओणंसमए २ एगमेगंवालग्गंअवहाय जावइएण कालेणं से पल्ले खीणे नीरए निलवे निट्ठिए भवइ, से तं सुहमे उद्धारपलिओवमे। मू.( २८३) एएसिं पल्लाणं कोडाकोडी हवेज्ज दसगुणिआ।
तं सुहुमस्स उद्धारसागरोवमस्स एगस्स भवे परिमाणं॥ वृ.उपमया निर्वृत्तमौपमिकम्, उपमानमन्तरेण यत्कालप्रमाणमनतिशयिना ग्रहीतुं न शक्यते तदौपमिकमिति भावः, तच्च द्विधा-पल्योपमं सागरोपमंच, तत्र धान्यपल्यवत् पल्यो वक्ष्यमाणस्वरूप: तेनोपमा यस्मिन् तत्पल्योपमं, तथा महत्त्वसाम्यात् सागरेणोपमा यत्र तत्सागरोपमं, तत्र पल्योपमं त्रिधा, तद्यथा
'उद्धारपलिओवमे' इत्यादि, तत्र वक्ष्यमाणस्वरूपवालाग्राणां तत्खण्डानां वा तद्वारेण द्वीपसमुद्राणां वा प्रतिसमयमुद्धरणम्-अपोद्धरणमपहरणमुद्धार: तद्विषयं तत्प्रधानं वा पल्योपममुद्दारपल्योपमं, तथा अद्धेति-कालः, स चेह प्रस्तावाद्वक्ष्यमाणवालाग्राणां तत्खण्डानां वा प्रत्येकं वर्षशतलक्षण उद्धारकालो गृह्यते, अथवा यो नारकाद्यायुःकालः प्रकृतपल्योपममेयत्वेन वक्ष्यते स एवोपादीयते, ततस्तत्प्रधानं पल्योपममद्धापल्योपमं तथा क्षेत्रम्-आकाशं तदुद्धारप्रधानं पल्योपमम् क्षेत्रपल्योपमम् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org