________________
मृलं- १२५
मू. (१२५)
उभओ निद्धम्मंसुं फासुपडोआर इयरपडिसेहो । परिमिअदान विसज्जण सच्छंदोद्धसणागमनं ॥
[भा. ३८ ]
वृ. ' उभओ निद्धम्मेसु' इति यदा ग्लानः शेषसाधवथ निर्द्धम्र्म्मास्तदा कथं परिचरणां करोती-त्याह‘फासुपडोआर’प्रासुकेनान्नपानेनपरिपालनं करोति 'इतर' इति अप्रासुकंतस्य निषेधः, तेननक्रियां करोतीत्यर्थः । 'परिमिअदान' त्ति परिमितं स्वल्पं ददाति येनासौ निर्विन्नः प्रेषयति, ततः विसज्जण 'त्ति निर्विन्नः सन विसर्जयति, गच्छंथ स साधुः 'सच्छंदोर्द्धसण 'त्ति सच्छन्दस्त्वमित्येवं 'उद्धं-सनां' उछलनाम- आक्रोशं करोति, ततो गमनं 'ति गच्छति । परियरणा वक्खाणिआ, 'पुव्वभणिअं गिलाणे 'त्ति एतदपि व्याख्यातम् । अथ पंचण्हवि होति जयणाए 'त्ति. एतत्पदं व्याचिख्यासुराह
मू. (१२६)
एस गभो पंचहवि होइ नियाइण गिलाणपडियरणे ।
फासु अकरणनिकायण कहण पडिक्कामणागमनं ॥
[भा. ३९ ] वृ. 'एष गमः ' एष परिचरणविधिः पंचण्हवि' पचानामपि, केषामत आह- 'नियाईणं आदिशब्दात पासत्थासन्नकुसीलसंसत्ताणं. 'गिलाणपडिअरणे' त्ति ग्लानप्रतिचरणे एष विधिः - 'फासुअकरण' त्ति यदुत प्रासुकेन भक्तादिना प्रतिचरणं कार्यं, 'निकायण' नि निकाचनं करोति, यदुत दृढीभूतेन त्वया यदहं ब्रवीमि तत्कर्तव्यम्, 'कहणंत्तिधर्मकथाया, यद्धा 'कहण' त्तिलोकस्यकथयति किमस्य प्रव्रजि- तस्य शक्यतेऽशुद्धेन कर्त्तुम् ? । 'पडिकामण' त्तियद्यसौग्लानः प्रतिक्रामतितस्मात्स्थानान्निवर्त्ततइतियावत् ततः स्थानात् 'गमन' त्ति तं ग्लानं गृहीत्वा गमनं करोति ॥ अथ यदुक्तं 'पंचण्हवि होति जयणाए 'त्ति अत्रापिशब्द आस्ते तदर्थमादर्शयन्नाह
मू. (१२७)
Jain Education International
४५
• संभावनेऽविसद्दो देउलिअखरंटयजयण उवएसो । अविसेस निण्हगाणवि न एस अम्हं तओ गमनं ॥
[भा. ४०]
वृ. संभावनेऽपिशब्दः, किंसंभावयति ? - 'देउलिअ ' त्तिदेवकुलपरिपालकावेषमात्रधारिणस्तेऽपिग्लानाः सन्तः परिचरणीयाः, ‘खरंटण’त्ति तेषां देवकुलिकानां खिंसनां करोति, यदुत धर्मे उद्यमं कुरुत, 'जयण' त्ति यतनया कर्त्तव्यं यथा संयमलाञ्छना न स्यात् । 'उवएसो 'त्ति उपदेशं च क्रियाविषयं ददाति । 'अविसेस'त्ति, न यस्मिन् विषये साधुनिह्नावकविशेषो ज्ञायते तस्मिन् 'निण्हगाणंपि' निण्हा-वकानामपि यतनया परिचरणं करोति । अथ निह्नवकग्लान एवं ब्रूयात 'न एस अम्हं' ति योऽयं प्रा- घूर्णक आयातो नैषोऽस्मज्जातीय इति ततो गमनं करोति स साधुरिति । अथासौ निण्हावका दिवमभिदध्यात्
मू. (१२८)
तारेहि जयणकरणे अमुगं आनेहऽकप्प जनपुरओ ।
व एरिया समणा जगणाएँ तओ अवक्रमणं ।।
[ भा. ४१] वृ. भगवंस्तारय मामस्मान्मान्द्यात् ततः 'जयणकरणं' ति यतनया प्रतिचरणं करोति । अथासौ निण्हवकग्लान एवं ब्रूयात्- 'अमुकं आनेहि' त्ति 'अमुकं' बीजपूरादि आनय, तत एवं वक्तव्यं - 'अकम्प जनपुरओ'त्ति अकल्पनीयमेतदित्येवं जनपुरतः प्रत्याख्यापयति, एतच्च ससाधुर्वक्ति - नविएरिसगासमणा, एवं जनन-लोकन तयोर्भेद ज्ञाते सति ततोऽसावपक्रामतिगच्छति तस्मात्स्थानात् ।
एवं प्रतिपादिते विधौ चोदक आहमू. (१२९)
चो अगवणं आणा आयरिआणं तु फेडिआ तेनं । साहम्मिअकज्जबहुत्तया य सुचिरेणवि न गच्छे ॥
For Private & Personal Use Only
[ भा. ४२ ]
www.jainelibrary.org