________________
३८
ओ नियुक्तिः मूलसूत्रं
अविहितोऽवि न मुच्चइ किलिट्टभावांत्ति वा तस्स ॥
वृ. वर्जयाम्यहं प्राणिवधादीन्येवंपरिणतः सन् संप्राप्तावपि कस्य ? - अतिपातस्य प्राणिप्राणविनाशस्येत्युपरिष्टात्संबन्धः, तथाऽपि विमुच्यते 'वैरात' कर्मसंबन्धात् । यस्तु पुनः क्लिष्टपरिणामः सोऽव्यापादयन्नपिनमुच्यते वैरात्।। तदेवं गच्छतस्तस्य षट्काययतनादिको विधिरुक्तः, स इदानीं गच्छन् ग्रामादी प्रविशति तत्र का सामाचारी ?. तद्दर्शनार्थमुपक्रमते
मू. (९९)
पढमबिया गिलाणं तड़ए सन्नी चउत्थ साहम्मी । पंचमियंमि अ वसही छड़े ठाणड़िओ हो ।
वृ. प्रथमद्वारे द्वितीयद्वारे च 'गिलाणे' त्ति ग्लानविषया यतना वक्त व्या. तृतीये द्वारे संज्ञी - श्रावको वक्तव्यः, चतुर्थे द्वारे साधर्मिकः - साधुर्वक्तव्यः, पञ्चम द्वारे वसतिर्वक्त व्या, षष्ठे द्वारे वर्षाकालप्रतिघातात्स्थानस्थितो भवति । आह-तृतीयद्वारे षडर्थाधिकारा भविष्यन्ति तद्यथा-" वइअग्गामे संखडि सन्नी द अभद्दे अत्ति, ततथ किमिति संज्ञिन एव केवलस्य ग्रहणमकारि ?. उच्यते संजिनोऽ-तिरिक्तो विधिर्वक्ष्यमाणो भविष्यति अस्यार्थस्यज्ञापनार्थ संजिग्रहणमेवाकरोत. अथवा तुलादण्ड- मध्यग्रहणन्यायेन मध्यग्रहणे शेषाण्यपि गृहीतान्येव द्रष्टव्यानि, आह-मध्यमेवतन्न भवति यतः षडमृनि द्वाराणि, उच्यन्ते, नैतदेवं, यतः सप्तमंचशब्दाक्षिप्तं महानिनादेतिद्वारंभविष्यति, संज्ञि- ग्रहणेनमध्यमेव गृहीतमितीयंद्वारगाथा । नन्वस्यातित्वरिताचार्यकार्यप्रसृतत्वात्को ऽ-वसरो ग्रामादि- प्रवेशनेन ?, उच्यते, तत्प्रवेशेऽधिकतरगुणदर्शनात, तथा चाहमू. (१००)
एहिअपारत्तगुणा दुन्नि य पुच्छा दुवे य साहम्मी । तत्थेक्वेक्वा दुविहा चउहा जयणा दुहेक्केक्का ॥
वृ. तस्य तत्र ग्रामे प्रविशत 'ऐहिकाः ' इहलोकगुणा भक्त पानादयो भवन्ति, परत्रगुणाश्र ग्लानादिप्रतिजागरणादिकाः, प्रविशतचतस्यद्विधापृच्छाभवति, साचविध्यविधिलक्षणावक्ष्यमाणा | साधर्मिकाच द्विधा - साम्भोगका अन्य साम्भोगिकाच, तत्रैकैको द्विविधः, योऽसौ साम्भोगिकः सच द्विविधः कदाचिदेकः कदाचिदनेकः एवमन्यसांभोगिकेऽपि वाच्यं, 'चउहा जयण' त्ति चतुर्विधा यतना, . साम्भोगिकसंयतयतना साम्भोगिकसंयतीयतना च. अन्नसंभोइयसंजय-जयणा अन्नसंभोइयसंयतीजयणा चेति । 'तत्थेक्केक्का दुविहंत्तितत्रैकैको भेटोद्विविधः- साम्भोगिक संयताः- कारणिका निष्कारणिकाच. नवरंसंभोडयसंजडओवि । एवं असंभोडअसंजयावि संजडओवि । अथवाऽन्यथा- 'दुवे य साहम्मि' त्ति संभोड़आ असंभोड़आ चेति । 'तत्थक्कक्का दुविह' त्ति जे ते संभोइआ ते संजया संजयइओ अ, एवमसंभाइयावि, 'चउहा जयण' त्ति चउव्विहा जया कायव्वा दव्वादि४. 'दुहेक्वेक्क' त्ति सा एकैका द्रव्यादियतना द्वेधा- तत्थ दव्वओ पढमं फांसएण कीरड. तदभावे अफासुएणवि, खेत्ततो अकयाकारिआसंकप्पिएहिठाइयव्वं, तदभावे उद्घाटनं गृहस्य कपाटादेरपि क्रियते कालतः प्रथमपौरुष्यां प्रासुकं दीयते, अथ तस्यां न लभ्यते ततः कृत्वाऽपि दीयते । भावतः प्रासुकद्रव्यं शरीरस्य समाधानमाधीयते, तदभावे त्वप्रासुंकरपि ।
इयंारगाथा महती, तत्रैहिकगुणद्वारप्रतिपादनायाह-पडिदारगाहामू. (१०१) इहलोआ पविती पासणया तेसि संखडी सड्ढो । परलोइआ गिहाणे चेइय वार्ड य पडिणीए ।
वृ. 'इहलाइअ'त्तिद्वारपरामर्शः, प्रविष्टस्यतस्यायंगुणो भवति-यानभिसन्धायप्रवृत्तस्तदीयांकदाचित्तत्र
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org