________________
मृलं-६०
__ २९ वृ. यस्तावदाः स त्रिविधः- 'मधुसित्थो पिंडआ य चिक्खल्लो' एतेषां यथासङ्ख्येन स्वरूपमाह'लत्तपहलित्तउंदग खुप्पिज्जति जत्थ चिक्खल्लो' 'लत्त'त्ति अलत्तोऽलक्तकः पथः येन प्रदेशेनालक्तः कामिन्याःपात्यतेतावन्मायोलिम्पतिकर्दमःसमधुसित्थकोऽभिधीयते.उंडकाः-पिण्डकास्तद्रूपायोभवति. पादयोर्यः पिण्डरूपतया लगति स पिण्डक इत्यर्थः. यत्र तु निमज्जनं स्यात्स चिक्खल्ल इति।शुष्कमार्गश्च भाष्यकृतानव्याख्यातः, प्रसिद्धत्वादभेदरहितत्वाच्चेति।अथसमार्गःशुष्कचिक्खल्लरूपोऽपिसप्रत्यपायो निष्प्रत्यपायथेति, ते चामी प्रत्यपायाःमू. (६१) पच्चवाया वालाइसावया तेनकंटगा मेच्छा।
अनंतमनक्कते सपच्चवाएयरे चेव॥ वृ. इह हि प्रत्यपाया नाम दोषा. के ते?.व्यालादिश्वापदाःस्तेनाः कण्टका म्लेच्छा इति । तत्थ पढम सुक्केणंभट्टीएगम्मइ,सोदुविहा-अर्कताअनक्कतो.अकंतणगम्मइ.जोऽविअक्तोसोविदुविहो-सपच्चवाओ निपच्चवाओ य. पच्चवाया यतेनादआ भणिआ. निप्पच्चवारणं गम्मइ। अहवा अनक्कंता भट्टी सपच्चवाया यहोजाताहेधूमपंथेणंअक्कतेनगम्मइ.अहवनहोजाधूलीपंथो सपच्चवाओयहोजाताहे उल्लेणंगम्मइ, सो अतिविहो-मधुसित्थो पिंडओ चिक्खल्लो य तत्थेक्कक्को दुहा-अक्कतो अनवंतो य, अक्कंतेणं गम्मइ, प्रासुकत्वात्, सो दुविहो सपच्चवाओ अपच्चवाओ य, निपच्चवाएणं गम्मइ, तस्स असइ अनकंतेणं आत्मादिरक्षाहेतुत्वात् । एवं सर्वत्र निष्प्रत्यपायेन गन्तव्यम् । 'अनंतो अपच्चवाओ' 'अक्कंतमनक्कतो सपच्चवाएतरंचेव' त्ति कहियं॥अत्र भ्राष्टयाः खल्वभावे धूलीपथेन यायात्, आह चमू. (६२) तस्सासइधूलीए अक्त निपच्चएण गंतव्वं ।
मीसगसच्चित्तेसुऽवि एस गमो सुक्कउल्लाइं॥ वृ. 'तस्याः' भ्राष्टयाः असति' अभावे सतिधूलीपथेन गन्तव्यं, कीदृशेन?-आक्रान्तेन निष्प्रत्यपायेन चेति । एव तावदचित्तपृथिवीकायमार्गगमने विधिरुक्तः, तदभावे मिश्रेण पृथिवीकायेन गन्तव्यं, तत्राप्येष एवाधस्त्योविधिदृश्यः, तदभावसचितेनगन्तव्यं,तथाचाह-'मीसगसच्चित्तेसुविएसगमो' मिश्रसचेतनेष्वपि पृथिवीकायेषुएषगमःशुष्कार्दादिः, एतदुक्तंभवति-प्रथमं मिश्रशुष्केनगम्यते,तदभावे मिश्राट्टैण, तदभावे सचित्तशुष्केन, तदभावे सच्चित्ताइँण। अथवा हसगमोत्ति "अक्कंतानक्कंतसपच्चवायभैयभिन्नोजोएयव्वो सव्वत्थसपच्चवाओपरिहरणीओत्ति' एषविधिः। सडदानींसाधःस्थण्डिलादस्थण्डिलं संक्रामन कस्मिन कस्मिन् काले केन प्रमार्जनं करोतीत्यत आह___ मू. (६३) उड्डुबद्रे रयहरणं वासावासासुपायलेहणिआ।
वडउंबर पिलखू तस्सअलंभंमिचिंचिणिआ॥ वृ. 'ऋतुबद्ध' शीतोष्णकाल रयहरणं ति रजोहरणेन प्रमार्जनं कृत्वा प्रयति । तथा 'वासावासासु पायलहणिआ' वर्षासुयावद्वर्षावर्षाकालवर्षतिसतिपादलेखनिकयाप्रमार्जनकर्त्तव्यं साचकिंमयीभवत्यत उच्यते- 'वडे' त्यादि, वटमयी उदुम्बरमा प्लक्षमयी, 'तस्यालाभे' प्लक्षस्याप्राप्तौ पिचणिकामयी अम्बिलिकामयीति । सा च कियत्प्रमाणा भवतीत्याहमू. (६४) बारसअंगुलदीहा अंगुलमेगं तु होइ विच्छिन्ना।
घनमसिणनिव्वणावि अपुरिसे य पत्तेअं॥ वृ.द्वादशाङ्गुलानिदीर्घाभवति, येन मध्य हस्तग्रहाभवति, विस्तारस्तवेकमङ्गुलं स्यात।साच घना'
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org