Page Text
________________
२३७
___
२३७
नमो नमो निम्मल दंसणस्स पंचम गणधरश्री सुधर्मास्वामिने नमः॥
४१ पिण्डनियुक्तिः (मूलसूत्र)
-
सटीकं
[द्वितीयं मूलसूत्र | भद्रबाहुस्वामि रचितं मूल (नियुक्तिः) + भाष्यं + मलयगिरिआचार्य रचिता वृत्तिः
जयति जिनवर्द्धमानः परहितनिरतो विधूतकर्मजरजाः।
मुक्तिपथचरणपोषकनिरवद्याहारविधिदेशी॥ नत्वा गुरुपदकमलंगुरूपदेशेन पिण्डनियक्तिम।
विवृणोमि समासेन स्पष्टं शिष्यावबोधाय॥ वृ. आह-निर्युक्तयो न स्वतन्त्रशास्त्ररूपाः किन्तु तत्तत्सूत्रपरतन्त्राः, तथा तव्युत्पत्त्याश्रयणात्, तथाहि-सूत्रोपात्ताअर्थाःस्वरूपेण सम्बद्धा अपिशिष्यान,प्रतिनियुज्यन्ते-निश्चितंसम्बद्धा उपदिश्यंव्या. ख्यायन्ते यकाभिस्ता निर्युक्तयः, भवताऽपि च प्रत्यज्ञायि- 'पिण्डनियुक्तिमहं विवृणोमि,' तदेषा पिण्डनियुक्तिः कस्य सूत्रस्य प्रतिबद्धेति?, उच्यते, इंह दशाध्ययनपरिमाणथूलिकायुगलभूषितो दशवै कालिको नाम श्रुतस्कन्धः, तत्र च पञ्चमध्ययनं पिण्डैषणानामकं, दशवैकालिकस्य च नियुक्तिश्चतुर्दशपूर्वविदाभद्रवाहस्वामिनाकृता,तत्रपिण्डैषणाभिधपञ्चभिधपञ्चमाध्ययननिर्यक्तिरतिप्रभूतग्रन्थत्वात्पृथक् शास्त्रान्तरमिव व्यवस्थापिता, तस्याश्च पिण्डनियुक्ति रिति नाम कृतं, पिण्डैषणानियुक्तिः, पिण्डानियुक्ति रितिमध्यमपदलोपिसमासाश्रयणाद, अत एव चादावत्र नमस्कारोऽपिन कृतो, दशवैकालिकनियुक्त्यन्तर्गतत्वेन तत्र नमस्कारेणैवात्र विघ्नोपशमसम्भवात्, शेषा तु नियुक्तिर्दशवैकालिकानियुक्तिरिति स्थापिता। अस्याश्च पिण्डनियुक्तेरादाबियधिकारसङ्ग्रहगाथा
पिडे उग्गमउप्पायसेणा जोयणा पमाणं च।
इंगाल धूम कारण अट्टविहा पिंडनिजुत्ती॥ वृ. 'पिण्ड संघाते' पिण्डनं पिण्डः-सङ्गातो बहूनामेकत्र समुदाय इत्यर्थः समुदायथसमुदायिभ्यःकथश्चिदभिन्न इति त एव बहवः पदार्था एकत्र समहिताः पिण्डशब्दनोच्यते. स च पिण्डो यद्यपि नामादि भेदादनेकप्रकारो वक्ष्यत तथाऽपीहसंयमादिरूपभावपिण्डोपकारको द्रव्यपिण्डो गृहीप्यते, सोऽपि चद्रव्य. पिण्डो यद्यप्याहारशय्योपधिभेदात् त्रिप्रकारः, तथाऽप्पत्राहारशुद्धेः प्रकान्तत्वादाहाररूप एवाधिकरिष्यते, ततस्तस्मिन्नाहररूपे पिण्ड विषयभूते प्रयमत उद्गमो वक्तव्यः, तत्र उद्गमः उत्पत्तिरित्यर्थः, उद्भशब्देन चइहउद्गमगतादोषाअभिधीयन्ते, तथाविवक्षणात्,ततोऽयंवाक्यार्थः-प्रथमतउद्गमगताआधाकर्मिकादयो दोषावक्तव्याः, ततः 'उप्पायण'त्ति उत्पादनुत्पादना, धात्रीत्वादिभिःप्रकारैःपिण्डस्यसम्पादनमितिभावः, सा वक्तव्या, किमुक्तं भवति। - उद्गमदोषाभिधानानन्तरमुत्पादनादोषा धात्रीत्वादयो वक्तव्याः, तत ‘ऐसण'त्तिएषणमेषणासावक्त व्या, एषणात्रिधा-तद्यथा-गवेषणैषणाग्रहणैषणाग्रासैषणाच, तत्र गवेषणे
मू. (१)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003330 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 436 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, agam_oghniryukti, & agam_pindniryukti |
| File Size | 23 MB |