________________
आघनियुक्तिः मूलसूत्रं भवति यो रक्तादिभावयुक्त इति, न च हिंसयैव हिंसको भवति, तथा चाह-नच हिंसामात्रेण सावद्येनापि हिंसको भवति, कुत-१, शुद्धस्य पुरुषस्य कर्मसंप्राप्तिरफला भइणता जिनवररिति । किञ्चमू. (१९१३) जा जयमाणस्स भवे विराधना सुत्तविहिसमग्गस्स।
सा होइ निज्जरफला अज्झत्थविसोहिजुत्तस्स। मू. (१११४) परमरहस्समिसीणं समत्तगणिपिंडगझरितसाराणं ।
परिणामियं पमाणं निच्छयमवलंबमाणाणं॥ मू. (१११५) निच्छयमवलंबता निच्छयओ निच्छयं अयाणंता।
नासंति चरणकरणं बाहिरकरणालसा केइ॥ वृ. या विराधना यतमानस्य भवेत्, किंविशिष्टस्य सतः?-सूत्रविधिना समग्रस्य-युक्तस्य गीतार्थस्येत्यर्थः, तस्यैवंविधस्य या बवति विराधना सा निर्जराफला बवति, एतदक्तं बवति-एकस्मिन् समये बद्धं कर्मान्यस्मिन समयेक्षपयतीति, किंविशिष्टस्य। अध्यात्मविशोधियुक्त स्य' विशुद्धभावस्येत्यर्थः । किच, परमं प्रधानमिदं रहस्य-तत्त्वं, केषाम् ? - 'ऋषीणां सुविहितानां, किंविशिष्टानां?-समग्रं च तद् गणिपिटगं चसमग्रगणिपिटकंतस्य क्षग्निःपतितः सारः-प्राधान्यं यैस्तेसमग्रगणिपिटकक्षरितिसारास्तेषामिदं रहस्यं यदुत पारिणामिकं प्रमाणं' परिमाण भवं पारिणामिकं, शुद्धोऽशुद्धचचित्तपरिणाम इत्यर्थः, किंविशिष्टानां सतां पारिणामिकं प्रमाणं?-निश्चयनयमवलम्बमानानां, यतःशब्दादिनिश्चयनयानामिद मेव दर्शनं, यदुतपारिणामिकमिच्छन्तीति । आह-यद्ययं निश्चयस्ततोऽयमेवावलम्ब्यतां किमन्येनेति ?, उच्यते- निश्चयमवलम्बमानाः पुरुषा 'निश्चयतः' परमार्थतो निश्चयमजानानाः सन्तो नाशयन्ति चरणकरणं, कथं ?. 'बाह्यकरणालसाः' बाह्य-वैयावृत्त्यादि करणं तत्र अलसाः-प्रयत्नरहिताः सन्तश्चरणकरणं नाशयन्ति, केचिदिदं चाङ्गीकुर्वन्ति यदत परिशुद्धपरिणाम एव प्रधानो नतु बाह्यक्रिया, एतच्च नाङ्गीकर्त्तव्यं, यतः परिणाम एव बाह्यक्रियारहितः शुद्धो न भवतीति, ततश्च निश्चयव्यवहारमतमुभयरूपमेवाङ्गीकर्तव्यमिति । मू. (१९९६) एवमिणं उवगरणं धारेमाणो विहीसुपरिसुद्धं ।
हवति गुणानायतनं अविहि असुद्धे अनाययणं॥ वृ.'एवम्' उक्तन्यायेन उपकरणं धारयन् विधिना 'परिशुद्धं' सर्वदोषवर्जितं, किं भवति ?. गुणानामायतनं-स्थानं भवति। अथ पूर्वोक्तविपरीतं क्रियते यदुताविधिना धारयति अविशुद्धं च तदुपकरणं. ततोऽविधिनाऽशुद्धं ध्रियमाणं तदेवोपकरणम् 'अनायतनम्' अस्थानं भवतीति। म. (१९१७) सावज्जमनायतणं असोहिठाणं कुसीलसंसग्गी।
- एगट्ठा होति पदा एते विवरीय आययणा ॥ वृ. सावद्यमृनायतनमशोधिस्थानं कुसीलसंसग्गी. एतान्येकार्थिकानि पदानि भवन्ति, एतान्येव च विपरीतानि आयतने भवन्ति, कथम् ? असावद्यमायतनं शोधिस्थानं सुसीलसंसग्गीति। अत्र चानायतनं वर्जयित्वाऽऽयतनं गवेषणीयम् ?, एतदेवाहमू. (१११८) वजेत्तु अणायतनं आयतणगवेसणं सया कुज्जा।
तंतु पुण अनाययणं नायव्वं दव्वभावेणं॥ मू. (१११९) दव्वे रुहाइधरा अनायतणं भावओ दुविहमेव।
लोइयलोगुत्तरियं तहियं पुण लोइयं इणमो ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org