Page Text
________________
मूलं - ३५
मू. (३५)
निव्विसउत्तिय पढमो बिड़ओ मा देह भत्तपाणं तु । तइओ स्वगरणहरो जीवचरित्तस्स वा भेओ ।
[भा. २४ ]
वृ. सुगमा, नवरं - 'जीय'त्ति जीवितभेदकारी चतुर्थो भेदवारित्रभेदकारी वा चतुर्थो राजा. उपकरणहारिजीवितचारित्रहारिणोर्गणभेदः कार्य इति । 'तं चउव्विहं निव्विसओत्ति य पढमो मा देह भत्तपानं तु । तइओ उवगरणहरो जीवचरित्तस्स वा भेओ' | आह- कथं पुनः साधूनां त्यक्तापराधानां राजभयं भवति?, 'यस्य हस्तौ च पादौ च. जिह्याग्रं च सुयन्त्रितम् । इन्द्रियाणि च गुप्तानि तस्य राजा करोति किम् ? ।।' सत्यमेतत्, किं तर्हि ?मू. (३६)
अहिमर अनिदरिसणवुग्गाहणया तहा अनायारे । अवहरणदिक्खणाए आणालोए व कुप्पिज्जा ॥
अंतउरप्पवेसो वायनिमित्तं च सो पउसेज्जा ।
१९
[भा. २५]
मू. (३७/१)
वृ. 'अभिमराः' अभिमुखमाकार्य मारयन्ति म्रियन्ते वेत्यभिमराः कुतश्चित्कोपाद्राजकुलं प्रविश्यापरं व्यापादयन्तीति, साधूनां किमायातमिति चेत्, उच्यते, अन्यथा प्रवेशमलभमानैः कैचित्साधुवेषण प्रविश्य तत्कृतं, ततश्च निर्विवेकित्वात्स राजा साधुभ्यः कुप्येत्, कुप्येदिति चैत-त्क्रियापदं प्रतिपदं योजनीयं, अभव्यत्वात्, अनिष्टान्-अप्रशस्तान् मन्यमानो दर्शनं नेच्छति, प्रस्था-नादौ च दृष्ट्वा इति कुप्येत् । 'व्युद्ग्राहणता' विशब्दः कुत्सायामुत्- प्राबल्येन केनचित्प्रत्यकेन व्युद्रा-हितः, यथैते तवानिष्टं ध्यायन्तीतिकुप्येत्।लोकंप्रत्यनाचारंसमुद्देशादीन् दृष्ट्वाकुप्येत्, अपहरणंकृत्वातत्प्रतिबद्धोदीक्षितइति - कुप्यत्, आज्ञालोपेवा काचिदाज्ञालोपिता-नकृता ततश्चकुप्येत् ?, अन्तःपुरे प्रवेशं कृत्या केनचिल्लिङ्गधारिणा विकर्म कृतं ततः प्रद्वेषं यायात्, वादिना वा केनचिद्भिक्षुणा परिभूत इति, ततो निमित्तात् स इतिराजा प्रदिष्यि प्रदुष्येद्वा । द्वारम् । तं पुन रायदुदं कहं होज्जा ?, केनति लिंगत्थेनमंतेउरमवद्धं होज्जा । अहवा जहा वा वादिना वादे ‘“तस्स पंडियमाणस्स बुद्धिल्लस्स दुरप्पणो । भुद्धं पाएण अक्कम्म वाई वाउरिवागओ ।" एवं राय दुई भविज्जा, निव्विस भत्तपानपडिसेहे उवगरणहरे अ एत्थ गच्छेण चेव वञ्चंति, जत्थ जीवचरित्तभेओ तत्थ एगानिओ होज्जा । क्षुभितद्वारं व्याचिख्यासुराह -
मू. (३७/२)
खुभिए मालुज्जेनी पलायणं जो जओ तुरिअं ॥
[भा. २६ ] वृ. क्षोभे एकाकी भवति. क्षोभः- आकस्मिकः संत्रासः, तव 'मालुज्जेणि' त्ति माला अरहट्टस्य पतिता. उज्जयनी नगरी, उज्जयिन्यां बहुशो मालवा आगत्यागत्य मानुषादीन् हरन्ति, अन्यदा तंत्र कूपेऽरघट्टमाला पतिता, तत्र केनचिदुक्तं माला पतिता, अन्येन सहसा प्रतिपन्नं मालवाः पतिताः, ततः संक्षोभः, तत्र किं भवति ?, आह- 'पलायणं जो जओ तुरियं' पलायनं' नाशनं यः कथिद्यत्र व्यवस्थितस्तच्छ्रुतवान स तत एव नष्ट इति । 'मालुज्जेनित्ति दृष्टान्तसूचकं वचनम् । खुभिए वा एगागी होज्जा, जहा उज्जेनीए अरहट्टमाला पडिआ, लोगों सद्यो पलाओ मालवा पडियत्ति, एरिसे खुभिए एगागी होज्जा, जो जओ सो तओ नासति । अधुना यदुक्तं राजभयद्वारे, 'वायनिमित्तं च से पउस्सेज्ज' त्ति तद्व्याचिख्यासुराहमू. (३८) तस्स पंडियमानस्स, बुद्धिल्लस्स दुरप्पणो ।
मुद्धं पाएण अक्कम्म, वार्ड वाउरिवागओ ॥
[भा. २७] वृ. आह चोदक:- शोभनं स्थानं तद् व्याख्यायाः, ननु क्षुभितद्वारेणान्तरितत्वात्कोऽयं प्रकारः ? इति अत्रोच्यते, निर्युक्तिग्रन्थवशाददोषः । यतोऽत्रैकगाथया "अंतउरे" इत्यादिकया राजभयक्षुभितद्वारे उक्ते
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003330 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 436 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, agam_oghniryukti, & agam_pindniryukti |
| File Size | 23 MB |