Page Text
________________
१८
आघनियुक्तिः मूलसूत्र
तुमं वाहे छिदं नाऊण बितिअदिवसे एज्जासि, तस्स पुन मज्जाया- ते विसज्जेयव्वा, माममकज्जे मरंतु, जाहे सोऽवि मिलिओ ताहे सद्ये एगतो वञ्चति, जाहे तेसिं एगतो वश्चंताणं कोई विघाओं हुज्जा. एस विंदघाई, जत्थ बहुगा तत्थ पडति, दिट्टंतो कट्टसंघाओ पलित्तो, सो दुहा कओ पच्छा एक्कक्कं दारुगं न जलति, एवं तेऽवि जह हिता हा कज्जति एवं तिहा, जाव तिन्नि तिन्निजना, एगो पडिस्सयवालो संघाडओ हिंडड, अह
यति ताहे दो दो होत. अह दोवि जणा न मुयइ ताहे एगागी भवंति तेसिं उवगरण न उवहम्मति, एवं ता एकल्लओ दिलो असिवेण ।। केन पुनरुपायेनैकत्वविशेषणजुष्टा नष्टाः सन्त एकत्र प्रदेशे संहियन्ते ? इत्याहमू. (३३) संगारो रायनिए आलोयणपुव्वपत्तपच्छा वा । सोममुहिकालरत्तच्छऽणतरे एक्क दो विसए ॥
[भा. २२] वृ. संगार:- संकेत पृथग्भावकालं कर्त्तव्यः यथाऽमुकप्रदेशे सर्वैः संहन्तव्यमित्युपायः तं च प्रदेश प्राप्तानां को विधिरित्याह-‘राइनिए आलोयणपुद्यपत्तपच्छा वा' रत्नाधिकस्य गीतार्थस्य पूर्वप्राप्तस्य पश्चात्प्राप्तस्य वाऽऽलोचनादेया, तदभावे लघोरपि गीतार्थस्य दातव्या कियत्पुनः क्षेत्रमतिक्र मणीयमित्याह'सोममुही' त्यादि, अशिवकारिण्या विशेषणानि सौम्यं मुखं यस्याः सा तथा, कथमुपद्रवकारिण्याः सौम्यमुखीत्वम् ?, अनन्तरविषयं प्रत्युपद्रवाकरणात. कृष्णमुखी द्वितीयेऽपि न मुञ्चति, रक्नाक्षी तृतीयेऽपि न मुञ्चति, यथसङ्ख्यमनन्तर एव स्थयते सौम्यमुख्याम्. 'एक' इति एकमन्तरे कृत्वा तृतीये स्थीयते कृष्णमुख्यां, 'दो' इति द्वावन्तरे कृत्वा चतुर्थे स्थीयते रक्ताक्ष्यां, तेसि' संगारो दिन्नेल्लतो भवति, यथा अमुगत्थ मेलाइयद्यं.
मिणो भवति ताहे तत्थ जो राइनिओ पुद्यपत्तो वा पच्छापत्तो वा तस्स आलोयणा दायद्या, अह गीयत्थो ओमो ताहे तस्स आलोइज्जइ, सा पुन तिविहा, उद्दाइआ सोममुखी कालमुखी रत्तच्छी य, जा सा सोममुखी तीसेएक्वंविसयंगम्मइ, कालमुहीए एगो विसओ अंतरिज्जइ, रत्तच्छीए दो विसए अंतरेऊणचउत्थेविसएठाति। असिवे त्ति दारं संमत्तं ।। अशिवेन यथैकाकी भवति तथा व्याख्यातं, साम्प्रतं “ओमोयरिए" इति यदुक्तं
तद्व्याख्यानायाह
मू. (३४ / १)
एमेव उ ओमम्मि भेओ उ अलंभि गोणिदिट्ठतो ।
वृ. एवमेवे 'ति अनंनैव प्रकारेणावमद्वारमपि व्याख्येयं यथाऽशिवद्वारं व्याख्यातं, यो विधिर - शिवद्वारे सोऽत्रापीत्यर्थः, तुशब्दो बहुसादृश्यप्रतिपादनार्थः, अवमे दुर्भिक्षे, अपिशब्दः सादृश्यसंभावने, तदुच्यते“संवच्छरबारसएणहोहिति ओमंतिते तओनिंति" इत्यादि, भेदनं भेदः - एकैकता. तुशब्द एवकारार्थः कस्मिन पुनरसौ भवतीत्याह-अलाभे भवति, अप्राप्तावाहारस्येत्यर्थः, यदेको लभते तद्वावपि, द्वौ वा दृष्ट्वा न किञ्चिद्ददाति एकक एवं लभते इत्यवमादेरे काकिता । अत्र दृष्टान्तमाह- 'गोणिदितो' गोदृष्टान्तः, यथा संहतानां गवां स्वल्पे तृणोदके न तृप्तिः, पृथग्भूतानां स्यात. तथेहापीति ॥ आमोयरियाएवि एसेव कमो, बारसहिं संवच्छरे हिं आरद्धं जोहपारं न पार्वति ताह गणभेयं करड, नाणत्तं- गिलाणां न तहा परिहरिज्जइ । एत्थ गोणिदिट्टंतो कायद्यो. अल्पं गोब्राह्मणं नन्दति, एवं ओमेणवि एगागिओ दिट्टो । साम्प्रत राजभयद्वारप्रतिपाद-नायाहरायभयं च चउद्धा चरिमदुगे होइ गणभेओ ।।
मू. (३४/२) [भा. २३] वृ. राजोभयं राजभयं चशब्द एवमेवेत्यस्यानुकर्षणार्थः “संवच्छर बारस" इत्यादि कियन्तः पुनस्तस्य भेदा इत्याहचतुर्धा,सङ्ख्यायाः प्रकारवचने धा, चतुष्प्रकारमित्यर्थः के पुनस्ते इति ?, मात्वरिष्ठा अनन्तरमवाच्यन्तं किंचतुर्ष्वपिभेदेषु ?, नत्याह- 'चरिमदुए' इत्यादि. 'चरिमे' पश्चिमे द्रये 'भवति' जायते ' गणभेदः ' गच्छपृथग्भावः. एकैकइत्यर्थः । `रायदुद्रुमवि तहव बारससंवच्छरेहिं होहिंति' । भेदचतुष्टयस्वरूपदर्शनायाह
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003330 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 436 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, agam_oghniryukti, & agam_pindniryukti |
| File Size | 23 MB |