Page Text
________________
मृलं-८९९ मू. (८९९) इरियं नवि सोहेइ पेहाईयं स संजमं काउं। थामो वा परिहायइ गुणणुप्पेहासु य असत्तो॥
[भा. २९१] वृ.षण्णांस्थानानामन्यतरस्मिन्स्थाने-कारणेआगतेसतिआहारयन्मेधावीसंयतःसुसमाहितः।कानि च तानि षट् स्थानानि ? इत्यत आह-वेदना-क्षुद्वेदना तत्प्रशमनार्थं भङ्के, तथा वैयावृत्त्यार्थं तथा ईपथिकाशोधनार्थं तथा संयमार्थं स च पेहोपेहपमज्जणादिलक्षणः, तथा 'पाणवत्तियाए' प्राणसंधारणार्थ, षष्ठं पनुर्धर्मचिन्तार्थ भुङ्क्ते । अधुनैतां गाथां भाष्यकृत्प्रतिपदं व्याख्यानयति. आद्यावयवं तावदाह-नास्ति क्षुतसरिसी वेदनाऽतो भुञ्जीत तत्प्रशमनार्थं । 'छाओ'त्ति बुभुक्षितो वैयावृत्त्यं कर्तुं न शक्नोति अतो भुङ्क्ते। ईयापथिकांबभक्षितोनशोधयतियतोऽतस्तच्छोधनार्थभक्ते।तथा पहाईयंव'त्ति पेहोपेहमज्जण' इत्यादिकं संयम बुभुक्षितः कर्तुं न शक्नोति यतोऽतो भुङ्क्ते। 'थामोवा' प्राणस्तस्य परिहानिर्भवति यदि न भुङ्क्ते अतस्तदर्थभुञ्जीतादारंतथागुणनंपूर्वपठितस्यअनुप्रेक्षाचिन्तनंग्रन्थार्थयोःएतदसौकर्तुमसमर्थःसन्भुङ्क्त । मू. (९००) अहवा न कुज्ज आहार. चहि ठाणेहिं संजए।
पच्छा पच्छिमकालंभि, काउं अप्पक्खमं खमं॥ मू. (९०१)
आयंके उवसग्गे तितिक्खया बंभचेरगुत्तीए।
पाणदयातवहेउंसरीरवोच्छेयणट्टाए। मू. (९०२) आयंको जरमाई गया सन्नायगा व उवसग्गा।
बंभवयपालणट्ठा पाणदयावासमहियाई॥ मू. (९०३) तवहेउ चउत्थाई जाव छउम्णासिओ तवो होइ।
छठे सरीरवोच्छेयणट्ठया होयणाहारो॥ मू. (९०४) एएहिं छहिं ठाणेहिं अणाहारो यजो भवे।
धम्मं नाइक्कमे भिक्खू, झाणजोगरओ भवे॥ वृ. अथवा न कुरूंदवाहारमेभिः षङिगः स्थानैर्वक्ष्यमाणलक्षणैः । तत्र नियुक्ति कार एव षष्ठं पदं व्याख्यानयन्नाह-‘पच्छा पच्छिमकालंभि' पश्चिमकाले-संलेखनाकाले 'आत्मक्षमाम् आत्महितां क्षमा. क्षान्तिमुपशमं कृत्वा ततः पथात्-सुखेन शरीरपरिकानन्तरं सर्वाहारं मुञ्चतीति ॥ इदानीं भाष्यकार एव एतानि षट स्थानानि प्रदर्शयन्नाह-'आतङ्क ज्वरादिर्वक्ष्यते. तथा 'उपसर्गः' राजादिजनितः, एतेषां 'तितिक्षार्थं' सहनार्थं न भोक्तव्यं, तथा ब्रह्मचर्यगुप्तर्थं चनभोक्तव्यं, तथा तपोऽर्थं शरीव्यवच्छेदार्थं च न भोक्तव्यमिति । इदानीं भाष्यकारः प्रतिपदं व्याख्यानयति, तत्राद्यावयवव्याचिख्यासयाऽऽह-आतङ्कोज्वरादि: आदिग्रहणादन्योव्यार्धियत्र भोजनंन पथ्यं तदर्थंनभुङ्क्ते। दारं। राज्ञा राजकुलधारणादिरूपो यधुपसर्गः कृतः सणायगोवा-स्वजनः यदि उन्निष्क्रमणार्थमुपसर्ग करोति ततो नभुङ्क्ते । ब्रह्मव्रतपालनार्थं नभुङ्क्ते, यतो बुभुक्षितस्योन्मादो नभवति। तथा प्राणदयार्थ नभुङ्क्ते, यदि वर्षति महिका वा निपतति तपोऽर्थं न भुङ्क्ते तच्च चतुर्थादि यावत्षण्मासास्तावत्तपो भवति तदर्थं न भुङ्क्ते । षष्ठं शरीरस्य व्यवच्छेदार्थमनाहारः साधुभतीति ।। एभिः पूर्वोक्तैः षभिः कारणैराहार आहारयितव्यः षड्भि कारणैर्नाहारयितव्यस्ततः किमेतद्भोजनमपवादपं ?. उच्यते ?. अपवादपदमेवैतद्, यतःमू. (९०५) भुंजतो आहारं गुणोवयारं सरीरसाहारं।
विहिणा जहोवइटें संजमजोगाण वहणट्ठा ।।
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003330 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 436 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, agam_oghniryukti, & agam_pindniryukti |
| File Size | 23 MB |