________________
९७६
ओघनिमुक्ति मसूत्र भवति। मू. (७८१)
एमेव मज्झिमाए आढत्तं दोसु ठायए चउसु।
. तिसु आढत्तं थेरी नवरि ट्ठाणेसुपंचसु उ॥ - वृ. एवमेव मध्यमायाः स्त्रिया उष्णकाले द्वयोर्भागयोः प्रारब्धं चतुर्ष भागेषु संतिष्ठते. एतदक्तं भवतिमध्यमायाः स्त्रिया उष्णकाले द्वयोः सप्तभागयोः शुष्कयोः सतोहणं भवति, स्थावस्या एव मध्यमायास्त्रिया हेमन्ते काले त्रिषु सप्तभादेषु स्थविराया अपि उष्णकाले त्रिषु भागेषु प्रारब्धं पञ्चसु भोगेषु संतिम्ले, एतदुक्तं भवति-उष्णकाले स्थविर्या स्त्रिषु सप्तभागेषु शुष्केषु सत्सु ग्रहणं भवति, तथा तस्या एव स्थविर्या हेमन्तकाले चुतुर्यु सप्तभागेषुशुक्षेषु सत्सुभिक्षाग्रहणं कर्त्तव्यं तस्या एव वर्षाकाले पञ्चसुसप्तभागेषुशुष्केषु सत्सु भिक्षाग्रहणं कर्त्तव्यम्। मू. (७८१) एमेव होइ पुरिसो दुगाइछट्ठाणं पज्जवसिएसुं।
... अपुमं तु तिभागाइं सत्तमभागे अवसिते उ॥ वृ. एवमेव पुरुषस्य द्वयोर्भागयोः प्रारब्दं षट्स्थानपर्यवसितेषु भागेषु संतिष्ठते, एतदुक्तं भवतितरुणपुरुषस्योष्णकाले भागद्वये शुष्के सति गृह्यते, तथा सत्यैव तरुणस्य शीतकाले त्रिषु भागेषु शुष्केषु सत्सु भिक्षा गृह्यते, तथा तस्यैव तरुणस्य वर्षाकाले चतुर्षु भागेषु शुष्केषु सत्सु ग्रहणं, तथा मध्यमपुरुषस्योष्णकाले त्रिषु भागेषु शुष्केषु सत्सु ग्रहणं, तस्यैव मध्यमस्य हेमन्ते चतुर्यु भागेषु शुष्केषु सत्सु ग्रहणं, तथा तस्यैव मध्यमस्य वर्षाकाले पञ्चसु भागेषु शुष्केषु सत्सु भिक्षाग्रहणं कर्त्तव्यं, तथा वृद्धपुरुषस्योष्णकाले चतुर्युभागेषु शुष्केषु भिक्षाग्रहणं कर्त्तव्यं । नपुंसकस्यपुनस्त्रिभागेष्वारब्दंसप्तमभागेषु संतिष्ठते, एतदुक्तं भवति-सर्वस्मिन् हस्ते शुष्के सति ग३हणं कर्त्तव्यं भवति. तत्र चेयं भावनातरुणनपुंसकस्योष्णकाले त्रिष भागेषु शुष्केषु भिक्षाग्रहणं कल्पते, तस्यैव तरुणनपुंसकस्य हेमन्तकाले चतुर्यु भागेषु शुषेषु ग्रहणं, तस्यैव च हेमन्तकाले पञ्चसुभागेषु शुष्केषु ग३हणं, तस्यैव च वर्षाकाले षट्सु भागेषु शुष्केषु ग्रहणं, वृद्धनपुंसकस्योष्णकाले पञ्चसु भागेषु शुष्केषु ग्रहणं, तस्यैव, तस्यैव हेमन्तकाले षट्सुभागेषु शुष्केषु भिक्षाग्रहणं, तस्यैव, वृद्धनपुंसकस्य वर्षाकाले सप्तस्वपि सप्तभागेषु शुष्कषु भिक्षाग्रहणं कर्तव्यमिति । एवमेकैकवृद्धा ग्रहणमुक्त, पश्चानुपूर्व्या, तु एकैकभागहान्या भिक्षाग्रहणं वेदितव्यं, तच्चैवंस्थविरनपुंसकस्य वर्षाकाले सप्तभिरपि हस्तभागैः शुष्कैर्गुह्यते भिक्षा. तस्यैव शीतकाले पङिगर्मागः शुष्कैर्गृह्यते, तस्यैवोष्णकाले पञ्चभिर्मागैः शुष्कैगृह्यते, एवमनया हान्या तावन्नेतव्यं यावत्तरुणी स्त्रीति। . उक्तं त्रिविधद्वारं, भावद्वारप्रतिपादनायाहमू. (७८३) दुविहो य होइ भावो लोइयलोउत्तरो समासेणं ।
एक्किक्कोवि य द्विहो पसत्थओ अप्पसत्थो य॥ वृ. द्विविधो भवतिभावः-लौकिको लोकोत्तरश्चेति, समासत- पुनरेकैको द्विविधः-प्रशस्तोऽप्रशस्तश्च, लौकिकः प्रशस्तोऽप्रशस्तश्च, एवं लोकोत्तरोऽपि। तत्रोदाहरणमुच्यते-एगंमि सन्निवेसे दो भाउया वणिया, तेय परोप्परं विरिक्का, तत्थ एगो गामे गंतूण करिसणं करेइ, अन्नोवि तहेव, तत्थ एक्कस्स सुमहिला अन्नस दुम्महिला, जा सा दुम्महिला सा गोसे उठ्ठिया मुहोदगदंतपक्खालणअदागफलिहमाईहिं मंडंती च्छइ, कम्मारगाईणं न किंचि जोगक्खेमं वहइ, कल्लेउयं च करेइ, अन्नस्स य जा सा महिला कम्मारमाईणं जोगक्खेमं वहइ अप्पणो य सकज्ज मंडणादि करेइ, तत्थ जा सा अप्पणो चेय मंडणे लग्गा अच्छइ तीए For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International