________________
१७०
आधनियुक्तिः मूलसूत्र हस्तादह्यते, तच पेषणं शिलायां घरट्टे वा । 'अच्छूढभज्जन्ती'त्ति भजठ्यन्त्या अपि हस्ताद् गृह्यते यदि पूर्वप्रक्षिप्तं भृष्टं अन्यदद्यापि न प्रक्षिप्यते साघुश्च प्राप्त इत्यस्मिन्नवसर इति, शुष्कं वाऽचेतनं तद्वस्तु यदि पिनष्टि ततश्च बुद्धया 'विभाव्य निरूप्योत्तरकालं गृह्याति। मू. (७४९) मुसले उक्खित्तंभि य अपच्चवाए य पीस अच्चित्ते। भज्जती अच्छुढे भुजंती जा अनारद्धा॥
भा. २४८] व. मशले उत्क्षिप्त अति अप्रत्यपाये प्रदेशे स्थापयित्वा यदि भिक्षा ददाति. पास अञ्चित्ते'त्ति अचंतनं वा यदि घरट्टादौ निनष्टि ततो ददाति भिक्षा, भज्जतीति जवघाणे भठ्ठमि अन्नंमि अप्पग्वित्ते सति एयमि अवसरंमि साहुणो भिक्खं देइ. मुनानाया अपि हस्ताद्वह्यते यद्यद्यापिन विट्टलयति भक्तं यत्तदभाजनगृहीतं तदुत्थाय ददाति ॥ ___ मू. (७५०) कत्तंतीए थूलं विक्खिण लोढण जति य निट्ठवियं ।
पिंजण असोयवाई भयणागहणं तु पासिं॥ वृ. तथा कर्त्तयन्त्या अपि हस्ताद्गृह्यते यदि स्थूरमौ कर्त्तयति. किं कारणं?. यतः स्थमसौ कर्त्तयन्ती शङ्खचूर्ण न हस्ताङ्गुली करोति, नापि निष्ठीवनेन, विक्खिणंति ख्यं विक्खिणंनाए हत्याउ धेप्पइ. तथा उरिणणं लोढणं यदि निट्टविअंलोढेयव्वयं तीए हत्थाउ भिक्खाधेप्पड़, एतदक्तं भवति-जो सो अकप्पासो घाणो लोढणीए दिन्नो सो लोढि अन्नो न अज्जवि दिज्जइ घाणो, एयाए वेलाए धेप्पइ भिक्षा देतीए तीए, पिनयन्त्या अपि हस्ताद्वह्याति यद्यसौ महेलाऽशौचवादिनी भवति-नहस्ता प्रक्षालयति । एवमषां दातृणां हस्ताद्भजनया ग्रहणं करोति । उक्ता प्रतिद्वारगाथा, तत्प्रतिपादनाच्चोक्तं दातृद्वार इदानीं गमनद्वार. मू. (७५१) गमनं च दायगस्सा हेट्ठा उवरिं च होइ नायव्वं ।
संजमआयविराहण तस्स सरीरे य मिच्छत्तं॥ वृ. 'गमनं च' भिक्षादानार्थमभ्यन्तरप्रवेशस्तस्य दातुः 'अधस्ताद' भूवि विज्ञयम ‘उपरि च' उपरिविभागश्च विज्ञेयः यदि न निरूपयति ततस्तस्य गच्छतः पृथिव्यादिमर्दन सति साधोः संयमविराधना भवति, आत्मविराधना च तस्य दातुः शरीरे सर्पादिदशनजनिता भवति, अत एव च निमित्ताच्छाद्भः सन् मिथ्यात्वं यायात् यदुतैवंविधस्य दत्तं येन तत्क्षण एव स दाता सर्पण दष्ट इति। म. (७५२) वच्चंती छक्काया पमहए हिट्ठतो उवरि तिरियं च।
___ फलवल्लिरक्खसाला तिरिया मनुया य तिरियं तु॥ वृ.व्रजन्ती सा स्त्री भिक्षाया दात्री षडपि कायान् प्रमर्दयेत्, क्व ?- अधस्ताद् भुवि पृथिव्यप्तेजोवनस्पतित्रसान व्या पादयेत. वायुकायं दृत्तौ स्थितं स्पृशन्ती व्यापादयेत, तथोपरि तिर्यगव्यवस्थिता फलवल्लीवृक्षशालाः-शाखा विराधयति, तथा तिर्यग्मनुजान-जातमात्रबालाकान तिरश्चः-अश्वत्सकादीन सङ्घट्टयेत् । अथ चैते दोषाःमू. (७५३) कंटगभाई य अहे अप्पिं अहिमादिलंबण आया।
तस्स सरीरविनासा मिच्छत्तुक्ताह वोच्छेआ॥ [भा. २५०] वृ. कण्टकादयो वाऽधो भवन्ति, परि अह्यादि-सादिलम्बने आत्मविराधना दातुः. तस्य च-दातुः शरीर-विनाशे मिथ्यात्वं तस्यान्नस्य वा भवति, ‘उदाहश्च प्रवचनोपघाश्च भवति यदुत एतेषामेतावानपि प्रभावो नास्ति येन दातारं रक्षति व्याख्यातं गमनद्वारम, इदानीं ग्रहणद्वारप्रतिपादनायाह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org