Page Text
________________
१३८
आघनियुक्तिः मूलसूत्र
सट्टा सट्टाणे सो पिंडा तेन कज्जमिणं ॥
वृ. द्वित्रिचतुष्पचेन्द्रिया एकेके त्रिप्रभृतयो यत्र समवायं गच्छन्ति स द्धीन्द्रियादिपिण्डः . ते चैवं समवायं गच्छन्ति स्वस्थानं स्वस्थाने, एतदुक्तं भवति - द्वीन्द्रिया द्वीन्द्रियैरेव मिलितं द्वीन्द्रियपिण्डः तथा त्रीन्द्रियास्त्रीन्द्रियैरेव त्रिप्रभृतिभिर्मिलितैस्त्रीन्द्रियपिण्ड उच्यते, एवं सजातीयैर्मिलितैः पिण्डो वक्तव्यो यावत्पञ्चेन्द्रिया इति स्वस्थाने स्वस्थाने स पिण्डः । अयं तावद् द्वीन्द्रियादिः पञ्चेन्द्रियपर्यन्तः सचित्तादिः पिण्डो भवति, यथाचित्तपिण्डो द्वीन्द्रियादिसत्कस्तेन चैतत्कार्यम
मू. (५८३)
astruरभोगो अक्खाण ससंख सिप्पमाईणं । इंदियाण उद्देहिगाई जं वा वए विज्जो ॥
वृ. द्रीन्द्रियाणां परिभोगः 'अक्षाणां ' चन्दनकानां सशङ्खा याः शुक्त यः तदादीनां शङ्खेषु शुक्तिषु च औषधानि क्रियन्ते । त्रीन्द्रियाणां मध्ये उद्देहिकया, आदिशब्दादन्येन वा त्रीन्द्रियेण यद्वा वैद्यो ब्रूयाद. उद्देहिकायाः सत्कया मृत्तिकया प्रयोजनं स सर्वस्त्रीन्द्रियपरिभोगः । इदानीं चतुरिंद्रियपरिभोग उच्यतेमू. (५८४) चरिंटियाण मक्खियपरिहारो आसमक्खिया चेव । पंचिंदिअपिंडंमि उ अव्यवहारी उनेरइया ||
वृ. चतुरिन्द्रियाणां मध्ये 'मक्षिकापरिहारेण' मक्षिकापुरीषेण ऊर्ध्वविरेकः क्रियते शरीरपाटवार्थ, अश्वमक्षिकोपयोगश्च तयाऽक्ष्णोरक्षराः पतिता उद्धियन्ते । अयं चतुरिन्द्रियपिण्डः, पञ्चेन्द्रियपिण्डे यदि परं नारकैर्व्यवहारः-उपयोगो न कचित्क्रियते । शेषास्तु तिर्यञ्च देवा मनुष्याश्रोपयुज्यन्ते, तत्र तिरश्चां पञ्चेन्द्रियाणां सत्कमुपयोगं दर्शयन्नाहमू. (५८५)
चम्मट्टिदंत नहरोमसिंगअमिलाइच्छगणगोमुत्ते । खीरदहिमाइयाणं पंचिंदिअतिरिअपरिभोगो |
वृ. तत्र चर्मणा कुष्ठिनः कार्यं भवति, अस्थ्ना - गृध्रनलकेन प्रयोजनं भवति वाय्वाद्यपहरणार्थं पादे बध्यते, दन्तेन सूकरादेः संबन्धिना प्रयोजनं नखेन वा, रोमभिः प्रयोजनमुरभ्रादीनां सत्कैस्तैः कम्बलिका भवति, श्रृङ्गेण किचित प्रयोजनं भवेत्, अमिला- उरभ्रा तत्परीषं पामादावुपयुज्यते, तेन गोमूत्रेण चोपयोगः । शेषं सुगमम् । इदानीं मनुष्योपयोगो दर्श्यते
म. (५८६)
सच्चित्तो पव्वावण पंथवंदेसे य भिक्खुदानाई। सीसट्टियअच्चित्ते मीसट्टि सरक्खपहपुच्छा ॥
वृ. प्रथमार्द्ध सुगमं, सचित्तमनुष्यप्रयोजनमुक्तम. इदानीमचित्तमनुष्यपिण्डदर्शनायाह- सीसडिग अचित्त' त्ति अचित्तेन शिरःकपालेन प्रयोजन भवति. पित्तारुए घसिऊण दिज्जड, वेषपरावर्त्तादि क्रियत । इदानीं मिश्रमनुष्यपिण्ड उच्यते- 'मीसट्टिसरक्खपहपुच्छा' मिश्रोऽस्थियुक्तां यः सरजस्कः- कापालिकस्तस्य मिश्रस्य पथि पृच्छयोपयोगः । इदानीं दवोपयोगप्रतिपादनायाहखमगाइकालकज्जातिएसु पुच्छज्ज देवयं किंचि ।
मू. (५८७)
पंथे सुभासु वा पुच्छे व दिव्वमुवओगी ॥
वृ. अपकादिः कचिद. आदिशब्दादाचार्यादयः कालकार्यादी स्वमृत्युप्रच्छनादौ - आदिग्रहणात्सङ्घादिकार्ये उत्पन्ने 'पृच्छेत अर्थयेत् काचिद्देवतां पथि वा गच्छन शुभाशुभं पृच्छेत. अथवा शुभाशुभं दुर्भिक्षादि पृच्छेत, ततश्रायं दिव्यपिण्डोपयोगः । एवं तावत्सचित्तां नवप्रकारः । पिण्ड उक्तः, तदनन्तरं
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
| SR No. | 003330 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 436 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, agam_oghniryukti, & agam_pindniryukti |
| File Size | 23 MB |