Page Text
________________
૬૩૦
आघनियुक्तिः मूलसूत्र
छक्कायविओरमणं सरीर तह भत्तपाने य ॥
वृ. अत्यासन्न निरोधं करोति चक्षुषस्ततो दृष्ट्वाऽपि प्राणिनां दुःखेन पादसंहरणं पादं प्राणिनि निपतन्तं धारयतीत्यर्थः, अतिसन्निकृष्टत्वाच्चक्षुषः । 'छक्कायविउरमणं' ति षट्कायानां विराधनं भवति, शरीरविराधनां तथा भक्त पानविराधनां करोतीति । इदानीमस्या एव गाथायाः पश्राद्धं व्याख्यानपन्नाहउहो कहरत्तो अवयक्खतो वियक्खमाणो य । बातरकाए वहए तसेतरे संजमे दोसा ॥
मू. (५४०)
[ भा. १८८ ] वृ. उर्ध्वमुखो व्रजन् कथासु च रक्तः सक्तः 'अवयक्खनतो' त्ति पृष्ठतोऽभिमुखं निरूपयन् 'वियक्खमाणो 'त्ति विविधं सर्वासु दिक्षु पश्यन्, स एवंविधो बादरकायानपि व्यापादयेत् 'त्रसेतरांच' पृथिव्यादीन् स्थावरकायान् ततश्र संयमे' संयमविषया एते दोषा भवन्तीति । इदानीं शरीरविराधनां प्रतिपादयन्नाहमू. (५४१) निवेक्खो वच्चंतो आवडिओ खाणुकंटविसमेसु ।
पंच इंदियाणं अन्नतरं सो विराहेज्ना ॥
[भा. १८९] वृ. निरपेक्षो व्रजन् आपतितः सन् स्थाणुकण्टकविषमेषु, विषमम् उन्नतं, तेष्वापतितः पञ्चानामिन्द्रियाणां चक्षुरादीनां अन्यतरत् स विराधयेत् । इदानीं 'भत्तपाने य'त्ति अवयवं व्याख्यानयन्नाह - मू. (५४२) भत्ते वा पाने वा आवडियपडियस्स भिन्नपाए वा
छक्कायविओरमणं उक्ताहो अप्पणो हानी ||
[भा. १९०]
वृ. आपतितश्चासौ पतितश्च २ तस्य साधोः भिन्ने भग्ने वा पात्रके सति भक्ते वा प्रोज्झिते पानके वा ततः षटकायव्युपरमणं भवति, उड्डाहश्च भवति आत्मनश्च 'हानिः ' क्षुधा वाधनं भवति ततः पुनः षट्कायव्यु - परमणमुद्दाहथ । मू. (५४३)
घिय तक्कं पयमंबिलं व सत्थं तसेतराण भवे । खर्द्धमि य जनवाओ बहुफोडो जं च परिहानी ॥
[भा. १९१] वृ. तानि गृहीतानि कदाचिद्दधिघृततक्रपयः काञ्जिकानि भवन्ति, ततश्च यानि शस्त्रं, केषां ? - त्रसानामि
तरेषां च पृथिव्यादीनां भवेत्, 'खडंमि' त्ति प्रचुरे च तत्र भक्ते लोकेन दृष्टे सति जनापवादो भवति उड्डाह,
-
यदुत 'बहुफोडे ' त्ति बहुभक्षका एत इति, वा चात्मपरितापनिकादिका परिहाणिः सा च भवति ।
तथा पात्रविराधनायां याचनादोषान प्रदर्शयन्नाह - मू. (५४४)
पत्तं च मग्गमाणे हवेज्ज पंथे विराधना दुविहा ।
दुविहाय भवे तेना परिकम्मे सुत्तपरिहानी ॥
वृ. पात्रं चान्विषति सति ग्रामादौ भवेत् पथि विराधना द्विविधा आत्मविराधना संयमविराधना च, पथिस्तेनाश्च द्विप्रकारा भवन्ति- उपधिस्तेनाः शरीरस्तेनाथ, लब्धेऽपि कृच्छ्रात्पात्रके तत् परिकर्मयतःतद्व्यापारे लग्नस्य सूत्रार्थपरिहानिः ॥
मू. (५४५)
एसा पडिलेहणविही कहिआ भे धीरपुरिसपन्नत्ता ।
संजमगुणगाणं निम्गंथाणं महरिसीणं ॥
वृ. अयं च प्रत्युपेक्षणाविधिः कथितो 'भे' भवतां, 'किंविशिष्टः ? 'धीरपुरुषैः प्रज्ञप्तः' गणधरैः प्ररूपितः, संयमगुणैराढ्यानां निर्ग्रन्थानां 'महर्षीणां' सत्यवादिनां कथित इति ॥ तथाएयं पडिलेहणविहिं जुंजता चरणकरणमाउत्ता ।
मू. (५४६)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003330 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 436 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, agam_oghniryukti, & agam_pindniryukti |
| File Size | 23 MB |