________________
आधनियुक्तिः मूलसूत्रं वृ. नवगणिवेसे' यत्र ग्रामादा ते साधव आवासिताः स नवः- अभिनवा निवेशः काचिद्भवति, तत्र च पात्रकसमीप मूषिकरुत्केर उत्कीर्णस्तन रजसा पात्रक गुण्ड्यत । मूसगरउक्करत्ति भणिय, निद्धमहिहरतन वा' तथा स्निग्धायां-सार्द्रायां भुवि हरतन व' त्ति सलिलबिन्दव उन्मज्ज्य लगन्ति ततो भुव उन्मज्ज्य पात्रकस्थापनकं भित्त्वा प्रविशेत स लग्यो भवेत् तद्यतनां वक्ष्यति । उदएत्ति गयं, इह कस्मादुदकस्थानमव-मुक्तम ?. उच्यते, पृथिवीकायस्य घनसन्तानस्य च तुल्ययतनाप्रतिपादनार्थम । तथामू. (४९१) कोत्थलगारिअघरगं घनसंताणाड्या व लग्गज्जा।
उक्केरं सट्टाणे हरतनु संचिट्ठ जा सुक्को ।। वृ.'कोत्थलकारिका' गृहकारिका गृहकं मन्मयं करोति तत्र यतनां वक्ष्यति । मट्टिएत्ति भणिअं.घनसन्तानिका वा कदाचिल्लगतिधनसंतानिया लग्गा. आदिशब्दात्तदण्डकादिः । अधुना सर्वेषामेवंतेषां यतनां प्रतिपादयन्नाह-उक्करं सट्टाणे' मूषिकोत्केरः स्वस्थाने मुच्यते-यतनया मृषिकोत्करमध्य एव स्थाप्यते प्रमृज्य. 'हरतन अथ हरतणुः अधस्तात्सलिलबिन्दव उन्मज्ज्य लग्नास्ततस्तावत्प्रतिपालयति यावदेते शोषमुपगच्छन्ति. ततः पश्चात्पात्रं प्रत्युपेक्ष्यते । उदएत्ति गयं ॥ मू. (४९२) इयरेसु पोरिसितिगं संचिक्खावेत्तु तत्तिअंछिंद।
सव्वं वावि विगिंचइ पोराणं मट्टिताहे॥ वृ. इयरेसुं' ति कोत्थलकारिआघनसंताणयादियाण पोरिसितिगं संचिक्खावेडत्ति प्रहरत्रयं यावतत्पात्रकं संचिक्खावेत्तु प्रतिपालयति, यदि तावत्याऽपि वेलया नापयाति ततः पात्रकस्थापनादेस्तावन्मात्रं छित्त्वा परित्यज्यते। 'सव्वं वावि विगिचति' अन्येषां वा पात्रकस्थापनादीनां सद्भावे सर्वमेव तत्पात्रस्थापनादि परित्यजति । 'पोराणं मट्टिताहे' त्ति अथ तत्कोत्थलकागृहकं न सचेतनया मृत्तिकया कृतं किन्तु पुराणमृत्तिकया ततस्तां पुराणमृत्तिकां ताहे' त्ति तस्मिन्नेव प्रतिलेखनाकाले पनयति यदि तत्र कृमिकास्तया न प्रवेशिता इति। मू. (४९३) पत्तं पमज्जिऊणं अतो बाहिं सई तु पप्फोडे।
केइ पुण तिन्नि वारा चउरंगुल भूमि पडणभया॥ वृ. इदानीं तत्पात्रकं पात्रकेसरिकया-मुखवस्त्रिकया तिस्रो वारा बाह्यतः प्रमृज्य संपूर्णास्ततो हस्ते स्थापयित्वाऽभ्यन्तरतस्त्रयो वाराः पुनः समन्ततः सई त पप्फोडे' त्ति सकद-एकां वारामधोमखां कत्वा बुघ्ने प्रस्फाट्यत्. एवं केचिदाचार्या ब्रुवते. कचित्पुनराचार्या एवं भणन्ति. तदत तिस्रा वाराः प्रस्फोटनीयं, एतदक्तं भवति-एकां वारांप्रमृज्य पश्चादधोमुखं प्रस्फोट्यते पुनरपि प्रमृज्य प्रस्फोट्यंत ३. एवं तास्तिस्रो वाराः प्रस्फोटनीयं । तच्च पात्रकं भुव उपरि कियहरे प्रत्युपेक्षणीयमित्यत आह ‘चउरंगुल भृमि' चतुर्भिरङ्गलैर्भुव उपरि धारयित्वा प्रत्युपेक्षणीयं. मा भृत्पतनभङ्गभयं स्यादिति । एतं तावत्प्रत्यूषसि वस्त्रपात्रप्रत्युपक्षणा उक्ता इदानीमुपधिं पात्रकं च प्रत्युपेक्ष्य किमुपधेः कर्त्तव्यं ? क वा पात्रकं स्थापनीयमित्यत आहमू. (४९४) विंटिअबंधनधरण अगनी तेन य दंडियक्खाभे।
उउबद्रधरणबंधन वासासु अबंधणा ठवणा ॥ वृ. उपधिविण्टिकानां बन्धनं कर्त्तव्यं, 'धरण ति पात्रकस्य चात्मसमीप-आत्मोत्सङ्गे धरणं कार्यम. अनिक्षिप्तमित्यर्थः, किमर्थं पुनरतदेवं क्रियत? यदपधिका बध्यत पात्रकमनिक्षिप्तं क्रियत इति ?. उच्यते.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org