Page Text
________________
१४४
आधनियुक्तिः मूलसूत्र
आपुच्छित्ताण गुरुं पहुव्वमानयरे वितहं ॥
वृ. तत्र विपर्यासो द्विविधः- पुरुषविपर्यास उपधिविपर्यासच तत्रोपधिविपर्यासप्रतिवादनायाह'सागरिए करंज्न उवहिवच्चासं' 'सागारिक' स्तेनादिके सत्यागत इति विपर्यासः क्रियते प्रत्युपेक्षणायाः, प्रथमं पात्रकाणि प्रत्युपेक्ष्यन्ते पश्चाद्वस्त्राणि । एवमयं प्रत्युषसि विपर्यासः प्रत्युपेक्षणायाः एवं विकालेऽपि सागारिकानागन्तुकान् ज्ञात्वा । इदानीं पुरुषविपर्यास उच्यते, तत्राह- -'आपुच्छित्ताण गुरुं पहुव्वमाणे' आपृच्छ्य गुरुमात्मीयोपधिं ग्लानसत्कां वा प्रत्युपेक्षते. कदा ? अत आह- 'पहव्वमाणे ' यदा आभिग्रहिका उपधिप्रत्युपक्षकाः ‘पहुव्वंति' पर्याप्यन्ते तदवं करोति 'इतरे वितहं' ति इतरऽभिग्रहिका यदा न सन्ति तदा प्रथममात्मीयामुपधिं प्रत्युपेक्षमाणस्य 'वितथं ' अनाचारो भवतीत्यर्थः, तत्र न केवलं प्रत्युपेक्षणाकाले उपधिविपर्यासं कुर्वतो वितथं अनाचारो भवति । एवं च वितथं भवति
मू. (४६१)
पलिहण करतो मिहो कहं कुणड जनवयकहं वा ।
देव पच्चक्खाणं वाएइ सयंपडिच्छद वा ॥
वृ. प्रत्युपेक्षणां कुर्वन्मिथः कथा मैथुनसंबद्धां करोति जनपदकथां वा. प्रत्याख्यानं वा श्रावकांदेर्ददाति. 'वाचयति' कञ्चित्साधुं पाठयतीत्यर्थः, 'सयं पडिच्छति वा' स्वयं वा प्रतीच्छति आत्मना वाऽऽलापं दीयमानं प्रतीच्छति गृह्णाति । एतच्च कुर्वन् षन्नामपि कायानां विराधको भवति, अत आहपुढवी आऊक्काए तेऊवाऊवणस्सइतसाणं । पडिलेहणापमत्तो छहंपि विराधओ होइ ॥
मू. (४६२)
वृ. सुगमा ॥ कथं पुनः कायानां षन्नामपि विराधकः ?, अत आहमू. (४६३) घडगाइपोट्टणया मट्टिअ अगनी य बीय कुंथाई उदगगया व तसेयर आमुय संघट्ट झावणया || इयदव्वओ छइहपि विराधओ भावओ इहहावि । उवउत्तो पुनचाहू संपत्तए अवहओ अ ।।
मू. (४६४)
[प्र. २३] वृ. स हि साधुः कुम्भकारशालादौ वसतौ प्रत्युपेक्षणां कुर्वन्ननुपयुक्त स्तोयघटादि प्रलोठयेत्, सच तोयभृतां घटो मृत्तिकाग्रिबीजकुन्थ्वादीनामुपरि प्रलुठितस्ततश्चैतान् व्यापादयेत्, यत्राग्निस्तत्र वायुरप्यवश्यंभावी. अथवाऽनया भङ्गा षन्नां कायानां व्यापादकः 'उदगगता व तसेतर' ति योऽसौ उदकघटः प्रलोठितस्तदृता एव त्रसा भवन्ति पृतरकादयः 'इतर' त्ति वनस्पतिकायच, तथावस्त्रास्तन चोल्मुकं 'सङ्घट्टयेत' चालयेत् ततच 'झवणय'त्ति तनोल्मुकेन चालितन सता प्रदीपनकं संजातं ततश्र संयमात्मनाविराधना जातेति । अथोपयुक्त: प्रत्युपेक्षणां करोति तत एतेषां जीवनिकायानामाराधको भवति, एतदेवाहमू. (४६५). पुढवी आउक्काए तऊवाऊवणस्सइतसाणं । पडिलेहणमाउत्तो छण्हंऽ पाराहओ होइ ॥
वृ. सुगमा || नवरम आराधकः' अविराधको भवति । न केवलं प्रत्युपेक्षणा, अन्योऽपि यः कचिद व्यापारो भगवन्मते सम्यक प्रयुज्यते स एव दुःखक्षयायालं भवति. एतदेवाह
मू. (४६६ )
जोगी जोगो जिनसा समि दुक्खक्खया परंजते ।
अन्नोन्नमबाहाए असवत्तो होइ कायब्वां ।।
वृ. यांगा योग इति वीप्सा, ततश्च व्यापारी जिनशासन प्रयुज्यमानो दुःखक्षयाय 'प्रयुज्यमानः'
www.jainelibrary.org
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
| SR No. | 003330 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 436 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, agam_oghniryukti, & agam_pindniryukti |
| File Size | 23 MB |