Page Text
________________
आघनियुक्तिः मूलसूत्र
विक्खेवं तुक्खेवो वेइयपणगं च छद्दोसा ॥
[ भा. १६३ ]
वृ. मोसली पूर्वमवोद्दिष्टा- पूर्वमेव भणितेत्यर्थः “मोसलि”त्ति गयं. इदानीं पप्फोडणत्ति व्याख्यायते‘पप्फोडण रेणुगुंडिए चेव' प्रकर्षेण धूननं स्फोटनं तंद्रेणुगुण्डितस्यैव वस्त्रस्य करोति, यथाऽन्यः श्रद्गृहस्थः रेणुना गुण्डितं सद्वस्त्रं प्रस्फोटयति एवमसावपि इयं च न कर्त्तव्या । 'पप्फोडण' त्ति गयं, “विक्खित्त’त्ति भण्यते, तत्राह- 'विक्खेवं तुख्खेवो' विक्षेपां तु तां विद्धि यत्र विद्धि यत्र वस्त्र्यान्य क्षेपणं. एतदुक्तं भवति-प्रतिलेखयित्वा वस्त्रमन्यत्र जवनिकादौ क्षिपति, अथवा विक्षेपो - वस्त्राञ्चलानाभूळव यत्क्षेपणं स उच्यते, स च प्रत्युपेक्षणां न कर्त्तव्यः । “विक्खित्त' त्ति गयं, “वेदिय "त्ति व्याख्यायते, तत्राह 'वेदिअपनगंच' वेदिका पञ्चप्रकारा, तंजहा उडवेइया अहो जन्नुयाण इत्थे काऊण पडिलेहइ, तिरियवेड्या संडासमञ्जे हत्थे नेऊण पडिलेहति, दुहतोवेदिया बाहाणं अंतरा दोवि अन्नुगुणा काऊण पडिलेहति, एवतोवेदिया एगजन्नुअं बाहाणं अंतर काऊणं पडिलेहेति, इदं वेदिकापथकं प्रत्युपेक्षणां कुर्वता न कर्त्तव्यमम् । 'छ दोसा' इति एत आरभटदयः षड़ दोषाः प्रत्युपेक्षणायां न कर्त्तव्या इति । तथा एते च दोषाः प्रत्युपेक्षणायां न कर्त्तव्या:
1
मू. (४५३)
११२
पसिढिल पलंब एगामोसा अनेगरूवधुणा । कुणs पमाणपमायं संकियगमनोवगं कुज्जा ॥
वृ. पसिढिलं दृढं न गृहीतं 'पलंब' त्ति प्रलम्बमानाञ्चलं गृहीतं ततश्च प्रलम्बते, 'लोला' इति भूमौ लोलते हस्ते वा पुनः पुनर्लोलयति प्रत्युपेक्षयन् । लोलत्ति गयं, “एगामोस' त्ति मज्झे गहिऊण हत्थेहिं वत्थं घसंतो तिभागावसेस जाव नेइ दोहिं वा पासेहिं जाव गेण्हणा इत्यर्थः, अहवा तिहिं अंगुलीहिं घेत्तव्वं तं एक्काए चेव गेण्हइ, अहवा 'नेगामोसा' इति केचित्पठन्ति, तत्र न एके आमर्शाः अनेकामर्शाः, अनेकस्पर्शा इत्यर्थः । 'अनेग- रूवधुणण' त्ति अनेगपगारं कंपेइ, अथवा अनेगाणि वत्थाणि एगओ काऊण धुणइ । तथा 'कुण पमाणपमायं' ति पुरिमेषु खोटकेषु वा यत्प्रमाणमुक्तं तत्र प्रमादं करोति, एतदुक्तं भवति तान् पुरिमादीन् ऊनानधिकान् वा करोति, 'संकितगणणोवगं कुज्ज' त्ति शङ्किता चासौ गणना च शङ्कितगणना शङ्कितगणनामुपगच्छति या प्रत्युपेक्षणा सा शङ्कितगणनोपगा तामेवंगुणविशिष्टां न कुर्यात्, एतदुक्तं भवतिपुरिमादयः शङ्किता - न जानाति कियन्तो गता इति ततो गणनां करोति, अथवाऽनाभोगात् शङ्किते सति गणनोपगां-गणनामुपगगच्छतीति गणनोपगा तां गणनोपगांगणनायुक्तां प्रत्युपेक्षणां करोति पुरिमादीन गणयन्नित्यर्थः । द्वारगाथेयम्, इदानीं भाष्यकारः प्रतिपदं व्याख्यानयन्नाह
मू. (४५४) पसिढिलमघणं नतिराइयं च विसमगहणं व कोणं वा । भूमीकरलोलणया कडुणगहणेक्क आमोसा ॥
[ भा. १६४ ]
वृ. प्रशिथिलं - अघनं अदृढं गृह्णाति अतिरायितं वा' अताडितं वा प्रशिथिलमुच्यते । 'पसिढिले 'त्ति गयं, पलंबत्ति भण्यते - 'विसमगहणं व कोणव' त्ति विषमग्रहणे सति लम्बकोणं भवति वस्त्रं । 'पलंब 'त्ति गयं, लोला भण्यते, तत्राह-' -'भूमीकरलोलणया' भूमौ लोलयति करे - हस्ते वा लोलयति प्रत्युपेक्षमाणः । 'लोले' त्ति यं गामो सत्ति भण्यते, तत्राह - कड्डुणगहणे गआमोसा' मध्ये वस्त्रं गृहीत्वा तावदाकर्षणं करोतियावत्रिभागशेषजातग्रहणं जातं. इयं 'एगामोसा' एकाघर्षणमित्यर्थः, अथवाऽऽकर्षणे ग्रहणे चानेके आमोसा अनेकानि स्पर्शनानि, एतदुक्तं भवति तद्धस्त्रमनेकधा स्पृशति ॥ एगामोसत्ति गयं धुनना ति परेण बहूणि वा घेत्तु एक्कई धुन ।
मू. (४५५)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003330 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 436 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, agam_oghniryukti, & agam_pindniryukti |
| File Size | 23 MB |