________________
२५
कोबी (माप
अध्ययनं - ३ - [ नि. ११०४] उवणीया पुच्छिया भणइ-दासी होर्मित्ति, वासुदेवो विंतेइ-मम धूयाओ संसारं आहिंडंति तह य अन्नेहिं अवमाणिज्जंति तो न लट्ठयं, एत्थं को उवाओ ?, जेण अन्नावि एवं न करेहित्ति चिंतेइ, लद्धो उवाओ, वीरगं पुच्छ - अत्थिते किंचि कयपुव्वयं ? भणइ णत्थि, राया भणइ - चिंतेहि, तओ सुचिरं चिंतेत्ता भाइ- अत्थि, बयरिए उवरिं सरडो सो पाहाणेण आहणेत्ता पाओ मओ य, सगडवट्टाए पाणियं वहतं वामपारण धारियं उघेलए गयं, पज्जणघडियाए मच्छियाओ पविठ्ठाओ हत्थेण ओहाडिया व सुमंगमंतीउ होउत्ति । बीए दिवसे अत्थाणीए सोलसहं रायसह स्साणं भज्झे भणइ-सुणह भो ! एयरस वीरगस्स कुलुप्पत्ती सुया कम्माणि य, काणि कम्मामणि ?, वासुदेवो भणइ
'जेण रत्तसिरो नागो, वसंतो वयरीवणे । पाडिओ पुढविसत्थेण वेमई नाम खत्तिओ ।। जेण चक्कुक्खया गंगा, वहंती कलुसोदयं । धारिया वामपाएणं वेमई नाम खत्तिओ ।। जे धसवई सेना, वसंती कलसीपुरे । धारिया वामहत्थेण, वेमई नाम खत्तिओ ।। एयरस धूयं देमित्ति, सो भणिओ-धूयं ते देमित्ति, नेच्छइ, भिउडीकया, दिन्ना नीया य घरं, सयणिज्जे अच्छइ, इमो से सव्वं करेइ, अन्नया राया पुच्छइ-किह ते वयणं करेइ ?, वीरओ भणइअहं सामिणीए दासोत्ति, राया भणइ - सव्वं जइन करावेसि तो ते नत्थि निप्फेडओ, तेन्नरन्नो आकूयं नाऊणं घरगएणं भणिया- जहा पज्जणं करेहित्ति, सारुट्ठा, कोलिया ! अप्पयं न याणसि ?, तेन उट्ठेऊण रज्जुण आहया, कूवंती रन्नो मूलं गया, पायवडिया भणइ जहा तेन्नाहं कोलिएण आहया, राया भाइ-तेन्नं चेवसि मए भणिया-सामिणी होहित्ति, तो दासीत्तणं मग्गासि, अहं एत्ताहे न वसामि, साभार- सामिणी होमि, राया भणइ-वीरजो यइ स मण्णिहिति, भोइया य पघइया । अरिनेमिसामी समोसरिओ, राया निग्गओ, पुच्छिओ-तिहिं सट्ठेहिं सएहिं संगामाणं न एवं परिस्संतोमि भगवं !, भगवया भणियं कण्हा ! खाइगं ते सम्मत्तमुप्पाडियं तित्थगरनामगोत्तं च । जया किर पाए विद्धो तदा निंदनगरहणाए सत्तमाए पुढवीए बद्धेल्लयं आउयं उव्वेढंतेन्न तच्चपुढविमाणियं, जइ आउयं धरतो पढमपुढविमाणेंतो, अन्ने भांति इहेव वंदंतेन्नंति । भावकिइकम्मं वासुदेवस्स, दव्वकिइकम्मं वीरयस्स । इदानीं सेवकः, तत्र कथानकम- एगस्स रन्नो दो सेवया, तेसिं अल्लीणा गामा, तेसिं सीमानिमित्तेण भंडणं जायं, रायकुलं पहाविया, साहू दिट्टो, एगो भणइ-भावेण 'साधुं दृष्ट्वा ध्रुवा सिद्धिः' पयाहिणीकाउं वंदित्ता गओ, बितिओ तस्स किर उग्घडयं करेइ, सोऽवि वंदइ, तहेव भाइ, ववहारो आबद्धो, जिओ, तस्स दव्वपूया, इयरस्स भावपूया ।
इदानीं पालकः, तत्र कथानकम् - बारवअ वासुदेवो राया, पालयसंबादओ से पुत्ता नेमी समोसढो, वासुदेवो भइ जो कल्लं सामिं पढमं वंदइ तस्स अहं जं मग्गइ तं देमि, संबेण सयणिज्जाओ उट्ठेत्ता वंदिओ, पालएण रज्जलोभेण सिग्घेण आसरयणेण गंतूण वंदिओ, सो किर अभवसिद्धिओ वंदइ हियएण अक्कोस, वासुदेवो निगओ पुच्छइ-केण तुज्झे अज्ज पढमं वंदिया ?, सामी भणइ दव्वओ पालएणं भावओ संबेणं, संबस्स तं दिनं । एवं तावद्वन्द्वनं पर्यायशब्दद्वारेण निरूपितम, अधुना यदुक्तं 'कर्तव्यं कस्य वे 'ति स निरूप्यते, तत्र येषां न कर्तव्यं तानभिधित्सुराह
नि. (११०५)
असंजयं न वंदिज्जा, मायरं पियरं गुरुं ।
सेनावई पसत्थारं, रायाणं देवयाणि य ।।
वृ- न संयता असंयताः, अविरता इत्यर्थः, तान्न वन्देत, कं ? 'मातरं' जननीं तथा 'पितरं '
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International