________________
अध्ययनं -४- [नि. १२७१]
१३१ धरे, गंधेन विसंसिज्जइ, संसत्तं च गहाय न हिंडिज्जइ, विराहणा होज्ज, संसत्तं गहाय न समुद्दिसिज्जइ, जइपरिस्संताजेन हिंडंतिते लिंति, जेयपाणा ट्ठिातेमया होज्जा, एगेण पडिलेहियं बीएणततिएणं, सुद्धं परिभुंजंति, एवं चेव महियस्सवि गालियदहियस्स नवनीयस्सय का विही?, महीए एगाउट्ठी छुब्भइ, तत्थ तत्थदीसंति, असइमहियस्सका दिही?, गोरसधोवणे, पच्छा उण्होदयं सियलविज्जइ, पच्छा महुरेचाउलोदए, तेसुसुद्धं परिभुज्जइ, असुद्धे तहेव विवेगोदहियस्स, पच्छओ उयन्ता नियत्तेपडिलेहिज्जइ, तीराए सुत्तेसुविएस विही, परोवि आभोयणाभोयाए तानि दिज्जा।
तेइंदियाण गहणं सत्तुयपाणाण पुव्वभणिओ विही, तिलकीडयावि तहेव दहिए वा रल्ला तहेव छगणकिमिओवि तहेव संधारगो वा गाहिओ धुणाइणा नाए तहेव तारिसए कट्टे संकामिज्जइ, उद्देहियाहिं गहिए पोत्ते नत्थि तस्स विगिंचणया, ताहे तेसिंवि लोढाइज्जइ, तत्थ अइंति लोए, छप्पइयाउ विसामिज्जंति सत्तदिवसे, कारणगमनं ताहे सीयलए निघायाए, एवमाणं तहेव आगरे निव्वाघाए विवेगो, कीडियाहिंसंसत्ते पाणएजइ जीवंति खिप्पंगलिज्जइ, अहे पडियालेवाडेणेव हत्थेण उद्धरेयघव्वा, अलेवडयं चेव पानयं होइ, एवं मक्खियावि, संधाडएण पुण एगो भत्तं गेण्हइ मा चेव छुब्भइ, बीओपानयं, हत्थो अलेवाडओ चेव, जइविकीडियाउमइयाउतहविगलिज्जंति, इहरहा मेहं उवहणंतिमच्छियाहिंवमी हवइ, जइतंदुलोयगमाइसु पूरयओताहे पगासे भायणे छुहित्ता पोत्तेण दद्दरओ कीरइ, ताहे कोसएणंखोरएणवा उक्कड्डिज्जइ, थोवएण पाणएणसभं विगिंचिज्जइ, आउक्कायंगमित्ता कट्टेणगहाय उदयस्स ढोइज्जइ,ताहे अप्पणाचेव तत्थ पडइ, एवमाइतेइंदियाणं, पूयलिया कीडियाहिं संसत्तिया होज्जा, सुक्कओ वा कूरो, ताहे झुसिरे विविखरिज्जइ, तहेव तत्थ ताओपविसंति, मुहूत्तयं च रक्खिज्जइजाव विप्पसरियाओ।
चउरिंदियाणं आसमक्खिया अक्खिंमि अक्खरा उकड्डिज्जइत्तिधेप्पइ, परहत्थे भत्ते पानए वा जइमच्छियातं अनेसणिज्जं, संजयहत्थे उद्धरिज्जइ, नेहे पडिया छारेणगुंडिज्जइ, कोत्थलगारिया वा वच्छत्थे पाए वा घरं करेज्जा सघविवेगो, असइ छिंदित्ता, अह अन्नंमि य घरए संकामिजंति, संथारए मंकुणाणं पुव्वगहिए तहेव धेप्पमाणेपायपुंछणेवा, जइ तिन्नि वेलाउपडिलेहिज्जंतो दिवसे २ संसज्जइ ताहे तारिसएहि चेव कठेहिं संकामिज्जंति, दंडए एवं चेव, भमरस्सवि तहेव विवेगो, सअंडए सकट्ठो विवेगो, पूतरयस्स पुव्वभणिओ विवेगो, एवमाइजहासंभवं भिसा कायव्वा ।गता विकलेन्द्रियत्रसपारिस्थापनिकी, अधुना पञ्चेन्द्रियसपारिस्थापनिकां विवृण्वन्नाह
पंचिंदिएहिंजासा सा दुविहा होइआनुपुव्वीए ।
मनुएहिंच सुविहिया, नायव्वा नोयमनुएहिं ।।८॥ वृ- पञ्च स्पर्शादीनीन्द्रियाणि येषां ते पञ्चेन्द्रियाः-मनुषयादयस्तैः करणभूतैस्तेषु वा सत्सु तद्विषयाऽसौ पारिस्थापनिका सा द्विविधा भवत्यानुपूर्व्या, मनुष्यैस्तु सुविहिता ! ज्ञातव्या, 'नोमनुष्यैश्च तिर्यग्भिः, चशब्दस्य व्यवहितःसम्बन्धइतिगाथाक्षरार्थः ।। भावार्थ तूपरिष्टाद्वक्ष्यामः
मनुएहिं खलुजा सा सादुविहा होइ आनुपुव्वीए ।
संजयमनुएहिं तह नायव्वाऽसंजएहिं च ।।९॥ वृ-मनुष्यैः खलुः याऽसौ सा द्विविधाभवति आनुपूर्व्यासंयतममनुष्यैस्तथा ज्ञातव्याऽसंयतैश्चैति गाथार्थः ।। भावार्थ तूपरिष्टाद्वक्ष्यामः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org