Page Text
________________
१०४
आवश्यक-मूलसूत्रम् -२- ४/२१ सजीवां वाऽमृतामुपपत्तिक्षमत्वेन सार्थिकामिति भावः, न तु यथा
“तेषां कटतटभ्रष्टैर्गजानांमदबिन्दुभिः ।
प्रावर्तत नदी धोरा, हस्त्यश्वरथवाहिनी ।।" इत्यादिवन्मृतामिति, तथा ‘अजिता मिति शेषप्रवचनाज्ञाभिरपराजितामित्यर्थः, उक्तंच
‘जीवाइवत्थुचिंतणकोसल्लगुणेणऽणन्नसरिसेणं ।
सेसवयणेहिं अजियं जिणिंदवयणं महाविसयं ।।' तथा 'महार्था मिति महानप्रधानोऽर्थो यस्याः सा तथाविधा तां, तत्र पूर्वापराविरोधित्वादनुयोगद्वारात्मकत्वान्यगर्भत्वाच्च प्रधानां, महत्स्थां वा अत्र महान्तः-सम्यग्दृष्टयो भव्या एवोच्यन्ते ततश्च महत्सु स्थिता महत्स्था तां च, प्रधानप्राणिस्थितामित्यर्थः, महास्थां वेत्यत्र महा पूजोच्यते तस्यां स्थिता महास्था तां, तथा चोक्तम्
_ 'सव्वसुरासुरमाणुसजोइसवंतरसुपूइयं नाणं ।
जेणेह गणहराणं छुहंति चुन्ने सुरिंदावि ।।' तथा 'महानुभावा'मिति तत्र महान-प्रधानः प्रभूतो वाऽनुभावः-सामर्थ्यादिलक्षणो यस्याः सा तथा तां, प्राधान्यं चास्याश्चतुर्दशपूर्वविदः सर्वलब्धिसम्पन्नत्वात, प्रभूतत्वं च प्रभूतकार्यकरणाद्, उक्तंच-पभूणंचोद्दसपुव्वी घडाओघडसहस्संकरितए' इत्यादि, एवमिहलोके, परत्रतुजघन्यतोऽपि वैमानिकोपपातः, उक्तंच
'उववाओ लंतगंमि चोद्दसपुधीस्स होइ उ जहन्नो ।
____ उक्कोसो सघट्टे सिद्धिगमो वा अकम्मस्स ।।' तथा महाविषया मितिमहद्विषयत्वं तुसकलद्रव्यादिविषयत्वाद, उक्तंच-‘दव्वओ सुयनाणी उवउत्ते सव्वदव्वाइंजाणई'- त्यादि कृतं विस्तरेणेति गाथार्थः ।।
झाइज्जा निवज्जं जिणाणमाणं जगप्पईवाणं ।
___ अनिउणजनदुन्नेयं नयभंगपमाणगमगहणं ।। ४६ ॥ वृ-'घ्यायेत्' चिन्तयेदितिसर्वपदक्रिया, निरवद्या मिति अवघं-पापमुच्यते निर्गतमवघं यस्याः सा तथा ताम्, अनृतादिद्वात्रिंशद्दोषावघरहितत्वात, क्रियाविशेषणं वा, कथंध्यायेत?-निरवद्यम्इहलोकाघाशंसारहितमित्यर्थः, उक्तंच- ‘नो इहलोगठ्ठयाएनो परलोगट्ठयाए नो परपरिभवओ अहं नाणी' त्यादिकं निरवाध्यायेत्, 'जिनानां' प्राग्निरूपितशब्दार्थानाम 'आज्ञा' वचनलक्षणां कुशलकर्मण्याज्ञाप्यन्तेऽनया प्राणिन इत्याज्ञा तां, किंविशिष्टां ?-जिनानांकेवलालोकेनाशेषसंशयतिमिरनाशनाज्जगत्प्रदीपानामिति, आजैव विशेष्यते- अनिपुणजनदु यां' न निपुणः अनिपुणः अकुशल इत्यर्थः जनः-लोकस्तेन दुर्जेयामिति-दुरवगमां, तथा 'नयभङ्गप्रमाणगमगहनाम्' इत्यत्र नयाश्च भङ्गाश्च प्रमाणानि च गमाश्चेति विग्रहस्तैर्गहना-गह्वरा तां, तत्र नैगमादयो नयास्ते चानेकभेदाः, तथा भङ्गाः क्रमस्थानभेदभिन्नाः, तत्र क्रमभङ्गा यथाएको जीच एक एवाजीव इत्यादि, स्थानभङ्गास्तु यथा प्रियधर्मा नामैकः नो दृढधर्मेत्यादि । । तथा प्रमीयते ज्ञेयमेभिरिति प्रमाणानिद्रव्यादीनि, यथा नुयोगद्वारेषु गमाः- चतुर्विशतिदण्डकादयः, कारणवशतो वा किञ्चिद्विसदृशाः सूत्रमार्गा यथा षड्जीवनिकादाविति कृतं विस्तरेणेति गाथार्थः ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003329 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 25 Aavashyaka |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 356 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak |
| File Size | 19 MB |