Page Text
________________
व्यवहार- छेदसूत्रम्-१-१/१ भूयो उत्थाने पलिमंथभावात् सूत्ररूपस्यार्थरूपस्य वा स्वाध्यायस्य हानिः । अथनाभ्युत्थीयते तत्र आचार्याःप्रायश्चित्तंददतिखरंटयंतिच,ततोहंविनिर्गतः,लुब्धः पुनवंब्रूते, यत्किमप्युत्कृष्टंशिखरिणी मोदकादितदाचार्यः स्वयंभुक्ते, नत्वस्मादृशेभ्योददाति,अन्येभ्योवाबालवृद्धदुर्बलप्राधूर्णकभ्यो ददाति, ततएतदसहमानोहं निर्गतः अधुना निर्द्धालसयोरुक्तिविशेष प्रकटयति ।। [भा.२५४) आवस्सियापमज्जणअकरणे उग्गदंडनिद्धम्मो,
बालावुड्डादीहा; भिक्खाचरियाय उब्भामा। वृ-यो निर्द्धा स पृष्टः सन्नेवं वक्ति, आवश्यकीप्रमार्जनाकरणे उग्रदंडा आचार्याः । इयमत्र भावना,यदिकथमपिनिर्गच्छन् प्रविशन्आवश्यकी नैषेधिकीचनकरोति,दंडादिकंगृह्णान् निक्षिपन्वा नप्रमार्जयति ततआचार्या निरनुकंपाःसंत उप्रायश्चित्तरूपंदंडंप्रयच्छंति,ततोहंदंडभयात्विनिर्गतः, यपुनरलसःसएवं ब्रूते, बालाद्यर्थाय बालवृद्धादीनामर्थायतस्मिन्गच्छेदीर्घाभिक्षाचर्या,अथवाक्षुल्लक कर्कशं वा तत् क्षेत्रं, ततो दिने दिने उद्ग्रामा, भिक्षाचर्या प्रतिदिवसमन्यत्र ग्रामांतरे गत्वा नीयते इति भावस्तथा यदिकथमप्यपर्याप्तेन समागम्यतेततो गुरुः खरंटयति, किंवसतौमहानसमस्तियेनापर्याप्तः समागतः तस्माद् भूयोऽपि व्रज भिक्षार्थं, यतः कालोऽद्यापि बहुः प्राप्यत इति । ततोहं निर्गतः, सांप्रतमनुबद्धवैरस्वच्छंदमत्योरुक्तिविशेषं दर्शयति - [भा.२५५] पानसुणगाव तिएगत्तोभंडिउंपिअनुबद्धोः
एगागिस्सनलब्भा, वलिउंथेपिसच्छंदो । वृ-अनुबद्धोऽनुबद्धवैरोभवतिभंडित्वापिभंडनंकलहस्तमपिकृत्वापानशुनका इव एकत्रभुंजते, इयमत्र भावना यथा पाणश्चांडालाः शुनकाः कुक्कुराः परस्परं भंडित्वा तत्क्षणदेवैकत्रभुंजते, एवं तत्र संयताअपि, नवरंमिथ्यादुःकृतं परस्परंदाप्यते इति विशेषः,अहंपुनर्न शक्नोमिहृदयस्थेनशल्येन तैः सह एकत्रसमुद्देष्टुमिति विनिर्गतः, स्वच्छंदमतिः पुनोवं भाषते, एकाकिनः सतः स्तोकमपिन लभ्यं चलितुं, किमुक्तं भवति ! संज्ञाभूमावप्येकाकिनः सतो गंतुं न प्रयच्छंति, किंत्वेवं ब्रुवते, नियमात्संघाटकरूपतया केनापि सहितेन गंतव्यं, ततस्तमसहमानोहमत्रागतः एतान्यधिकरणादिपदान्याचार्यः श्रुत्वा तं परित्यजति, एतैश्चाधिकरणादिपदैरागतस्य तस्योपसंपद्यमानस्य प्रतीच्छतश्चाचार्यस्येदंप्रायश्चित्तं ।। [भा.२५६] जइभंडणपडिनीए, लुद्धे अनुबद्धरोसचउगुरुगा,
सेसाणंहुंतिलहुगाएमेवपडिच्छमाणस्स । . वृ-यो यतिभिः सहभंडनं कृत्वा समागतः यच्चतत्रमे प्रत्यनीकःसाधुरिति कृत्वासमागच्छेत्यश्च लुब्धोयश्चानुबद्धरोपः । एतेषामुपसंपदंप्रतिपद्यमानानांप्रायश्चित्तंचतुर्गुरुकाश्चत्वारोगुरुमासाः,शेषाणां गृहिभंडनकारिविकृतिलंपटयोगभीरुस्तब्धनिर्धर्मस्वच्छंदमतीनां लघुका इतिचत्वारो लघुकाः, । यः पुनराचार्यस्तदाचार्याननुज्ञया प्रायश्चित्तदानमंतरेण च प्रतीच्छति तस्यापि प्रायश्चित्तमेवमेव, तद्यथा यतिमंडनकारिप्रत्यनीकलुधानुबद्धवैरान् प्रतीच्छतश्चत्वारो गुरुमासाः शेषान् षट् प्रतीच्छतश्चत्वारो लधुमासाः । अथवा ये एते दोषा उक्तास्तेषां मध्ये एकनापि दोषेणा नागतो भवेत् किंत्वेभिवक्ष्यमाणैस्तानेवाह ।।
[भा.२५७] एगे अपरिणहवा अप्पाधारेय थेरए,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003325 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 21 Vyavahara |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 482 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_vyavahara |
| File Size | 11 MB |