________________
उद्देशकः १, मूलं : १, [भा. २३०] [भा.२३०] नहुसुज्झइससल्लो जहभणियंसासणेजिनवराणं।
उद्धरियसव्वसल्लोसुज्झइजीवोधुयकिलेसो ।। वृ- यथा भणितं जिनवराणां भगवतामर्हतां शासने तथा ज्ञायते जिनवचनतो ज्ञायते इत्यर्थः नहु नैव सशल्यो अतीचारशल्यपरिकलितस्तपश्चरणादिकं प्रभूतमपिकुर्वन् शुध्यति अविसुद्धस्स न वड्डइ गुणसेढीतत्तियाठाइ इति वचनात् किंतुध्धृतः सर्वशल्य संस्तपश्चरणादि भावतोधुतक्लेशोऽपगमित समस्त कर्मजालोजीवः शुद्धयति मुक्तात्मा भवतीति ।। [भा.२३१] अहगंचसावराहो आसोविवपच्छितो गुरुसगासं ।
वइयगगामे संखडि पत्ते आलोयणा तिविहा ।। वृ- इदमपि च चिंतनीयं, अहकं च अहमपि च सापराधस्तस्मान् मया गुरुपादमूले गत्वा प्रायश्चित्ताभ्युपगमेन शल्यमुद्धरणीयं एवं च चिंतयित्वा तस्यातीचारस्य विशोधनार्थमश्च इवयथा सारथिमनुवर्तयन्क्वचिदप्यप्रतिबद्धोअश्वोयातितथासंयमकेवलमनुवर्तयन्गुरुसकाशंगुरोः समीपं प्रतिप्रस्थितोजिकायांगोकुलेग्रामे प्रचुरोत्कृष्टभिक्षालाभेसंखड्यांवाकस्यांचिदप्रतिबद्धः सन्गच्छेत् गुरुसमीपंचप्राप्तःसन्आलोचनांदद्यात्साचाऽलोचना त्रिविधातद्यथाविहारालोचनाउपसंपदालोचना अपराधालोचना चतथाचाहपत्ते आलोयणतिविहा । प्राप्तेतस्मिन् तेनालोचनादातव्यासाचत्रिविधा यथोक्तरुपानवरमत्राधिकारोऽपराधालोचनयासूत्रेतस्याएवसाक्षादुपादानात्तत्र यदुक्तमश्चइवेति, तद्व्याख्यानार्थमाह - [भा.२३२] सिग्घु जुगईआसो अनुयत्तई सारहिन अत्ताणं ।
इय संजमनुयत्त इवयादिअवंकितो साहू ।। वृ-कशोत्पाटादिनासारथ्यभिप्रायमुपलक्ष्य यथाऽश्चःशीधंगतिकजुगतिश्चसन्सारथिमनुवर्त्तयति नआत्मानंमंदगत्यावा इत्येवममुनाप्रकारेणवजिकांदिषुअवक्रियतोवजिकादिष्वगमनेन वक्रमगच्छन् साधुसंयमं वाक्यस्य व्यवच्छेदफलत्वात्संयममेवकेवलमनुवर्त्तयतिनतुव्रजिकादिषुगमनेनात्मानं आलोचनादातव्येत्युक्तं । तत्रालोचनादानंतावदस्तुआलोचनापरिणामो पिमहाफल इत्येतदर्शयति। [भा.२३३] आलोयणापरिणतोसंमंसंपत्थितो गुरुसगासं ।
जेइअंतराउकालं करेइआराहतोसोउ ।। वृ-सम्यक्आलोचनापरिणतः आलोचनापरिणामपरिणतः सन् गुरुसकाशं गुरुसमीपं संप्रस्थितो यद्यंतरा कालंकरोतितथापिसआराधकएव स्वशक्त्यनिगृहनेन प्रवृत्तेस्तुशब्दएवकारार्थो भिन्नक्रमश्च सच यथास्थानं योजितः आलोचना त्रिविधेत्युक्तंतत्र प्रथमां विहारालोचनां तावदाह - [भा.२३४] पक्खिय चउसंवच्छर, उक्कोसंबारसण्हवरिसाणं ।
सेमणुन्नाआयरिया फट्टगपतियायवियेडेति ।। वृ- समनोज्ञा एंकसंभोगिका आचार्याः परस्परं तथास्य साधुसमुदायः तथास्पर्द्धकपतयश्च स्वमूलाचार्यस्य समीपे पाक्षिके तत्राभावे चातुर्मासिके तत्राप्यभावे सांवत्सरिके तत्राप्यसत्यन्यदा उक्कोसमित्यादिउत्कर्षतो ।द्वादशभिर्वषैःसूत्रेषष्ठीतृतीयार्थेप्राकृतत्वात्दूरादप्यागत्य विहारंविकटयंति प्रकटयंति । आलोचयंति इत्यर्थः । भावार्थो वृद्धसंप्रदायादवसातव्यः, सचायं-संभोइया आयरिया 2116]
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org