________________
पीठिका - [भा. १३८]
५१ सप्तमासास्तथा चाह सत्तउ सागरिए मासा सागारिको नाम शय्यातरस्तस्मिन्सागारिकेसागारिकापिंडे अधिकृते एकाधिकारिकाणामपिनानात्वात्संयोजनाप्रायश्चित्तंसप्तमासाः । [भा.१३९] रणोआहाकम्मे उदउल्लेखलुतहा ।
अभिहडेय दसमास रायपिंडे उगमदोसाइणाचेव ।। वृ- केनापि प्रथमतो राजपिंड उपभुक्तस्ततस्तेनैव राजपिंडे उपभुक्त अनालोचिते एवाधाकर्मिकमुपभुक्तं,तदनंतरमुदका,ततोऽभ्याहृतमेवमेतान्यपिचत्वार्येकाधिकारिकाणिअधिकृत एवराजपिंडदोषेशेषदोषाणांसंभवात्एतेषांचनानात्वमितिपृथगालोचनायांसंयोजनादय॑तेराजपिंडे चत्वारो गुरुमासाः आधाकर्मिकेपि चत्वारो गुरुमासाः उदकार्टे लघुमासः अभ्याहृतेपि लघुमास इत्यधिकृते राजपिंडे उद्गमदोषादिना उद्गमदोषेण आदिशब्दादुत्पादनादोषेणैषणादोषेम चशब्दादन्येन च यथासंभवं संयोजनायां दसमासाः प्रायश्चित्तं एवमनया दिशा तत्तद्दोषं संयोजनातः संयोजनाप्रायश्चित्तमवसातव्यं, एवंसंयोजनायामनुमतायांमाभूदपरिमाणाशंकेति कस्मिन्तीर्थे कति मासादीयंतेप्रायश्चितमितिपरिज्ञानायसंयोजनात्आरोपणा प्रायश्चित्तंपृथकृतंआलोयणाविहीवियत्ति यत् यथा प्रतिसेवितं तत्तथैवालोचितव्यं नतु मायया प्रतिकुंचनीयमन्यथा मायया प्रतिकुंचने मायाप्रत्ययमधिकंमासगुरुंप्राप्नोतीत्येवंज्ञापितःसन्यथाप्रतिसेवितमालोचयते,ततआलोचनाविधिरपिसम्यग् ज्ञापितः स्यात् अपिशब्दादेवं ज्ञापितो यदा माययान्यथालोचयते तदा आरोपणायां क्रियमाणायां यत्र मासलघु आभवति तत्र मासगुरु प्रदातव्यमिति ज्ञापनार्थमारोपणातः प्रतिकुंचनाप्रायश्चित्तं भिन्नं कृतमिति एवमुक्तेन प्रकारेण चतुर्णामपि प्रायश्चित्तानां नानात्वमिति उक्तं संयोजनाप्रायश्चित्तं तदुक्तौ यतः प्ररुपणापृथकत्वमितिद्वारमप्युक्तं, सांप्रतमारोपणाप्रायश्चित्तमाह - [भा.१४०] पंचादिआरोवणनेयव्वाजाव होतिछम्मासा ।
तेन पनगादियाणंछण्हुवरिज्झोसणंकुजा ।। वृ-रात्रिंदिवपंचकादारभ्यारोपणा पंचादिरात्रिंदिवपंचकादिका आदिशब्दात्दश पंचदश विंशतिः रात्रिंदिवमासिकादिपरिग्रहः ज्ञातव्यःतावत्यावत्षणमासाभवंति,नाधिकंयत्एवं तेन कारणेनषण्णां मासानामुपरिपनगाइयाणंति रात्रिंदिव पंचकादीनां ज्भ्कोषणामपनयनं कुर्यात्, षण्मासानामुपरि यदापद्यते प्रायश्चित्तं, तत्सर्वं त्यज्यते इति भावः उक्तंचचूर्णी - “छम्मासाणपरंजं आवजइतं सव्वं छंडिज्जइ,' इतिअत्रचोदक आह - [भा.१४१] किं कारणंन दिज्जइछम्मासाण परतोउआरुवणा।
भणइगुरुपुन इणमो, जकारणज्झोसियासेसा ।। वृ- षण्मासानां परत आरोपणाप्रायश्चित्तं न दीयते । अत्र किं कारणमाचार्यः प्रतिवचनमाह । जं कारणं तिनिमित्तकारणहेतुषु सर्वा विमक्तय इतिवचनात् । अत्रहेतौ प्रथमा ततोयमर्थः येन कारणेन षण्मासानां परतः शेषाणि रात्रिंदिवपंचकादीनि प्रायश्चित्तनिज्झोषितानि त्यक्तानि तत्कारणं पुनरिदं वक्ष्यमाणमिति गुरुर्भणतितदेव कारणंदर्शयति । [भा.१४२] . आरोवणनिप्फन्नं छउमत्थे जंजिनेहि उक्कोसं ।
तंतस्सउतित्थंमीववहरणंधन्नपिडगंच ।। वृ. छद्मस्थे छद्मस्थकाले यजिनैःस्वस्वकालापेक्षया उत्कृष्टंतपः कर्मकृतंतस्यतीर्थकरस्य तीर्थे
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org